Thursday, March 27, 2008

Distinguishing Between Power and Leadership

အာဏာကို ျဖတ္လမ္းကလိုခ်င္တယ္၊ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာ ကို ကာကြယ္ရမယ္ အာဏာ --- အာဏာ --- ဆိုတဲ့ စကားလံုးနဲ႕ ဒီမိုကေရစီမွာ ေခါင္းေဆာင္မရွိရဆိုတဲ့ အရွက္မရွိအေပါစား အယူအဆေတြကို အာဏာရူးေအာက္ဆြဲ ဘေလာ့ဂ္မ်ားမွာ အဆက္မျပတ္ေဖာ္ျပေလ့ရွိတာကို ေတြ႕ရတဲ့အတြက္ အာဏာ နဲ႕ ေခါင္းေဆာင္မႈဆိုတာ ဘာလဲဆိုတာကို ကၽြန္ေတာ္ေလ့လာမိသေလာက္ တင္ျပလိုက္ပါတယ္။
အာဏာရွိျခင္း ဆိုသည္ႏွင့္ ေခါင္းေဆာင္ႏိုင္ျခင္း စြမ္းရည္တို႕ဟာ မတူညီတဲ့ အခ်က္(၂)ခုျဖစ္တယ္ဆိုတာ ခြဲျခား သိရပါမယ္။
အာဏာ (Power) ဆိုတဲ့ စကားလံုးရဲ႕ အဓိပၸာယ္အမ်ားႀကီးထဲက ကၽြန္ေတာ္ အခုယူထားတဲ့ အဓိပၸာယ္ ဖြင့္ဆိုခ်က္ ကေတာ့ အာဏာဆိုသည္မွာ လူတစ္ဦးတစ္ေယာက္ရဲ႕ စြမ္းရည္ျဖစ္ပါတယ္။ ဘယ္လိုစြမ္းရည္လဲဆိုေတာ့ ႀကိဳတင္ရည္ရြယ္ထားတဲ့ အျဖစ္အပ်က္ အေၾကာင္းအရာတစ္ခုခုကို လူအမ်ားႏွင့္ဆက္ဆံျခင္းအား အေျခခံၿပီး ေအာင္ျမင္ေအာင္လုပ္ေဆာင္ႏိုင္စြမ္းရွိတဲ့ စြမ္းရည္ ကို အာဏာလို႕ ေခၚပါတယ္။ မူကြဲ ဖြင့္ဆိုခ်က္ေတြ အမ်ားႀကီးရွိပါတယ္။
Weber ဆိုတဲ့ ပညာရွင္တစ္ေယာက္ဖြင့္ဆိုခဲ့တာကေတာ့ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းတစ္ခု အတြင္းမွာ ဆန္႕က်င္ကန္႕ကြက္မႈေတြ အၾကားက မိမိအလိုဆႏၵအတိုင္း ျပဳလုပ္ႏိုင္တဲ့ ေနရာရယူထားသူဟာ အာဏာရွိသူ လို႕ ဖြင့္ဆိုခဲ့ျပန္ပါတယ္။
ေခါင္းေဆာင္မႈ စြမ္းရည္ (Leadership Ability) ဆိုတာကေတာ့ ရည္မွန္းခ်က္ပန္းတိုင္မ်ား ခ်မွတ္ကာ ထိုပန္းတိုင္သို႕ေရာက္ရွိ ရန္ခ်ီတက္ေနၾကသည္႕ အဖြဲ႕အစည္း (သို႕) အုပ္စု တစ္ခု၏ လုပ္ငန္းေဆာင္တာ မ်ားအား လႊမ္းမိုးႏိုင္မႈ စြမ္းရည္ ဆိုတဲ့ အဓိပၸာယ္ ရပါတယ္။
အာဏာ နဲ႕ ေခါင္းေဆာင္မႈ (၂)မ်ိဳးစလံုးဟာ အသြားအျပန္ ရွိတဲ့အရာေတြျဖစ္ၾကပါတယ္။ ဆိုလိုခ်င္တာကေတာ့
  • အာဏာ နဲ႕ ေခါင္းေဆာင္မႈ (၂)ခုစလံုးမွာ လူတစ္ဦး တစ္ေယာက္ကေန တစ္ျခားတစ္ဦးတစ္ေယာက္ ကို ကူးလူးဆက္ဆံမႈ ျပဳရပါတယ္။
  • လူအမ်ားသာမန္နားလည္ထားၾကတဲ့ ေခါင္းေဆာင္မႈ ရဲ႕ အဓိပၸာယ္ ေတြအနက္က အေရးႀကီးတဲ့ သိသာထင္ရွားမႈ တစ္ခုရွိပါတယ္။ - ေခါင္းေဆာင္ဆိုတာ ကိုယ္က်ိဳးအတြက္ (သို႕) မိမိကုိယ္ကို စိတ္ေက်နပ္မႈ ရဘို႕အတြက္ ထက္ အမ်ားအက်ိဳး ၊ အဖြဲ႕အစည္းရဲ႕ အက်ိဳး ပန္းတိုင္ေရာက္ဘို႕ ကိုသာလွ်င္ ဦးစားေပးသည္ ဆို တဲ့အခ်က္ပဲျဖစ္ပါတယ္။

အာဏာကို ကိုင္စြဲထားသူမ်ားအေနနဲ႕ သူတို႕ ရည္မွန္းထားတဲ့ ရလဒ္ ကိုသာ ဦးစားေပးပါတယ္။

ေခါင္းေဆာင္ဆိုတဲ့ သူေတြကေတာ့ ဘယ္လိုေနရာ ရာထူးမ်ိဳးကိုမွ ရယူမထားတဲ့သူေတြ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ဥပမာေပးရရင္ (ဂႏၵီ ၊ မာတင္လူသာကင္း ၊ အိုင္စတိုင္း) အစရွိတဲ့သူေတြဟာ ေခါင္းေဆာင္ေတြပါ။ ဒါေပမယ့္ ေခါင္းေဆာင္ဆိုသူမ်ားဟာ အဖြဲ႕အစည္း တစ္ခုခုကို ရည္မွန္းခ်က္ ပန္းတိုင္ေတြခ်မွတ္ၿပီး ေတာ့အဲဒီ့ပန္းတိုင္ ေတြကို ရရွိ ၊ ေရာက္ရွိေအာင္ အကူအညီေပးၾကတဲ့ သူေတြျဖစ္ပါတယ္။

ေခါင္းေဆာင္တိုင္းမွာ အာဏာရွိတယ္။ ဒါေပမယ့္ အာဏာရွိသူတိုင္းဟာ ေခါင္းေဆာင္ မဟုတ္

အဖြဲ႕အစည္းမ်ား ပန္းတိုင္ခ်မွတ္ရာမွာ ပါ၀င္ကူညီသူေတြကေတာ့ အာဏာနဲ႕ ေခါင္းေဆာင္မႈ စြမ္းရည္ (၂) မ်ိဳးစလံုးကို အသံုးျပဳၾကပါတယ္။

ဘယ္သူ၊ ဘယ္လို၊ ဘယ္အခ်ိန္၊ ဘာေၾကာင့္ ေခါင္းေဆာင္မႈမ်ား ေပၚေပါက္လာရသလဲ အခ်က္ေတြကို ေျဖရွင္းခ်က္ ေပးတဲ့ သီအိုရီေတြရွိပါတယ္။

