Deception, Weapon of Crooks aka military dogs

လူတစ္ဦးတစ္ေယာက္ သို႕ အသိုင္းအ၀န္းတစ္ခုက တစ္ျခားသူတစ္ေယာက္ကို လိမ္ညာတယ္ ၊ ထင္ေယာင္ထင္မွားျဖစ္ေအာင္လုပ္တယ္ (Deception) ဆိုတာ အဲဒီ့လူေတြ၊ ဒါမွမဟုတ္ အဖြဲ႕အစည္းေတြဟာ ဆန္႕က်င္ဘက္ သို႕ ရန္သူေတြျဖစ္ေနတယ္ဆိုတဲ့ ၀ိေသသလကၡဏာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ထင္ေယာင္ထင္မွားျဖစ္ေအာင္ လုပ္တယ္ လို႕ဆိုတဲ့ေနရာမွာ မွန္ကန္တဲ့ သို႕ အဓိကက်တဲ့ အေၾကာင္းအရာအခ်က္အလက္ေတြကို ဖုံးကြယ္ျခင္း ၊ လွည္႕စားျခင္းနဲ႕ မွားယြင္းစြာေကာက္ခ်က္ခ်ေအာင္ ျပဳမူျခင္းစတာေတြပါ၀င္ပါတယ္။ မဟုတ္ပါဘူးလို႕ ျငင္းဆန္ျခင္းဟာလဲ အေၾကာင္းအရာတစ္ခုခုကို ကြယ္၀ွက္ထားျခင္းထဲမွာ အက်ံဳး၀င္ပါတယ္။
လူတစ္ဦးတစ္ေယာက္ သို႕ အဖြဲ႕အစည္းတစ္စံုတစ္ခုဟာ ထင္ေယာင္ထင္မွားျဖစ္ ေအာင္ (Deception) အလုပ္ခံေနရၿပီလားဆိုတာကို ဆန္းဆစ္သံုးသပ္ ႏိုင္ဘို႕အတြက္ ပညာရွင္ ေတြဟာ သမိုင္းတစ္ေလ်ာက္ျဖစ္ပ်က္ခဲ့တဲ့ လိမ္ညာမႈေတြ၊ ထင္ေယာင္ထင္မွားျဖစ္ေအာင္ လုပ္မႈေတြကို အျပန္ျပန္အလွန္လွန္ဆန္းစစ္ေလ့လာၿပီးေတာ့ လိမ္ညာမႈကိုေဖာ္ထုတ္ေပးႏိုင္မဲ့ နည္းလမ္းေတြကို ရွာႀကံဘို႕ ႀကိဳးစားခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အခုအခ်ိန္အထိ လူတစ္ေယာက္ ဒါမွမဟုတ္ အဖြဲ႕အစည္းတစ္ခုခုဟာ လိမ္ညာေနတာလား ဖံုးကြယ္ဘို႕ႀကိဳးစားေနတာလား ဆိုတာကို တိတိက်က်ေျပာၾကားႏိုင္မဲ့ နည္းလမ္းေတြ ဟာ လိမ္ညာတဲ့နည္းလမ္းေတြ ၊ ဖံုးကြယ္တဲ့ နည္းလမ္းေတြနဲ႕ ႏႈိင္းယွဥ္ၾကည္႕လိုက္ရင္ အနည္းငယ္မွ်သာ ေတြ႕ရပါတယ္။
လိမ္ညာတယ္၊ ဖံုးကြယ္တယ္၊ ထင္ေယာင္ထင္မွားျဖစ္ေအာင္ ျပဳလုပ္တယ္၊ ျပဳလုပ္ခံရတယ္ ဆိုတာဟာ လူအမ်ားေန႕စဥ္နဲ႕အမွ် ႀကံဳေတြ႕ေနၾကရတဲ့ အျဖစ္အပ်က္မ်ားသာျဖစ္ပါတယ္။ သာမန္လိမ္ညာမႈ ကေလးမ်ားျဖစ္တဲ့ မ်က္လွည္႕ျပတာ၊ ေငြစာရင္းလိမ္တာ၊ အတုလုပ္တာ ကေလးေတြကအစ သမိုင္းတြင္ခဲ့ရတဲ့ ၊ ကမၻာ့သမိုင္းကိုေျပာင္းလဲသြားႏိုင္ေအာင္အထိ ေအာင္ျမင္ခဲ့ရတဲ့ ဒုတိယကမၻာစစ္အတြင္းက D-Day ၊ အိႏၵိယႏိုင္ငံရဲ႕ ႏူကလီးယား စမ္းသပ္ ေဖာက္ခြဲျခင္းမ်ားအဆံုး (တစ္ကယ္ မေအာင္ျမင္စဥ္ကလိမ္ခဲ့တာပါ) လိမ္ညာမႈေပါင္း မ်ားစြာကို ကၽြန္ေတာ္တို႕ေန႕စဥ္ႀကံဳေတြ႕ၾကရစျမဲျဖစ္ပါတယ္။ ကလိမ္ကက်စ္ၾကတဲ့ အစီအမံေတြ၊ ပရိယာယ္ေတြဟာ ေအာင္ျမင္ႏိုင္ရန္ရာခိုင္ႏႈန္းနည္းပါးေပမဲ့ တစ္ခါတစ္ေလမွာေတာ့ အလိမ္ မခံရဘို႕၊ အလွည္႕စားမခံရဘို႕ သတိႀကီးႀကီးထားရွိသူမ်ားကိုေတာင္မွ အရူးလုပ္ႏိုင္စြမ္း ရွိပါတယ္။ Deception ကိုေကာင္းေကာင္းကၽြမ္းက်င္ပါတယ္ဆိုတဲ့ မ်က္လွည္႕ဆရာဟာ တစ္ျခား မ်က္လွည္႕ဆရာတစ္ေယာက္က မ်က္လွည္႕ ျပန္ျပသြားတာကို ခံရတတ္တာဟာ သဘာ၀ပဲျဖစ္ပါတယ္။ အမွန္တရားကို ဖုန္းကြယ္တဲ့နည္းလမ္းေတြ နဲ႕ ထင္ေယာင္ထင္မွား ျဖစ္ေအာင္လုပ္တဲ့ နည္းလမ္းေတြ ၊ အဲဒီ့နည္းလမ္းေတြေအာင္ျမင္သြားရင္ လူေတြစိတ္ထဲမွာ ဘယ္လိုျဖစ္သြားႏိုင္သလဲဆိုတာကို ရွာေဖြတင္ျပေပးလိုက္ပါတယ္။