  1. မဟာလူသား သီအုိရီ (Great Man (sis) Theory) - လူတစ္ဦးခ်င္းစီရဲ႕ ပံုစံ သို႕ ၀ိေသသလကၡဏာ (Characteristics) ေတြေပၚမွာ အေျခခံထားတဲ့ သီအုိရီျဖစ္ပါတယ္။
  • လူမႈအေဆာက္အအံုတစ္ခု အတြင္းပါ၀င္သည္႕ လူမ်ား၏ ဥာဏ္ရည္၊ ဂုဏ္သိကၡာ အစရွိသည္႕ အရည္အခ်င္းရွိမႈ မရွိမႈ အနည္းအမ်ားသည္ မတူညီပါ။ ထိုေၾကာင့္ လူမ်ားစုအား အရည္အခ်င္းသာသည္႕ လူ၏ ေရွ႕ေဆာင္မႈေနာက္ကို လုိက္ၾကရသည္။
  • အျမင္ၾကြယ္၀မႈ၊ ပညာဥာဏ္ျပည္႕စံုမႈ၊ ေပါင္းသင္းဆက္ဆံေရး ခ်က္ခ်ာေရလည္မႈ တို႕တြင္ ပိုလွ်ံသည္ဟု (With excess amount) ေျပာရေလာက္ေအာင္ပင္ အရည္အေသြးရွိသည္႕ လူတစ္ေယာက္ က အဖြဲ႕အစည္း တစ္ခုခုအေပၚတြင္ သူကၽြမ္းက်င္သည္႕ အရည္အခ်င္းမ်ားအား အသံုးျပဳ လာေသာအခ်ိန္တြင္ ေခါင္းေဆာင္မႈ ေပၚထြန္းလာသည္။
  • ေက်ာရိုးအျဖစ္အေျခခံထားသည္႕ အယူအဆမွာ လူက သမိုင္းကိုေရး၍ သမိုင္းက လူကိုဆံုးျဖတ္ျခင္း (သို႕) သမိုင္းကလူကိုေရးျခင္း မဟုတ္ ဆိုသည္႕ အခ်က္ျဖစ္သည္။
  • ဥပမာအျဖစ္ေပးႏိုင္သည္႕ သမိုင္းအေထာက္အထားမ်ားမွာ နပိုလီယန္ႏွင့္ ျပင္သစ္ေခာတ္ေျပာင္းေတာ္ လွန္ေရး၊ ေဂ်ာ့ခ်္ ၀ါရွင္တန္ႏွင့္ အေမရိကန္ သမိုင္း၊ ၁၆ရာစုႏွစ္အတြင္းက လူသာ ဦးေဆာင္ခဲ့သည္႕ ပရို တက္စတင့္ ဘုရားေက်ာင္းမ်ား ေပၚေပါက္လာသည္႕ ဘာသာေရးလႈပ္ရွားမႈ၊ လီနင္ ႏွင့္ ထေရာ့စကီး (Trotsky) တို႕ဦးေဆာင္ခဲ့သည္႕ ၁၉၁၇ ရုရွား ေတာ္လွန္ေရး၊ အိုင္စတုိင္းႏွင့္ ေခာတ္သစ္ရူပေဗဒ ပညာရပ္၊ ဂႏၵီႏွင့္ အိႏိၵယ ႏိုင္ငံလြပ္လပ္ေရး ႀကိဳးပမ္းမႈ၊ မာတင္လူသာကင္းႏွင့္ လူျဖဴ လူမည္း မခြဲျခား ေရးလႈပ္ရွားမႈ မ်ားသည္ မဟာလူသားေခါင္းေဆာင္မႈ မ်ားမွေပါက္ဖြားလာသည္ဟု ဆိုႏိုင္ပါသည္။
  • ေခါင္းေဆာင္လိုသူရွိ၍သာ ေခါင္းေဆာင္မႈေပၚေပါက္လာရသည္ဟု လံုးလံုးခံယူထားသည္။
  • ေခါင္းေဆာင္ျဖစ္လာမည္႕သူတစ္ေယာက္သည္ စိတ္ေနစိတ္ထား ၊ အမူအရာအစရွိသည္႕ ထင္ရွားခ်က္မ်ား ရွိ ၊ မရွိဆိုသည္႕ အခ်က္မ်ားအား စိတ္ပညာရွင္မ်ားရွာေဖြရန္ အႀကိမ္ႀကိမ္ ႀကိဳးစားခဲ့ၾက ပါသည္။ သို႕ေသာ္ သိသာထင္ရွားေလာက္သည္႕ အခ်က္မ်ား ေဖာ္ထုတ္ဖြင့္ဆိုျပႏိုင္ျခင္း မရွိခဲ့ၾကေသးပါ။ - ေခါင္းေဆာင္ျဖစ္လာသူမ်ားထံတြင္ ေယဘုယ်ေတြ႕ရွိရသည္႕ အခ်က္မ်ားမွာ - ထက္ျမက္မႈရွိျခင္း (Smarter) ၊ ပတ္၀န္းက်င္သစ္တစ္ခုႏွင့္ လ်င္ျမန္စြာ အံ၀င္ခြင္က် ျဖစ္ေအာင္ ျပဳက်င့္ေနထိုင္ႏိုင္ျခင္း ၊ လူအမ်ားႏွင့္ ဆက္ဆံေရးေကာင္းမြန္ျခင္း၊ အမ်ားတကာထက္ပိုၿပီး သတင္းအခ်က္အလက္မ်ားအား ရွာေဖြစုေဆာင္းႏိုင္ျခင္း ႏွင့္ ျဖန္႕ေ၀ေပးမႈျပဳႏိုင္ျခင္း၊ ျဖစ္ပ်က္ သြားသည္႕ အေၾကာင္းအရာတစ္ခုခုအား ပထမဦးဆံုး ေကာက္ခ်က္ေပးႏိုင္သူ ၊ ပထမဦးဆံုး သိရွိနားလည္ႏိုင္သူ ျဖစ္ျခင္းစသည္႕ အခ်က္မ်ားသာ လ်င္ေတြ႕ရွိရပါသည္။ (အေမရိကန္သမၼတ ေဂ်ာ့(ခ္) ဘြတ္(ရွ္) ထံတြင္ ထိုအရည္အခ်င္းမ်ား တစ္ခုမွ မရွိဟု ဆိုၾကပါသည္။ သို႕ေသာ္ အျခား မ်ားစြာေသာ သမၼတမ်ားထံတြင္လည္း ထိုအရည္အခ်င္းမ်ား မရွိၾကပါ။ ျဖစ္ႏိုင္ေခ်တစ္ခုမွာ ထိုသမၼတ မ်ားသည္ အာဏာရွိသူမ်ားသာ ျဖစ္ကာ ေခါင္းေဆာင္ မဟုတ္ဆိုသည္႕ အခ်က္သာ ျဖစ္ပါသည္။
  • အထက္ပါအရည္အခ်င္းမ်ား ျဖစ္ေပၚလာရျခင္းမွာ လူတစ္ဦးတစ္ေယာက္အေနႏွင့္ အဆင့္အတန္းေနရာ (ရာထူး) တစ္ခုခုအား ရရွိေရာက္ရွိသြား၍လား၊ သို႕မဟုတ္ ပတ္၀န္းက်င္ အေျခအေနကေျပာင္းလဲ ေပး၍ ထိုကဲ့သို႕ေသာလူ ျဖစ္သြားသည္လား ဆိုသည္႕ အခ်က္အား သိရွိရန္မွာ အလြန္ပင္ခက္ခဲသည္ဟု ပညာရွင္မ်ား ယူဆထားၾကပါသည္။ ေခါင္းေဆာင္တစ္ဦး ျဖစ္ေပၚလာသည္႕ Causality (Cause and effect) အက်ိဳးတရား ၊ အေၾကာင္းတရားမ်ားသည္ မည္သည္႕ေနရာတြင္ ဇစ္ျမစ္တည္ေနပါသနည္း။

၂။ အေျခအေန အခ်ိန္အခါတုိ႕ႏွင့္သာ သက္ဆိုင္သည္ဟု ယူဆသည္႕ ဥပေဒသ - (မဟာလူသား သီအုိရီႏွင့္ ေျပာင္းျပန္ျဖစ္သည္)