အမွန္တရားအား ဖုန္းကြယ္သည္႕နည္းလမ္းမ်ား
၁။ masking
masking လုပ္ထားသည္႕ လကၡဏာမ်ား - ထင္ရွားတဲ့ အဓိကက်တဲ့ အခ်က္ေတြ (characteristics) အားလံုးကို အလံုပိတ္ ဒါမွမဟုတ္ ရွင္းထုတ္ပစ္ပါတယ္။ အဓိက က်တဲ့အခ်က္ေတြကို အဓိကမက်တဲ့ အခ်က္ေတြနဲ႕ ေရာေထြးပစ္ပါတယ္။
စိတ္ထဲမွာဘာျဖစ္သြားႏိုင္သလဲ - ဘယ္အရာကို အဓိကထားလုပ္ေဆာင္ရမလဲ ၊ အာရံုထားရ မလဲဆိုတာကို ေကာက္ခ်က္ခ်ႏိုင္ျခင္း၊ ပံုၾကမ္းထုတ္ႏိုင္ျခင္းမရွိေတာ့တဲ့အခါမွာ အမွန္တစ္ကယ္ အေရးမႀကီးတဲ့အခ်က္ေတြကို အဓိကထားၿပီးလုပ္တာေတြ၊ တစ္ျခားအေရး မပါတဲ့ (characteristics) ကိုရွာေဖြၿပီးေတာ့ လြဲမွားစြာ ေကာက္ခ်က္ခ်ျပဳလုပ္တာေတြ ျဖစ္လာႏိုင္ပါတယ္။

၂။ Repackaging
၀ိေသသလကၡဏာမ်ား - အဓိကက်တဲ့ အခ်က္ေတြကို ေျပာင္းလဲျပင္ဆင္မႈေတြ ျပဳလုပ္ပါတယ္။ ဒါမွမဟုတ္ တစ္ျခားအစိတ္အပိုင္းတစ္ခုခုကို အဓိကက်တဲ့ အခ်က္ရဲ႕ သေဘာသဘာ၀ပံုစံမ်ိဳးဖန္တီးပစ္ပါတယ္။
ဘာျဖစ္သြားႏိုင္သလဲ - လမ္းမွားကို ေခၚသြားၿပီးေတာ့ျပလိုက္တဲ့အခါမွာ (mislead) လြဲမွားခ်က္ ေကာက္ခ်က္ဆြဲမႈကို တစ္ခါတည္းခ်မွတ္လုိက္ေစပါေတာ့တယ္။

၃။ Dazzling
၀ိေသသလကၡဏာမ်ား - အဓိကက်တဲ့ အခ်က္ေတြကို ရွင္းရွင္းလင္းလင္းမတင္ျပပဲ နဲ႕ ရႈပ္ေထြးေအာင္ျပဳလုပ္ပစ္ပါတယ္။ ဒါမွမဟုတ္ ပိုၿပီးေတာ့ Strong ျဖစ္တဲ့ အခ်က္တစ္ခု ထည္႕သြင္းပစ္လုိက္ျခင္းကို ျပဳလုပ္ပါတယ္။ အေၾကာင္းအရာတစ္ခုဟာ ဘာ့ေၾကာင့္ အဓိက က်ရသလဲဆိုတဲ့အခ်က္ ကို အားျဖည္႕ကူညီေန႕တဲ့ ပံုစံ (pattern) ေတြကို ေမွးမွိန္သြားေအာင္ ျပဳလုပ္ပစ္ပါတယ္။
ဘာေတြျဖစ္သြားႏိုင္သလဲ - အာရံုစူးစိုက္မႈေတြကို လမ္းေၾကာင္းေျပာင္းလိုက္ျခင္းအားျဖင့္ ပစ္မွတ္တစ္ခု ယံုၾကည္ခ်က္တစ္ခုဟာ အမွန္လား၊ အမွားလားဆိုတဲ့ သံသယမ်ိဳးေတြ ႀကီးထြားလာေစပါတယ္။ သတင္းအခ်က္အလက္တစ္ခုဟာ အလြယ္တကူ နဲ႕ ရရွိလာၿပီဆိုရင္ အဲဒီ့သတင္းမွန္ မမွန္ဆိုတာကို သံသယ ျဖစ္ဖြယ္ရာရွိလာေစပါတယ္။

ထင္ေယာင္ထင္မွားျဖစ္ေအာင္လုပ္သည္႕ နည္းလမ္းမ်ား
၁။ mimicking
၀ိေသသလကၡဏာမ်ား - အကၽြမ္းတစ္၀င္ျဖစ္ေနသည္႕ characteristics ပံုစံမ်ားအား ျပန္လည္တည္ေဆာက္ (recreate) သည္။ အထင္အရွားတည္ရွိေသာ အရာ၀တၱဳ၊ လူ၊ ျဖစ္တည္မႈ အစရွိသည္မ်ားအား တည္ေဆာက္ဖန္တီးယူသည္။
ဘာေတြျဖစ္သြားႏိုင္သလဲ - အသစ္တည္ေဆာက္လိုက္တဲ့ mimick တစ္ခုအား သံုးသပ္တဲ့ပံုစံကို မွားယြင္းစြာသံုးသပ္ေအာင္ လံွဳ႕ေဆာ္ပါတယ္။ တစ္ကယ့္ျဖစ္တည္ေနတဲ့ အရာတစ္ခုရဲ႕ သီးသန္႕စြာတည္ရွိတဲ့ ထင္ရွားတဲ့အခ်က္ေတြကို ခန္႕မွန္းတြက္ဆရာမွာ ပိုမိုခက္ခဲလာေစပါတယ္။

၂။ Inventing
၀ိေသသလကၡဏာမ်ား - သတင္းအခ်က္အလက္အေၾကာင္းအရာေတြ ျမင့္ျမင့္မားမားပါ၀င္တဲ့ characteristics တစ္ခုကို အသစ္တည္ေဆာက္လိုက္ပါတယ္။ ျဖစ္ႏိုင္ေခ်ရွိတဲ့အခ်က္ေတြကို ညႊန္းျပေနတဲ့ (indicator) ေတြကို တည္ေဆာက္ပါတယ္။ အဓိကက်ႏိုင္ေလာက္တဲ့ အစိတ္အပိုင္းေတြကို တီထြင္ (invent) ပါတယ္။
ဘာေတြျဖစ္သြားႏိုင္သလဲ - စလုပ္ကတည္းက မွားယြင္းတဲ့ ပံုစံထဲကို ၀င္သြားေစပါတယ္။

၃။ Decoying
၀ိေသသလကၡဏာမ်ား - အျပိဳင္ျဖစ္ေနတဲ့ characteristics တစ္ခုကို ဖန္တီးျခင္းျဖစ္ပါတယ္။
ဘာေတြျဖစ္သြားႏိုင္သလဲ - မွန္ကန္တဲ့သံုးသပ္မႈျပဳလုပ္ျခင္းမွ အေ၀းသို႕ေရာက္ေအာင္ တစ္ျဖည္းျဖည္း ဆြဲေခၚသြားႏိုင္ပါတယ္။