  • အဓိကအေျခခံ ထားသည္႕ အယူအဆမွာ - သမိုင္းကသာလွ်င္ လူသားအား ပံုသြင္းသည္ (History makes man)
  • အခ်ိန္၊ ေနရာ ႏွင့္ အျဖစ္အပ်က္အေျခအေနမ်ားေပၚတြင္သာ မူတည္၍ ေခါင္းေဆာင္မ်ား ေပၚေပါက္လာရသည္ (အျဖစ္အပ်က္ႏွင့္ ျဖစ္ပြားခဲ့ေသာ အခ်ိန္မ်ား ႏႈတ္ထုတ္လိုက္ပါက ထိုေခါင္းေဆာင္မ်ား ေပၚေပါက္လာစရာအေၾကာင္းမရွိဟု ခံယူသည္)
  • ဤဥပေဒသက ေခါင္းေဆာင္တစ္ဦးေပၚထြန္းလာရသည္ဆိုျခင္းမွာ ထိုသူတစ္ဦးတစ္ေယာက္တည္း၏ ကိုယ္ရည္ကိုယ္ေသြးေၾကာင့္မဟုတ္ပဲ အဖြဲ႕တစ္ခု သို႕ လူသားမ်ားအေနႏွင့္ လိုအပ္လာသည္႕ အခ်ိန္၊ စိတ္ဆႏၵမ်ားႏွင့္ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ ထားရွိၾကမႈမ်ားအေပၚတြင္ အေရာင္တင္ေဖာ္က်ဴးေပးႏိုင္သည္႕ လူသားတစ္ဦးေပၚထြက္ လာျခင္းမွ အစျပဳ၍ ေခါင္းေဆာင္တစ္ေယာက္ ျဖစ္ေပၚလာသည္ဆိုျခင္းကို ကၽြန္ေတာ္တို႕ကိုယ္တိုင္ ေမးခြန္းထုတ္ကာ ေလ့လာစမ္းစစ္ၾကရန္ ညႊန္ျပထားသည္။
  • မည္ကဲ့သို႕ လူစားမ်ိဳးျဖစ္သည္ဆိုျခင္းအား အေရးမထားပါ။ ဘယ္သူ၊ ဘယ္အခ်ိန္မွာ ဘာ့ေၾကာင့္ ေခါင္းေဆာင္ျဖစ္လာရသလဲ ဆုိျခင္းကိုသာ အေလးထားပါသည္။ အဖြဲ႕အစည္းတစ္ခုအေၾကာင္း ဂဂဏဏ သိရွိရန္ႏွင့္ ထိုအဖြဲ႕အစည္း၏ ရည္ရြယ္ခ်က္ သို႕ လိုအပ္ခ်က္မွာ ဘာျဖစ္သည္ဆိုျခင္းကိုသာ သိရွိရန္ လိုအပ္ပါသည္။ ထိုအဖြဲ႕အစည္း၏ လိုအပ္ခ်က္က မည္သူကေခါင္းေဆာင္ျဖစ္ႏိုင္သည္ဆိုျခင္း ႏွင့္ မည္သည္႕အတြက္ေၾကာင့္ ေခါင္းေဆာင္ျဖစ္လာရသည္ဆိုသည္႕ အခ်က္အား ေျပာျပႏိုင္ေပလိမ့္မည္။

၃။ လူမႈေရးသိပၸံရႈေထာင့္ အျမင္ သီအိုရီ (Sociological Theory)

  • မဟာလူသား သီအိုရီႏွင့္ ၀န္းက်င္ဆိုင္ရာ သီအိုရီ (သီအိုရီ ၁ ႏွင့္ ၂) တို႕ကို အတူအကြေပါင္းစည္းေပး သည္႕ အျမင္ျဖစ္သည္။
  • ေခါင္းေဆာင္မႈ ေပၚေပါက္လာရျခင္း၏ အေျခခံ အေၾကာင္းရင္း (၃) ရပ္မွာ (၁) ကုိယ္ရည္ကိုယ္ေသြး (Personality) (၂) အဖြဲ႕အစည္း တည္ေဆာက္ထားသည္႕ သေဘာ သဘာ၀ (nature of the group) ႏွင့္ (၃) ထိုအဖြဲ႕အစည္း ရင္ဆိုင္ႀကံဳေတြ႕ေနရသည္႕ ျပသနာမ်ား ႏွင့္ စိန္ေခၚမႈမ်ား ေၾကာင့္ျဖစ္သည္။
  • ေခါင္းေဆာင္တစ္ဦး၏ ေခါင္းေဆာင္မႈေပးခ်က္ (သို႕) လမ္းညႊန္ခ်က္ သည္ ထိေရာက္သည္႕ အခ်ိန္အခါ အေျခအေနမ်ားရွိသကဲ့သို႕ တစ္ခ်ိဳ႕ေနရာမ်ားတြင္ ဘာေၾကာင့္မေအာင္ျမင္ရသလဲ ဆိုသည္႕ ေမးခြန္းကို ဤ သီအိုရီက အေျဖေပးပါသည္။
  • ေခါင္းေဆာင္ ၏ အရည္အခ်င္းေပၚတြင္သာမက ထိုေခါင္းေဆာင္ ႀကံဳေတြ႕ေနရသည္႕ အေျခအေန အခ်ိန္အခါမ်ားကိုပါ ထည္႕သြင္းစဥ္းစားသည္။

ျဖစ္ရပ္တစ္ခုအား စဥ္းစားၾကည္႕ၾကပါစို႕။

အိမ္ျဖဴေတာ္မွ ေျပာေရးဆိုခြင့္ရွိသူမ်ားႏွင့္ သတင္းေထာက္မ်ား အေျခအတင္ အျငင္းပြားေနၾကသည္။ အျငင္းပြားရျခင္း အေၾကာင္းရင္းမွာ သတင္းေထာက္မ်ားမွ ဒီအစိုးရ အမွားေတြ အမ်ားႀကီးလုပ္ခဲ့တယ္ဆိုတာကို သမိုင္းက သက္ေသထူလိမ့္မည္ ဟု ေျပာေရးဆိုခြင့္ရွိသူမ်ားအား ေျပာၾကားခဲ့ေသာေၾကာင့္ျဖစ္သည္။

ေျပာေရးဆိုခြင့္ရွိသူမွ ျပန္လည္တုန္႕ျပန္သည္မွာ မွားလိုက္ေလေမာင္ရင္ရယ္ သမိုင္းကိုေရးေနတာက ငါတို႕ကြဲ႕ ဟူ၍ပါ။

  • အိမ္ျဖဴေတာ္ေျပာေရးဆိုခြင့္ရွိသူ ေထာက္ျပလိုသည္႕အခ်က္မွာ သူတို႕ထံတြင္ ျဖစ္ပ်က္ေနသည္႕ အေျခအေနမ်ားအား ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္သည္႕ အာဏာ ပါ၀ါရွိသည္ဆိုသည္႕ အခ်က္အား ထင္ရွားေစလိုျခင္း ျဖစ္သည္။ (ဥပမာ - အီရတ္ စစ္ပြဲအား ေအာင္ျမင္ေအာင္တိုက္ခိုက္ႏိုင္ျခင္း)
  • သို႕ေသာ္ သတင္းေထာက္ ဆိုလိုခ်င္သည္မွာ ထိုအစိုးရအား သူတို႕ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္ခဲ့သည္႕ အခ်က္မ်ားေပၚတြင္ ဆန္းစစ္မႈျပဳလုပ္မည္မဟုတ္ပဲ သူတို႕ မထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္ခဲ့သည္႕ အခ်က္မ်ားေပၚတြင္သာ ဆန္းစစ္မႈ ျပဳလုပ္မည္ ဟု ဆိုလိုလိုျခင္းသာျဖစ္သည္။
  • ရလာမည္႕ အက်ိဳးဆက္မ်ား အား သမိုင္းပညာရွင္မ်ားက ေစာင့္ၾကည္႕ေနၾကမည္သာ ျဖစ္ပါသည္။