၄။ Double Play
၀ိေသသလကၡဏာမ်ား - မမွန္တဲ့ ေကာက္ခ်က္ဆြဲမႈကို အားျဖည္႕ေပးဘို႕အတြက္ မွန္ကန္တဲ့ ေကာက္ခ်က္ကို အားနည္းသြားေအာင္ ဒါမွမဟုတ္ သံသယျဖစ္ဖြယ္ရာရွိလာေအာင္ အႀကံေပးျခင္းမ်ားျပဳလုပ္သည္။ အမွန္တစ္ကယ္ျဖစ္ပ်က္ေနသည္မ်ားကို ထိန္းသိမ္း ျပသထား ေသာ္လည္း Characteristics မ်ားအား သံသယျဖစ္ဖြယ္ရာ ျပဳလုပ္ျခင္းအားျဖင့္ ေလ့လာသူ၏ လက္ခံႏိုင္မႈအား ေလ်ာ့နည္းလာေအာင္ ႀကံစည္သည္။
ျဖစ္လာႏိုင္သည္႕ အက်ိဳးဆက္မ်ား - မွန္ကန္သည္႕ေကာက္ခ်က္ခ်မႈအား သံသယျဖစ္ဖြယ္ရာ ေပးလိုက္ ျခင္းအားျဖင့္ ကိုယ္ပြားသို႕ (double play) နည္းလမ္းအား အသံုးျပဳျခင္းသည္ ပစ္မွတ္ထားသည္႕ အေၾကာင္းအရာတစ္ခု၊ သို႕ လူပုဂၢိဳလ္တစ္ဦးအား သံသယျဖစ္လာေစရန္ လုပ္ေဆာင္ပါတယ္။

ကၽြန္ေတာ္တို႕ အက်ဥ္းခ်ဳပ္တင္ျပျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ အက်ယ္ကိုေတာ့ တိုးတက္လွတဲ့နည္းပညာေခတ္ႀကီးမ်ား ဘယ္သူမဆို နည္းလမ္းအမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႕ေလ့လာႏိုင္ၾကပါတယ္။ ဒီပို႕စ္ကို ေရးသားရျခင္းရဲ႕အေၾကာင္းရင္းကေတာ့ လူယုတ္မာေအာက္ဆြဲမ်ားရဲ႕ ေအာက္တန္းစား အတတ္ပညာမ်ားဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္းမွာသာ ထြန္းကားျခင္း မကေတာ့ပဲနဲ႕ အင္တာနက္အေပၚမွာပါတက္လာတဲ့အတြက္ ေရးသားလိုက္ရျခင္းပဲျဖစ္ေၾကာင္းပါ။

ကၽြန္ေတာ္တို႕ ထပ္ေလာင္းေျပာၾကားလိုတဲ့အခ်က္ေတြကေတာ့ သာမန္လူတစ္ဦးအတြက္ လိမ္ညာတယ္၊ ထင္ေယာင္ထင္မွားျဖစ္ေအာင္ လုပ္တယ္ဆိုတာ အရမ္းကို ယုတ္ညံ႕တဲ့ ကိစၥရပ္ေတြကို ျပဳလုပ္ျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ တစ္ခ်ိဳ႕ေသာသူမ်ားအတြက္ကေတာ့ ဘယ္လိုလိမ္ရ၊ ညာရမလဲဆိုတာကို ပညာရပ္တစ္ခုအေနနဲ႕ကို သင္ယူၾက ရတဲ့သူေတြရွိပါတယ္။ ဥပမာအားျဖင့္ အီရတ္က ျပန္ၾကားေရး၀န္ႀကီးအလီကို ၾကည္႕ႏိုင္ပါတယ္။ (ျမန္မာႏိုင္ငံမွာမရွိဘူးေနာ္)။ နာမည္ေလးလွေအာင္ စိတ္ဓာတ္စစ္ဆင္ေရးလို႕ ေခါင္းစဥ္တပ္ၿပီး ေပးၿပီးသင္ယူရပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒါမ်ိဳးလူမ်ားအတြက္က အရွက္တရားဆိုတာ ေသလို႕ အရိုးေဆြးသြားေတာင္မွ ရွိမဲ့အရာေတြမဟုတ္ဘူးဆိုတာကိုေတာ့ စာဖတ္သူမ်ား နားလည္ၾကမွာပါ။ အေရးေပၚအေျခအေနၿပီးဆံုးပါၿပီ၊ ျပန္လည္ထူေထာင္ေရးလုပ္ဘို႕အခ်ိန္ပါ ၊ ေဒၚလာ ၁၀ဘီလီယံ ေလာက္လွဴၾကပါ လို႕ တစ္လိမ္ထဲ လိမ္ေနၾကတဲ့ ကိုကိုလိမ္မ်ားရဲ႕ ေနာက္ဆြဲ မ်ားကို ေနာက္ဆံုးေျပာၾကားလိုတာကေတာ့ မေတာက္တစ္ေခါက္သင္ယူလာခဲ့တဲ့ psycho warfare ထဲက deception ဆိုတာဟာ ကၽြန္ေတာ္တို႕အတြက္ အပ်င္းေျပ မနက္စာတစ္ခုေလာက္ပါပဲ ဆိုတာေျပာၾကားရင္း စာဖတ္သူမ်ားအေနနဲ႕ မိမိတို႕လုပ္ေဆာင္ေနၾကတဲ့ အဓိကက်တဲ့ အေၾကာင္းအရာမ်ားမွ Deception အလုပ္ခံလိုက္ရတာေၾကာင့္ ေသြဖယ္မသြားၾကေစဘို႕ သတိေပးေျပာၾကားရင္းနဲ႕ နိဂံုးခ်ဳပ္လိုက္ပါတယ္။ deceptionလုပ္ေနတာလားဆိုတာ ကို ဘယ္လိုသံုးသပ္ ရမလဲဆိုတာကို တင္ျပခ်င္ေပမဲ့ ေအာက္ဆြဲေတြ သိသြားမွာစိုးလို႕ မေျပာေတာ့ဘူးဗ်ာ။