Sunday, March 16, 2008

Total Institutions Of Myanmar

ျမန္မာျပည္ထဲမွာ ရွိတဲ့ Insitution ေတြအားလံုးကို အစိုးရက ရည္ရြယ္ခ်က္ရွိရွိနဲ႕ စံနစ္တက် ဖ်က္ဆီးႏိုင္ခဲ့ၿပီးၿပီ။ အခုက်န္ခဲ့တာဆို လို႕ စစ္တပ္နဲ႕ ဘာသာေရး ဆိုင္ရာ Institution (သံဃာ့နာယကအဖြဲ႕အစည္းမ်ားအား ဆိုလိုဟန္တူပါသည္) ေတြပဲက်န္ေတာ့တယ္။ အဲဒီ့ေတာ့ စစ္တပ္ကို ဖ်က္လိုက္မယ္ဆိုရင္လဲ အဲဒီ့ႏိုင္ငံမွာ ဘာမွက်န္ေတာ့မွာ မဟုတ္ဘူး။ အဲဒီ့ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ ျပသနာက သပြတ္အူထက္ ရႈပ္တယ္ဗ်။ ကၽြန္ေတာ္တစ္ဦးတစ္ေယာက္တည္း အေနနဲ႕ အဲဒီ့ျပသနာကို ေျဖရွင္းဘို႕နည္းလမ္းရွာပါလို႕ ကၽြန္ေတာ့္ကိုလာခိုင္းရင္ ကၽြန္ေတာ္မေျဖရွင္းတတ္ဘူး။ ကၽြန္ေတာ္ကေတာ့ အဲဒီ့ျမန္မာျပည္ျပသနာေျဖရွင္းဘို႕ကို လံုး၀လက္ေလ်ာ့လိုက္ပါၿပီ။ အခုေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံနဲ႕ ဆိုင္တဲ့ ျပသနာအားလံုးကို ႏိုင္ငံေရးျခားေရး၀န္ႀကီးဌာနနဲ႕ပဲ ကၽြန္ေတာ္လႊဲအပ္ထားေတာ့တယ္။ - - - စင္ကာပူႏိုင္ငံ ၀ါရင့္ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ မစၥတာ လီကြမ္ယူ က အင္တာဗ်ဴးတစ္ခုတြင္ ေျပာၾကားသြားခဲ့ေသာ စကားမ်ား ျဖစ္ပါသည္။
မစၥတာ လီကြမ္ယူ အေနႏွင့္ အဘယ္ေၾကာင့္ Institution ဆိုေသာ စကားလံုးကို သံုးသြားရပါသလဲ။ Institution ဆိုေသာ စကားလံုး၏ အဓိပၸာယ္မွာ ဘာလဲ။ အစိုးရက မည္ကဲ့သို႕ Institutions မ်ားအား ဖ်က္ဆီးပစ္ခဲ့သနည္း။ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ က်န္ရွိေနေသာ အဖြဲ႕အစည္းႀကီးမ်ားျဖစ္သည္႕ စစ္တပ္ႏွင့္ သံဃာ့ အဖြဲ႕အစည္းႀကီးမ်ားသည္ မည္ကဲ့သို႕ေသာ အဖြဲ႕အစည္းႀကီးမ်ား ျဖစ္သလဲဆိုသည္႕ ေမးခြန္းမ်ား ကၽြန္ေတာ္ ေမးလိုက္မိပါသည္။ သိလိုသည္႕ အတြက္ ေနာင္ျဖစ္လာသည္႕ အက်ိဳးဆက္မွာ ေလ့လာရျခင္းပင္ ျဖစ္ပါေတာ့သည္။ ကၽြန္ေတာ့္ ဥာဏ္မီွသေလာက္ကၽြန္ေတာ္ေအာက္တြင္ ဆက္လက္တင္ျပပါမည္။ လိုအပ္ခ်က္မ်ားကို ျဖည္႕ဆည္းကာ ပိုေနသည္႕အခ်က္မ်ားအား ေလ်ာ့ေပးေတာ္မူၾကပါခင္ဗ်ား - - - -

Institution ဆိုသည္မွာ
ေယဘုယ်အားျဖင့္ Institution ဆိုသည္မွာ ရည္ရြယ္ခ်က္ တစ္ခုခု (သို႕) အစီအစဥ္ Program တစ္ခုခုအား ျမႇင့္တင္လုပ္ကိုင္ႏိုင္ ရန္ ျမဳပ္ႏွံထားၾကသူမ်ား စုစည္းထားသည္႕ အဖြဲ႕အစည္း ၊ တည္ေဆာက္မႈ အုတ္ျမစ္ ၊ လူမႈအသိုင္းအ၀န္းတစ္ခုအား Institution တစ္ခု အျဖစ္ေခၚဆိုႏိုင္ပါသည္။ အမ်ားအားျဖင့္ ျပည္သူလူထုတစ္ရပ္လံုး ၊ ပညာေရး၊ သို႕မဟုတ္ လူမႈေရး ႏွင့္ ဆက္စပ္သက္ဆိုင္ေနသည္႕ ဆက္ယွက္မႈ ၀ိေသသလကၡဏာမ်ား Institution တိုင္းတြင္ ရွိေနၾကပါသည္။ Institution တစ္ခု၏၀ိေသသ လကၡဏာအေၾကာင္း ထိုင္ေရးမည္ဆိုလွ်င္ပင္ စာ ၂ မ်က္ႏွာ ကမည္မထင္ပါ။ အက်ဥ္းသေဘာသာ မွတ္လိုက္ၾကပါစို႕။ ႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရမ်ား၊ စေတာ့အိပ္ခ်ိန္း ႏွင့္ ဘဏ္မ်ား၊ ဘာသာေရး အဖြဲ႕အစည္းမ်ား၊ ေဘာ္ဒါေဆာင္မ်ား၊ မိဘမဲ့ကေလးမ်ား ေဂဟာ၊ အရူးေထာင္၊ ေထာင္၊ စစ္တပ္၊ ဘုန္းေတာ္ႀကီး ေက်ာင္းမ်ားအားလံုးသည္ Institution မ်ားျဖစ္ၾကကာ ထိမ္းျမားမဂၤလာ ျပဳျခင္းႏွင့္ အိမ္ေထာင္စုတစ္ခုတည္ေထာင္ျခင္း အားလည္း Institution တစ္ခုအျဖစ္သတ္မွတ္ႏိုင္ပါသည္။ ႏိုင္ငံတစ္ခုအတြင္းရွိ လူအမ်ား၏ ေတြးေခၚမႈ ၊ စိတ္ဓာတ္၊ ယဥ္ေက်းမႈ ထံုးတမ္းစဥ္လာႏွင့္ အမူအက်င့္မ်ားသည္ အထက္ပါ Institution မ်ားတြင္ ထင္ဟပ္ေနေလ့ရွိပါသည္။ အျပန္အလွန္အားျဖင့္ အထက္ပါ Institution မ်ားေၾကာင့္လည္း ထံုးတမ္းစဥ္လာ အမူအက်င့္မ်ား ေျပာင္းလဲ သြားႏိုင္မည္ဟု ကၽြန္ေတာ္ထင္မွတ္မိပါသည္။ မစၥတာ လီကြမ္ယူ ေျပာၾကားသြားသည္႕အတိုင္းမွန္ကန္ပါက ကၽြန္ေတာ့္တို႕ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ဘာမ်ားက်န္ပါေတာ့သနည္း?