မွတ္ခ်က္။ ေသာက္ရူးငေအာင္ကို ကၽြန္ေတာ္တို႕ တစ္ခ်က္ျခင္းဆီေကာက္ခ်က္ဆြဲၿပီးေတာ့ ေျပာျပခ်င္လွေပမဲ့ ဒါမ်ိဳးေကာင္ေတြဟာ အခ်ိန္ေပးရတာမတန္လို႕ မလုပ္ေတာ့ပါဘူးခင္ဗ်ား။ ကၽြန္ေတာ္တို႕ အခ်ိန္ေတြအမ်ားႀကီး တန္ဘိုးရွိတယ္ဆိုတာကို မေမ့ၾကပါနဲ႕ခင္ဗ်ာ။ အခ်ိန္တန္ေတာ့မွ မာဖီးယားနဲ႕ ဒီေကာင္ေတြကို ေပးေတြ႕ေပးလိုက္ပါ့မယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႕လိုအပ္တဲ့ သတင္းအခ်က္အလက္ ေတာ္ေတာ္ မ်ားမ်ားရၿပီး သားျဖစ္ပါတယ္။ ပါ၀င္ကူညီခ်င္တဲ့သူမ်ား ကၽြန္ေတာ္တို႕ဆီကို ဆက္သြယ္ၾကခင္ဗ်ာ။ (အခုအခ်ိန္မွာေတာ့ စတာ ေနာက္တာပါခင္ဗ်ာ။ တစ္ကယ္ေအာင္ျမင္သြားရင္လဲ အေကာင္းဆံုးေပါ့)။

Myanmarnese, are we corrupt? And how you wanna deal with it?

့ညီေလးေရ (၁၀)တန္းေအာင္ရင္ ဘာလုပ္ဘို႕ စဥ္းစားထားသလဲ။

စစ္ေဆး (စစ္ေဆးတကၠသိုလ္) သြားမယ္ အကိုႀကီး။

ဟ မင္းကဘာလို႕သြားခ်င္ရတာလဲကြ။

စားရတယ္ ကိုႀကီးရ။ (အေဆာင္က ေကၽြးတဲ့ ထမင္းစားရတာကို ေျပာတာျဖစ္မွာပါ)

ဟေကာင္ရာ အျပင္မွာ ဆန္ျပဳတ္ ျပဳတ္ေသာက္ေနစမ္းပါကြာ ၊ က်က္သေရတံုးတဲ့ အေတြးအေခၚေတြ ၀င္မေနစမ္းပါနဲ႕။

ကၽြန္ေတာ္ကိုယ္တိုင္ေျပာခဲ့ဘူးတဲ့စကားမ်ားျဖစ္ပါတယ္။

လမ္းမွာ ျဖတ္ရတဲ့ ဂိတ္က ၂၀ ၊ ၃၀ ေလာက္ရွိတယ္။ စစျဖစ္ခ်င္းတုန္းကေတာ့ တစ္ဂိတ္ကို ၂၀၀၊ ၃၀၀ ေပးရင္ရတယ္၊ အခု ၅၀၀၀၊ ၆၀၀၀ ေပးမွျဖတ္လို႕ရေတာ့တယ္။ ကၽြန္မ အမ်ိဳးေတြေတာ့ ဟိုမွာ ေသသူေသ၊ ငတ္တဲ့သူက ငတ္ကုန္ၾကၿပီ။ မုန္တိုင္းၿပီးလို႕ အသက္ရွင္က်န္တာေတာင္ ေရငတ္ေသတဲ့သူေတြရွိတယ္။

ျမန္မာျပည္မွ ျပန္လာတဲ့ ကၽြန္ေတာ့္သူငယ္ခ်င္းတစ္ေယာက္ေျပာတာျဖစ္ပါတယ္။

(ျမန္မာျပည္မွာ အက်င့္ပ်က္တာ ဒီအထိေတာင္ဆိုးရြားေနၾကၿပီလားခင္ဗ်ာ)

Corruption ဟာ ျမန္မာျပည္မွာ အျမစ္တြယ္ေနတဲ့ အရာတစ္ခုျဖစ္ေနၿပီမို႕ ဒီ Corruption ကိုဘယ္လို တိုက္ဖ်က္ပစ္ႏိုင္ၾကမလဲဆိုတာကို ကၽြန္ေတာ္တို႕ ေလ့လာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ ဘာေတြေတြ႕လာရသလဲဆို ေတာ့ ျမန္မာျပည္မွာ ျဖစ္ပ်က္ေနတဲ့ တစ္ေသာင္းေျခာက္ေထာင္မွ်ေသာ ျပသနာမ်ားပဲျဖစ္ပါတယ္။ ထိုကဲ့သို႕

ျမန္မာျပည္မွာ ျဖစ္ပ်က္ေနတဲ့ တစ္ေသာင္းေျခာက္ေထာင္ေသာ ျပသနာမ်ားထဲက ကၽြန္ေတာ္တို႕ အစိုးရိမ္ဆံုးအရာတစ္ခုရွိပါတယ္။ Moral Decadence လို႕ေခၚတဲ့ အက်င့္စာရိတၱဆုတ္ယုတ္ပ်က္ျပားျခင္းပါပဲ။ လာဘ္ေပးလာဘ္ယူမႈေတြ၊ ထမ္းေဆာင္ရမဲ့ တာ၀န္အလုပ္ေတြမွာ ျမဳပ္ႏွံလုပ္ကိုင္ျခင္း (Dedication) မရွိေတာ့တာေတြ၊ အက်င့္စာရိတၱပ်က္ျပားလာတာေတြ ၊ အေျပာအဆို အျပဳအမူအေနအထိုင္က အစရိုးသားျခင္းကင္းမဲ့လာတာေတြ ေသာက္စားမူးယစ္ေလာင္းကစား မႈေတြ တိုးပြားလာတာေတြ အားလံုးဟာ ကၽြန္ေတာ္တို႕ အတြက္ စိုးရိမ္စရာေတြျဖစ္ပါတယ္။ Corruption လို႕ဆိုလိုက္တာနဲ႕ ကၽြန္ေတာ္တို႕ အရင္ဆံုးေျပးျမင္မိတာက လဒ္ေပးလာဘ္ယူမႈပါ။ ဒါေပမဲ့ အက်င့္ပ်က္မႈ (Corruption) ဟာ လာဘ္ေပးမႈ ျပဳလုပ္မွ လားဆိုတာကို ကၽြန္ေတာ္တို႕ ၾကည္႕ၾကည္႕ရေအာင္ခင္ဗ်ာ။