Total Institutions
Total Institution ဟူေသာစကားလံုးကို စတင္အသံုးျပဳခဲ့သူမွာ Pennsylvania University မွ လူမႈေရးသိပၸံပညာရွင္ ပေရာ္ဖက္ဆာ Erving Goffman ျဖစ္ပါသည္။ အက်ဥ္းအားျဖင့္ မွတ္ယူလိုက္ၾကပါစို႕။ အာဏာရယူရန္ (သို႕) လူမ်ားအား ထိန္းခ်ဳပ္ရန္ အသံုးျပဳသည္႕ နည္းလမ္းမ်ားရွိသည္။ Manipulation ဟုေခၚသည္႕ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးစံနစ္အသံုးျပဳျခင္း၊ Persuation ဟုေခၚသည္႕ ေသြးေဆာင္သိမ္းသြင္းျခင္း ႏွင့္ ဖိႏွိပ္ျခင္း (Force) အားအသံုးျပဳျခင္းမ်ားျဖစ္သည္။ ထိုနည္းလမ္းမ်ားအနက္ ဖိႏွိပ္မႈျပဳသည္ ဆိုျခင္းတြင္ ကိုယ္ထိလက္ေရာက္ ဖိႏွိပ္ျခင္း (Direct Force) ႏွင့္ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာႏွင့္ Daily Life Activities မ်ားအား ထိန္းခ်ဳပ္ျခင္း (Indirect Force Methods) မ်ားအား အသံုးျပဳျခင္း အစရွိသည္ျဖင့္ ရွိသည္။ Total Institutions မ်ားအနက္မွတစ္ခ်ိဳ႕သည္ Indirect Force methods မ်ားအား အသံုးျပဳ၍ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာႏွင့္ ကိုယ္ပိုင္အခြင့္အေရး ၊ ေတြးေခၚလြတ္လပ္မႈ မ်ားကိုပါ ထိန္းခ်ဳပ္ရန္ တည္ေဆာက္ထားျခင္း သာ ျဖစ္ပါသည္။ ပထမဦးစြာ ဖိႏွိပ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္မႈ အား တိုက္ရိုက္မဟုတ္ပဲ မည္ကဲ့သို႕ျပဳလုပ္ႏိုင္သည္ဆိုျခင္းကို ေလ့လာၾကည္႕ၾကပါစို႕။


ဖိႏွိပ္ျခင္း (Force) အား တိုက္ရိုက္မဟုတ္ပဲ သြယ္၀ိုက္ေသာနည္းျဖင့္ အသံုးျပဳကာ လူတစ္ဦးတစ္ေယာက္ သို႕ လူမ်ားစု၏ အျပဳအမူ အက်င့္အၾကံမ်ားႏွင့္ ဘ၀တစ္ခုလံုးကိုပါ ထိန္းခ်ဳပ္ျခင္း ျပဳလုပ္ႏိုင္ပါသည္။

  1. ေန႕တစ္ဓူ၀ လုပ္ငန္းေဆာင္တာအစီအစဥ္မ်ားအား အေသးစိတ္ ဇယားေရးဆြဲေပးထားျခင္း
  2. အေျခအေနျဖစ္ရပ္တစ္ခုျဖစ္ေအာင္ ဖန္တီးသည္ (သို႕) ၀န္းက်င္တစ္ခုတည္ေဆာက္သည္။ ထိုျဖစ္ရပ္ သို႕ ပတ္၀န္းက်င္ အား ထိန္းခ်ဳပ္ကာ မိမိလုိအပ္သည္႕ ရလဒ္ထြက္ေပၚလာေအာင္ ပံုသြင္းယူသည္။

Dehumanize ျဖစ္သည္႕ အဖြဲ႕အစည္းတစ္ခုတည္ေထာင္ပါ။ ဤေနရာတြင္ Dehumanize ဆိုေသာ စကားလံုးမွာ အဓိပၸာယ္အမ်ားႀကီး ထြက္ပါသည္။ တိုးတက္မႈမရွိေသာ၊ ႏိုင္ငံႀကီးသားမပီသေသာ (Uncivilized)၊ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ား မရွိေသာ ၊ ျပဳစုပ်ိဳးေထာင္မႈကင္းေသာ ၊ အသိပညာဖြဲ႕ျဖိဳးမႈ မေပးစြမ္းေသာ အစရွိသည္႕ စကားလံုးတိုင္းသည္ Dehumanize ျဖစ္သည္ဟု ဆိုႏိုင္ပါသည္။ Total Institution ဟူေသာ အဖြဲ႕အစည္းမ်ားသည္ ဤကဲ့သို႕ နည္းလမ္းမ်ားျဖင့္ တည္ေထာင္ထားေသာ အဖြဲ႕အစည္းမ်ားသာ ျဖစ္ၾကပါသည္။ စံနစ္တက် တည္ေဆာက္ထားေသာ ပတ္၀န္းက်င္အေျခအေနမ်ားသည္ ထိုကဲ့သို႕ေသာ အဖြဲ႕အစည္း၀င္မ်ား၏ ဘ၀ကို လံုး၀နည္းပါးထိန္းခ်ဳပ္ လုိက္ပါေတာ့သည္။

ဖိႏွိပ္မႈျပဳလုပ္ျခင္းဆိုရာတြင္ ကုိယ္ထိလက္ေရာက္ျပဳလုပ္ရန္မလိုပါ။ ထိုကဲ့သို႕ Total Institution မ်ားတည္ေထာင္ လိုက္ျခင္းအားျဖင့္ ဖိႏွိပ္မႈျပဳလုပ္ျခင္းအား ဖိႏွိပ္ခံရသူမ်ားအေနႏွင့္ လက္ခံလာႏိုင္ကာ ထိုသူမ်ားအား ထိန္းခ်ဳပ္ျခင္း ႏွင့္ ဖိႏွိပ္ျခင္းကို လံုး၀နီးပါး လြယ္ကူစြာ ျပဳလုပ္လာႏိုင္ေပေတာ့သည္။

Total Institution တစ္ခု၏ ၀ိေသသလကၡဏာမ်ား

  • ဘ၀တစ္ခုလံုးနီးပါးပင္ အုပ္ခ်ဳပ္သူတစ္ေယာက္တည္း၏ လက္ေအာက္တြင္ရွိသည္။ (ဘ၀ျမဳပ္ႏွံထားရျခင္း)
  • ေန႕တစ္ဓူ၀လုပ္ငန္းစဥ္မ်ားသည္ လူမ်ားစု ေရွ႕ေမွာက္တြင္ ျပဳလုပ္ၾကသည္။ (စုေပါင္း ကုိယ္လက္လႈပ္ရွား အားကစား)
  • တစ္ေန႕တာလုပ္ငန္းစဥ္မ်ားအား ျပည္႕က်ပ္စြာ အစီအစဥ္ဆြဲထားသည္။ (မနက္ ၅ နာရီထေျပး၊ ၆နာရီမနက္စာစားစသည္)
  • ေၾကညာသတ္မွတ္ထားသည္႕ ရည္မွန္းခ်က္တစ္ခု ျပည္႕၀ရန္အတြက္ ခ်မွတ္ထားသည္႕ အစီအစဥ္ အခ်ိန္ဇယားမ်ားႏွင့္ အျမဲပင္ ခ်ည္ေႏွာင္ထားသည္။ (ဒီေန႕ ဒီေရကန္ကို ေရအျပည္႕ျဖည္႕ရမယ္)

Total Institution ထဲမွာ ဘာေတြျဖစ္ပ်က္သလဲ

  • အဖြဲ႕အစည္းတစ္ခုလံုးအား ေစာင့္ၾကည္႕ႏိုင္ရန္ တည္ေဆာက္ထားသည္။ လုပ္ကိုင္ဆိုင္ရြက္မႈဆိုင္ရာ မ်ားအားလံုး ေပၚေပၚတင္ တင္ပင္ျပဳလုပ္ရသည္။
  • လူမ်ားစုျဖစ္သည္႕ လက္ေအာက္ခံမ်ားႏွင့္ လူနည္းစုျဖစ္သည္႕ အုပ္ခ်ဳပ္သူမ်ား၏ အဆင့္အတန္းကြာျခားမႈမွာ အလြန္ပင္ ႀကီးမားသည္။ (လူမႈေရးဆက္ဆံမႈျပဳလုပ္ရာတြင္ပင္ အလြန္ေ၀းကြာစြာ ျပဳလုပ္မႈျပဳရေလ့ရွိပါသည္) အေ၀းႀကီးကေန အေလးျပဳရတာမ်ိဳးျဖစ္မွာေပါ့ခင္ဗ်ာ။
  • ပံုစံသြင္းသည္႕ ကာလ - (Process Of Motification) - ပံုစံသြင္းကာလတြင္ လူတစ္ေယာက္၏ အျပဳအမူ အက်င့္စရိုက္အားလံုး (ငါ) ကို အစြဲခြ်တ္ပစ္ပါသည္။ ထိုအရာသည္ လူကိုသတ္ျခင္းမဟုတ္ပဲ၊ စိတ္ဓာတ္အားရိုက္သတ္လိုက္ျခင္းသာျဖစ္သည္။ ထိုကဲ့သို႕ေသာ အက်င့္စရိုက္မ်ားရွိျခင္းသည္ မေကာင္းဟု ရိုက္သြင္းလိုက္သည္။ (ဥပမာ - အမိန္႕မနာခံျခင္း၊ စည္းကမ္းမလိုက္ နာျခင္း စသည္) မုန္းစရာတစ္ခုအျဖစ္ ျမင္လာေအာင္ ေျပာင္းလဲလိုက္သည္။ (ဥပမာ - ေထာင္က်ဘူးသူဆိုလွ်င္ လူေတြ ေရွာင္ ၾကသကဲ့သို႕ စိတ္ဓာတ္မ်ိဳး)။ ထို႕ေနာက္တြင္ ထိုကဲ့သို႕ေသာ အဖြဲ႕အစည္း၀င္မ်ားအေနႏွင့္ လူမႈေရး ႏွင့္ ဆက္ဆိုင္ေနသည္႕ အခန္းကဏၰမ်ားတြင္ ပါ၀င္ပတ္သက္ေနရသည္႕ က်င့္၀တ္မ်ား စတင္ဆံုးရွံဳးလာပါသည္။ လူအမ်ားႏွင့္ ေန႕စဥ္ထိေတြ႕ဆက္ဆံ ေနရသည္႕ လုပ္ငန္းစဥ္မ်ားအား တစ္ခုမွ မက်န္ေတာ့ေအာင္ (မိသားစုအပါအ၀င္) တစ္ျဖည္းျဖည္းခ်င္းပင္ ေျပာင္းလဲပစ္ပါသည္။ ေနာက္ဆံုးတြင္ လူမႈေရး ရႈေထာင့္မွၾကည္႕လ်င္ လံုး၀ (Civil Death) အဆင့္သို႕တိုင္ ေရာက္ရွိသြားၾကပါေတာ့သည္။
  • စည္းကမ္းလိုက္နာမႈအား စမ္းသပ္ျခင္းမ်ား - ထိုစမ္းသပ္ျခင္းမ်ားအား ထားရွိရျခင္း၏ရည္ရြယ္ခ်က္မွာ ခ်က္ျခင္းအျပစ္ေပးျခင္း ျပဳလုပ္ႏိုင္ရန္ႏွင့္ ေနာင္တစ္ခါ ထပ္မလုပ္ရဲေအာင္ ေၾကာက္လန္႕ေနေစရန္ ျခိမ္းေျခာက္မႈ ျပဳလုပ္သည္႕ ကိရိယာအျဖစ္ အသံုးျပဳ ႏိုင္ရန္ ျဖစ္သည္။
  • သြင္ျပင္လကၡဏာအားေျပာင္းလဲပစ္ျခင္း - လူမ်ားထံတြင္ သိသာထင္ရွားေလာက္ေသာ အမူအက်င့္ကေလးမ်ားႏွင့္ ေနထိုင္မႈ ဟန္ပန္မ်ားရွိတတ္ၾကပါသည္။ သြင္ျပင္ေျပာင္းျခင္းဆိုသည္မွာ ထိုအရာမ်ားအား ေျပာင္းလဲပစ္ျခင္းျဖစ္သည္။ တစ္ခါတစ္ရံတြင္ တစ္သက္လံုး က်န္ရစ္ခဲ့ေအာင္ပင္ ေျပာင္းလဲပစ္ပါသည္။ (ဥပမာ - ေဆးမင္ေၾကာင္ႏွင့္ နံပါတ္ေရးထိုးထားျခင္း ။ ေရွာ့ ရိုက္ျခင္း ႏွင့္ ခြဲစိတ္ေျပာင္းလဲပစ္ျခင္းမ်ား)
  • ကိုယ္တြင္းေရး (Privacy) အား ခ်ိဳးေဖာက္ျခင္း - ဥပမာ မိမိကိုယ္ပိုင္အခ်က္အလက္မ်ား အား လူအမ်ားအား အသိေပးရျခင္း။ လူသိမခံႏိုင္သည္႕ မိမိအက်င့္မ်ားအား ဖြင့္ေျပာခံရျခင္း။ အစားအစာ အတင္းေကၽြးျခင္း။ က်င္ႀကီးက်င္ငယ္ စြန္႕မႈအား ထိန္းခ်ဳပ္ျခင္း။ အျခားသူတစ္ဦးတစ္ေယာက္အား ကိုယ္ထိလက္ေရာက္ အၾကမ္းဖက္ျပဳမူရျခင္း။ ကုိယ္ခႏၶာႏွင့္ ကိုယ္ပိုင္ပစၥည္း မ်ားအားရွာေဖြမႈျပဳလုပ္ျခင္း ႏွင့္ ဖြဲ႕စည္းေပးထားေသာ အဖြဲ႕အစည္းမ်ားအား ေရာေထြးပစ္ျခင္းစသည္။
  • ကိုယ္ပိုင္အျပဳအမူမ်ားအား အေရာင္ဆိုးျခင္း (Contamination of Conduct) - အာဏာပိုင္မ်ားသည္ သင္ႏွင့္အကၽြမ္းတ၀င္ ျဖစ္ေအာင္အရင္ျပဳလုပ္သည္။ ဥပမာ - နာမည္ အျပည္႕အစံုေခၚမည္႕ အစား ေရွ႕ဆံုးစကားလံုးျဖစ္သည္႕ ေမာင္ေအာင္ စသည္ေခၚဆိုျခင္းမ်ိဳး။ ထို႕ေနာက္ထိုနာမည္ေခၚဆိုမႈရပ္ဆိုင္းကာ နာမည္ေျပာင္ေပး လိုက္ျခင္းမ်ိဳးမ်ား။
  • မိမိႏွင့္မအပ္စပ္သည္႕ ေနရာအေျခအေနမ်ိဳးတြင္ထားရွိျခင္း - ဥပမာ - တကၠသိုလ္မွ ဆရာတစ္ဦးအား အထက္တန္းေက်ာင္း တစ္ခုတြင္ တာ၀န္ေပးသည္။ သို႕ေသာ္ထိုဆရာမွ အႀကံဥာဏ္တင္ျပလာေသအခါတြင္ ဒီဟာက အထက္တန္းေက်ာင္း တကၠသိုလ္မဟုတ္ဘူး ဆရာေပးတဲ့အႀကံအတိုင္းလုပ္လို႕မရဘူးဟု ျငင္းပယ္လိုက္ျခင္းမ်ိဳး ။ ရလဒ္အားျဖင့္ ထိုကဲ့သို႕အထားခံရသူမ်ားအေနႏွင့္ မိမိဘာလုပ္ရမည္ဆိုျခင္းအား ခြဲျခားသိရွိႏိုင္ျခင္းမရွိေတာ့ေပ။
  • ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္ျခင္း - Total Institution member တစ္ဦးအေနႏွင့္ မိမိခႏၶာကိုယ္ ကိုပင္ မိမိထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္ျခင္း မရွိေတာ့သည္႕ အေျခအေနျဖစ္ေအာင္ ႏွိပ္စက္သည္။ ရလဒ္မွာ ကိုယ္ပိုင္ဆံုးျဖတ္ခ်က္ခ်မွတ္ႏိုင္သည္႕ အရည္အခ်င္း (Self Determination) ဆံုးရႈံးသြားျခင္းပင္ျဖစ္သည္။