လူအမ်ား၏ အထင္ႀကီးအားက်မႈကို ခံရသူမ်ားသည္ ညွင္းဆဲ ႏွိပ္စက္တတ္သူ၊ အလြဲသံုးစားျပဳသူမ်ားျဖစ္ေန သည္႕အခါ၊(အဲဒါဗိုလ္ခ်ဳပ္သားေလ) လူမႈအဖြဲ႕အစည္းတစ္ခုခုသည္ ဂုဏ္ယူစရာမဟုတ္သည္႕ အခ်က္မ်ားအေပၚတြင္ မာန္တက္ေန ေသာအခါ (ျမန္မာျပည္မွာ မုန္တိုင္းတိုက္သြားေတာင္မွ ဆန္အလံုအေလာက္ရွိေသးတယ္ - ဒါကိုသူတို႕အရမ္းဂုဏ္ယူပါတယ္ လို႕ ထိုင္းႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးက လြန္ခဲ့ေသာရက္အနည္းငယ္အတြင္းက ေျပာၾကားသြားခဲ့ပါသည္) ၊ အေျခခံခ်မွတ္ထားသည္႕ မူ၀ါဒ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းမ်ားပ်က္သုဥ္းၿပီး အေျခအေနအရ လိုက္ေလ်ာ လုပ္ကိုင္ရသည္မ်ား အေခ်ာင္သမား၀ါဒမ်ား ႀကီးစိုးေနသည္႕အခါ ၊ ပမာမခန္႕ ေစာ္ကားျပဳမူသည္မ်ား ႀကီးစိုးၿပီး ထိုကဲ့သို႕ ပမာမခန္႕ျပဳမူခံရသူမ်ားကလည္း ျငိမ္ခံေနသည္႕ အခါ ၊ ပတ္၀န္းက်င္တြင္ျဖစ္ပ်က္က်က္စားေနရ သည္႕ ေနတဓူ၀အေျခအေနမ်ားအားလံုး ပ်က္စီးေနေသာ္လည္း လူအမ်ားစုက ငံု႕ခံေနၾကေသာအခါ၊ ထိုကဲ့သို႕ ေသာအခါ အေျခအေနမ်ား စုစည္းေနသည္႕ လူမႈအသိုင္းအ၀န္းတစ္ခုအား အက်င့္ပ်က္ေနသည္႕ လူမႈ အသိုင္းအ၀န္းတစ္ခု အျဖစ္သတ္မွတ္သည္။ ဂြာတီမာလာႏိုင္ငံမွ စာေစာင္တစ္ခုမွ ပါ၀င္တဲ့ အေၾကာင္းအရာတစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။ - ကၽြန္ေတာ္တို႕ေထာက္ျပခ်င္တာကေတာ့ အႏိုင္က်င့္သူ ၊ အက်င့္ပ်က္သူ ၊ လာဘ္ယူသူသည္သာ အက်င့္စာရိတၱပ်က္စီးေနတာမဟုတ္ပဲနဲ႕၊ ဒါမ်ိဳးအႏိုင္က်င့္မႈကို ငံု႕ခံတဲ့ သူဟာလဲ အက်င့္ပ်က္တဲ့ သူတစ္ေယာက္ျဖစ္တယ္ဆိုတာကိုပါပဲ။

ျမန္မာျပည္မွာ ကၽြန္ေတာ္တို႕အထက္က တင္ျပခဲ့တဲ့ အခ်က္ေတြ ျဖစ္ပ်က္လို႕ေနသလား လုိ႕ ကၽြန္ေတာ္တို႕ ေမးၾကည္႕စရာ မလိုဘူးလို႕ထင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ လူအမ်ားအက်င့္ပ်က္ၾကတဲ့အတြက္ ဘယ္သူေတြမွာ အက်ိဳးရွိသြားပါသလဲလို႕ ေမးၾကည္႕လိုက္ရင္ အက်င့္ပ်က္ေနတဲ့ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းအတြင္းမွာ အာဏာရွိေနတဲ့သူ ေတြဟာ အက်ိဳးအျမတ္အရဆံုးျဖစ္ကာ ဒီ့အတြက္ေၾကာင့္ပဲ Corruption လို႕အလြယ္တကူ ေျပာေနၾကတဲ့ လူမ်ား အက်င့္စာရိတၱပ်က္ျပားမႈကို ထိန္းခ်ဳပ္ရခက္ခဲျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ တစ္ကယ္လို႕မ်ား ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ရွိေနၾကတဲ့ ျပည္သူအမ်ားစုအေနနဲ႕ ဘယ္သူအက်င့္ပ်က္ပ်က္ ကုိယ္မပ်က္ဘူး၊ အက်င့္ မပ်က္လို႕ ရလာတဲ့ ဒုကၡေတြကို ခါးစီးခံမယ္ ၊ မတရားမႈမွန္သမွ် ဆန္႕က်င္ေတာ္လွန္ရမယ္ ဆိုတဲ့ စိတ္ဓာတ္မ်ိဳးမ်ားရွိေနခဲ့ၾကရင္ ျမန္မာျပည္တြင္းမွာရွိေနၾကတဲ့ လူယုတ္မာေတြ အေႏွးနဲ႕ အျမန္ ဇာတ္သိမ္းရမွာပဲျဖစ္ပါတယ္။