ထိုကဲ့သို႕ အသြင္ေျပာင္းကာလပံုစံေပးမႈေအာင္ျမင္သြားမည္ဆိုပါက ပံုစံအသြင္းခံရသူမ်ား၏ ဘ၀ေဟာင္းသည္ လံုး၀ပ်က္စီးေပ်ာက္ကြယ္ သြားကာ စိတ္သစ္၊ လူသစ္ဆိုရေလာက္ေအာင္ ေျပာင္းလဲသြားပါသည္။ သို႕ေသာ္ ရံဖန္ရံခါ အသစ္တစ္ဖန္ေမြးဖြား မႈ (new self) မရွိပဲ (old self) သည္သာလွ်င္ ပ်က္စီးသြားသည္႕ အေျခအေနမ်ိဳးလဲ ျဖစ္တတ္ပါသည္။ ထုိကဲ့သို႕ ျဖစ္သြားေသာ သူမ်ားအေနႏွင့္ (Total Institution) ၏ျပင္ပတြင္ ေနထိုင္က်င့္ၾကံရန္မလြယ္ကူေတာ့ပါေခ်။

Total Institution ကဲ့သို႕ေသာ အဖြဲ႕အစည္းအမ်ားအတြင္းတြင္ မည္ကဲ့သို႕ ေနထိုင္ၾကသလဲ။ မည္ကဲ့သို႕ လိုက္ေလ်ာညီေထြရွိေအာင္ ျပဳမူၾကသလဲ။

(၁) သြယ္၀ိုက္သည္႕နည္းျဖင့္ လုိက္ေလ်ာညီေထြရွိေစျခင္း (peer or secondary adjustment)

  • တားျမစ္ထားသည္႕ အရာမ်ားတြင္ ေမြ႕ေလ်ာ္ျခင္း မ်ားျပဳသည္။ (ဥပမာ - ဖဲရိုက္ျခင္း) ထိုကဲ့သို႕ေသာ အလုပ္မ်ားတြင္ ေမြ႕ေလ်ာ္ေနလွ်င္ ထိုသူသည္ ထိန္းခ်ဳပ္မႈေအာက္တြင္ပင္ရွိေနေသးသည္။
  • အဖြဲ႕ငယ္မ်ားအတြင္းတြင္ အဆင့္တစ္ခုခုေပးထားျခင္း။
  • အာဏာပိုင္မ်ားအား တိုက္ရိုက္စိန္ေခၚမႈ မလုပ္ျခင္း

(၂) မိမိကိုယ္ကို ေျပာင္းလဲပစ္ျခင္းအားျဖင့္ လိုက္ေလ်ာညီေထြရွိေစျခင္း (personnal adjustment)

  • လူအမ်ားႏွင့္ တစ္ျဖည္းျဖည္းကင္းကြာလာကာ ပုန္ကန္လိုလာျခင္း (withdraws & oppositional)
  • ေနရာေျပာင္းျခင္း (colonization) အမ်ားဆံုးျဖစ္ေလ့ရွိသည္႕ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈျဖစ္သည္။ တစ္ျခားတစ္ေနရာရာသို႕ အေျခခ် ေျပာင္းေရႊ႕မႈျပဳၾကသည္။ (သို႕) ျပင္ပကမၻာ မွ Institution တစ္ခုခု၏ အကာအကြယ္ေပးမႈအား ေတာင္းဆိုလာၾကသည္။
  • စံျပအက်ဥ္းခံမ်ား (Converted) - ခ်ဳပ္ျခယ္သူမ်ားက ျပန္လည္၍ သေဘာက်ေလာက္ေအာင္ပင္ ဖိႏွိပ္ျခင္းအား ေကာင္းေကာင္းႀကီးခံယူပါေတာ့သည္။
  • အထီးက်န္ ေနၾကျခင္း - ေအးေအးေဆးေဆးေနၾကသည္ဟု သူတို႕ကိုသူတို႕ ခံယူထားၾကသည္။ သို႕ေသာ္ ကိုယ္ပိုင္အရည္အေသြး (Self) ထိုသူမ်ားထံတြင္ မရွိေတာ့ပါ။

ေဆြးေႏြးခ်က္မ်ား

Institutionalization ဆိုေသာ စကားလံုးကို ဘားမားတူေဒး ေဆာင္းပါးမ်ားမွ ကိုေအာင္မိုး၀င္းေရးသားထားသည္႕ ေဆာင္းပါးတစ္ခုတြင္ ထပ္မံေတြ႕ရွိလိုက္ရပါသည္။ ကၽြန္ေတာ္ကိုးကားထားသည္႕ စာတမ္းပါ အခ်က္အလက္မ်ားမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံအားဦးတည္၍ ေရးသားထားျခင္းမဟုတ္ပါ။ သို႕ေသာ္ ထိုစာတမ္းပါအခ်က္အလက္မ်ား ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ကၽြန္ေတာ္တို႕ႏွင့္ လာ၍ကိုက္ညီေနသည္ ကို ၀မ္းနည္းဖြယ္ရာေတြ႕ခဲ့ရပါသည္။ ဥပမာ ျမန္မာႏိုင္ငံမွလူမ်ား အေလာင္းအစား ၀ါသနာပါၾကျခင္း (လိုက္ေလ်ာညီေထြရွိရန္ က်င့္ၾကံမႈ) ၊ အထီးက်န္ဆန္ စိတ္ဓာတ္က်မႈမ်ားမ်ားျပားလာျခင္း (Personnal Adjustment)၊ ဒုကၡသည္အျဖစ္ခံယူၾကသူမ်ား၊ ႏိုင္ငံျခားထြက္အလုပ္လုပ္လိုသူမ်ား၊ စသည္ျဖင့္။ သို႕ေသာ္ ထိုသူမ်ားအားလံုးအေနႏွင့္ မိမိကိုယ္မိမိ (Self) ေပ်ာက္ဆံုးေနၿပီဆိုသည္႕အခ်က္ကို သတိျပဳမိသူ ေတာ္ေတာ္နည္းပါးလိမ့္မည္ဟု ကၽြန္ေတာ္ယံုၾကည္ပါသည္။ ကၽြန္ေတာ္တို႕ အခ်က္အလက္ စံုစံုလင္လင္ခိုင္ခိုင္မာမာႏွင့္ ေအာက္ပါအခ်က္မ်ားအား ေဆြးေႏြးမႈ ျပဳႏိုင္လ်င္ ေကာင္းမည္ဟုထင္ပါသည္။ မတူေသာအျမင္မ်ား ေပးပို႕ၾကပါခင္ဗ်ား။

  1. ျမန္မာႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံလံုးအား လူတစ္စုကထိန္းခ်ဳပ္ထားသည္႕ (Total Institution) ႀကီးတစ္ခုအျဖစ္ရႈျမင္ႏိုင္သည္။
  2. ကၽြန္ေတာ္တို႕အားလံုးသည္ ထို Total Institution ႀကီးေအာက္တြင္ လိုက္ေလ်ာညီေထြရွိရန္ အတိုးေလ်ာ့လုပ္ေနၾကရသည္႕ သူမ်ားသာ ျဖစ္သည္။
  3. ပံုစံသြင္းခံထားရေသာ စစ္သားမ်ားအေနႏွင့္ မည္ကဲ့သို႕ ျပင္ပ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းအတြင္း လိုက္ေလ်ာညီေထြရွိေအာင္ ကၽြန္ေတာ္တို႕ မည္ကဲ့သို႕ နည္းလမ္းရွာေဖြႏိုင္မည္နည္း။ စစ္သားမ်ားသည္ သူတို႕ကိုသူတို႕ ထိုကဲ့သို႕ပံုစံအေျပာင္းခံ ထားရသည္ဆိုျခင္းအား သိရွိပါ၏ေလာ။
  4. Total Institution ပံုစံမဟုတ္ပဲ တရားမွ်တ၍ စည္းကမ္းေသ၀ပ္ေသာ အဖြဲ႕အစည္းတစ္ခု တည္ေထာင္ရန္ မည္ကဲ့သို႕ေသာ နည္းလမ္းမ်ားကို အသံုးျပဳရမည္နည္း။

Friday, March 14, 2008

Greeting (or) A flap of a Seagull's Wing

ကၽြန္ေတာ့္ ရင္ထဲတြင္ အၿမဲတမ္း ထပ္တလဲလဲ ေမးေနခဲ့ေသာ ေမးခြန္းတစ္ခု ရွိခဲ့ပါသည္။ ယခုလဲ ရွိေနဆဲပါ။ ထိုေမးခြန္းမွာ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈ (Cooperation) အပိုင္းတြင္ အဘယ့္အတြက္ေၾကာင့္ ျမန္မာမ်ား အားနည္းရသလဲ ဆိုသည္႕အခ်က္ပင္ျဖစ္ပါသည္။
၂၀၀၇ ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာလအတြင္း ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ျဖစ္ပ်က္သြားခဲ့ေသာ အေျခအေနမ်ား အေၾကာင္းကို တစ္ကမ ၻာလံုး သိၾကၿပီးျဖစ္ပါသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံကို ခ်စ္ျမတ္ႏိုးသူ အားလံုး ထိုအျဖစ္အပ်က္၏ ရိုက္ခတ္မႈကို ခံစားၾကရပါသည္။ ကၽြန္ေတာ္ တစ္ဦးတစ္ေယာက္အေနႏွင့္ ေျပာျပရပါလွ်င္ စိတ္က်ေရာဂါ (Depression) ဖိစီးမႈကို အႀကီးအက်ယ္ခံစားလိုက္ရပါသည္။ စိတ္ပညာသေဘာတရားအရ စိတ္က်ေရာဂါ (Depression) ဆိုသည္မွာ အျဖစ္အပ်က္ အေၾကာင္းတရားတစ္ခုခုေၾကာင့္ ကာလရွည္ၾကာစြာ ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ၀မ္းနည္းပူေဆြးမႈ ျဖစ္ရျခင္းပင္ ျဖစ္ပါသည္။ ထိုအဓိပၸာယ္ဖြင့္ဆိုခ်က္အား ကၽြန္ေတာ္သိရွိသည္မွာ သိပ္မၾကာလွေသးပါ။ ထိုအတိုင္းသာမွန္ပါက ကၽြန္ေတာ္တို႕ ခံစားရသည္မွာ ျမန္မာျပည္တြင္းမွ အျဖစ္အပ်က္မ်ား အတြက္ ၀မ္းနည္းပူေဆြးရျခင္းသာ ျဖစ္ပါလိမ့္မည္။
ကၽြန္ေတာ္ ပထမဆံုး ေရးသားခဲ့သည္႕ စာေၾကာင္းကို အက်ဥ္းျပန္၍ဆက္လိုပါသည္။ နည္းပညာပိုင္း ဆိုင္ရာသာမက လူမႈေရးႏွင့္ ႏိုင္ငံေရး သည္လည္း သိပၸံပညာရပ္တစ္ခု ျဖစ္သည္ဟု ကၽြန္ေတာ့္အေနႏွင့္ ခံယူထားခဲ့ျခင္းရွိပါသည္။ အမွန္အတိုင္းဆိုရပါလွ်င္ ကၽြန္ေတာ္သည္ ၾကိမ္ဖန္မ်ားစြာ စိတ္ဓာတ္က်တတ္သူ တစ္ေယာက္သာျဖစ္ပါသည္။ ထိုစိတ္က်ေရာဂါအား ကုစားရန္အတြက္ မိမိကိုယ္ကုိ သိပၸံနည္းက် ဆန္းစစ္ျခင္း ေလ့လာျခင္းမွ အစျပဳကာ အဘယ့္အတြက္ေၾကာင့္ ျမန္မာျပည္သူမ်ား ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈအပိုင္းတြင္ အားနည္းရသနည္းဆိုသည္႕ အေျဖကို ေပးႏိုင္သည္႕ ေျဖရွင္းခ်က္တစ္ခုအား ေတြ႕ရွိခဲ့ပါသည္။ (ဤေျဖရွင္းခ်က္မ်ားသည္ ဤဘေလာ့ဂ္ေပၚတြင္ ကၽြန္ေတာ္ပထမဆံုးေရးေသာ စာျဖစ္ပါလိမ့္မည္)။ ထိုကဲ့သို႕ကၽြန္ေတာ္ထင္ျမင္မိသည္႕ အခ်က္ မွန္မမွန္ဆိုျခင္းကို သိရွိလိုရာမွ အစျပဳၿပီး မွတစ္ဆင့္ ဆင့္ကဲ ဆင့္ကဲ စဥ္းစားမိကာ ေနာက္ဆံုးတြင္ ဘေလာ့ဂ္ေရးရန္ အၾကံအစည္ျဖစ္လာသည္ ဆိုျခင္းကို ကၽြန္ေတာ္ ၀န္ခံရပါမည္။
ဘေလာ့ဂ္ ဆိုေသာ စကားလံုးကို ကၽြန္ေတာ့္အေနႏွင့္ ယခင္က အကၽြမ္းတ၀င္မရွိခဲ့ပါ။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္း သတင္းမ်ားအား သတင္း၀က္ဘ္ဆိုဒ္မ်ားမွသာ သိရွိခဲ့ရပါသည္။ ၂၀၀၇ ၊ စက္တင္ဘာေနာက္ပိုင္းတြင္ ဘေလာ့ဂ္ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားႏွင့္ အကၽြမ္းတ၀င္ျဖစ္လာခဲ့ရပါသည္။ သတင္းအခ်က္အလက္ စီးဆင္းမႈတြင္ ဘေလာ့ဂ္ဂါ မ်ားအဓိကအခန္းမွ ပါ၀င္ခဲ့သည္ဆိုျခင္းကို မည္သူမွ ျငင္းဆန္၍ မရပါ။ ကၽြန္ေတာ္လက္လွမ္းမီသမွ် ဘေလာ့ဂ္မ်ားသည္ ဘာသာေရး ၊ ႏိုင္ငံေရး ႏွင့္ သတင္းျဖန္႕ျဖဴးေရး ဦးစားေပးဘေလာ့ဂ္မ်ား ျဖစ္ၾကပါသည္။ ကၽြန္ေတာ့္အေနႏွင့္ အသိပညာျဖန္႕ျဖဴးေပးေသာ ၊ Think Tank သေဘာမ်ိဳး ေဆာင္ေသာ ဘေလာ့ဂ္ တစ္ခု ေပါက္ဖြားလာေအာင္ ၊ ထိုမွတစ္ဆင့္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈ အားေကာင္းေသာ ၊ ျမန္မာလူမ်ိဳးမ်ား ေပါက္ဖြား လာေအာင္ ေသးငယ္ေသာ ေတာင္ပံရိုက္ခ်က္ကေလးတစ္ခုကို အစျပဳလုိက္ပါၿပီ။
ေရႊလက္ခုပ္တီး၍အားေပးေတာ္မူၾကပါ ခင္ဗ်ား - - - - -