အျမစ္တြယ္ေနတဲ့ အက်င့္ပ်က္ျခစားမႈေတြကို ဘယ္လို ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္မလဲလို႕ ကၽြန္ေတာ္တို႕ အၾကမ္းမ်ဥ္းေလ့လာၾကည္႕ၾကတဲ့အခါမွာ ႏိုင္ငံတကာမွာ ရွိတဲ့ အက်င့္ပ်က္မႈကို ဘယ္လိုထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္မလဲ ဆိုတာကို ေလ့လာတဲ့ပညာရွင္ေတြဟာလဲ ျမန္မာႏိုင္ငံကို အေတာ္ကေလး အေလးထားတာကို ေတြ႕လာရပါတယ္။ ဘယ္လိုေတြ႕လာရသလဲဆိုေတာ့ Cambridge University ကသမိုင္းပညာရွင္ J.S. Furnivall ကျပဳစုခဲ့တဲ့ မွတ္တမ္းထဲမွာဆိုရင္ ျမန္မာျပည္တြင္ အက်င့္ပ်က္ၾကသည္မွာ ျပဳမူက်င့္ၾကံေနၾကသည္႕ အက်င့္ပ်က္မႈအားလံုးသည္ ရိုးရာအစဥ္အလာအား လိုက္နာထိန္းသိမ္း မႈ ျပဳလုပ္ေနျခင္းျဖစ္သည္ဟုပင္ လူအမ်ား ထင္မွတ္မွားလာၾကေပသည္ - လို႕ ေရးသားခဲ့ပါတယ္ခင္ဗ်ား။ ဒီစာေၾကာင္းကို ဖတ္ၿပီးေတာ့ ကၽြန္ေတာ္ တို႕ မ်က္စိထဲ တန္းျမင္လာတဲ့ အရာႀကီးကေတာ့ အခါႀကီးရက္ႀကီးမွာ လက္အုပ္ေလးတစ္ခ်ီခ်ီနဲ႕ မုန္႕ပံုးထဲမွာ ေငြအထုတ္လိုက္ထည္႕ၿပီး ကန္ေတာ့ၾကသူမ်ားနဲ႕ ကန္ေတာ့ခံၾကသူမ်ားပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ေကာင္းပါၿပီ၊ အမ်ားသိၾကၿပီးသားအရာတစ္ခုကို အပ္ေၾကာင္းထပ္ေအာင္ မေရးျပေတာ့ပါဘူး။ ဘယ္လိုကာကြယ္ေစာင့္ထိန္း ၊ ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္ၾကမလဲဆိုတာကိုသာ ဆက္ၿပီးေဆြးေႏြးလိုပါတယ္ခင္ဗ်ာ။ ဒါေပမယ့္ အတတ္ႏိုင္ဆံုး အက်င့္မပ်က္မိၾကေစဘို႕ (ေလယာဥ္ကြင္းမွာ ေဆးလိပ္ဘူး ေပးတာကအစ) ေတာ့ ပန္ၾကားလိုပါတယ္။

ေနာက္တစ္ေန႕မွ ဆက္ပါေတာ့မယ္ခင္ဗ်ား

Discussion open to all !!!!!

We want a leader who can unite all people of Myanmar:civilians,soldiers,etc.If there is an organization whose members are faith on each others and sacrifice for the country and there is no discrimination bt them ,then I will be theirs.I don't believe that it is the time to argue or to hate each other among the young.We are the same in a different way. believe it!we are the same.Find it and try to unite.Don't go the old way that you will never success to construct the Democracy country. the army killed the monks ,the people and make the country poor ,....,etc,but it doesn't mean that all the soldiers agree with it.Most of them(90% of them) don't agree with it. Don't waste the time arguing with 10% of them and don't think all soldiers are the same.Most of the politicians ( kaung shaung twe) make the young fell that all soldiers are the same and evils. And the army leader make the soldiers feel that all Demo are evils.We the young dance with the two parties for nothing . It is the time to quit from this circle and try to unite the people and the army who are really love the country ,not just with mouths,but in practice. We are the same in a different way.It is all!!!!!!!!!!!!!!!!! I am tired of watching the war between the young.It is not for the country but for the (Kaung shaung Myar) of both parties. They will survive as long as we don't unite. I want to know your opinions.

Ko Htoo

ပထမဆံုးအေနနဲ႕ အခ်ိန္ေပးၿပီးေတာ့ ေဆြးေႏြးေပးတဲ့ကိုထူးကို ေက်းဇူးတင္ပါတယ္လို႕ အရင္ေျပာလိုပါတယ္ ခင္ဗ်ား။ ပထမဆံုး အေနနဲ႕ တိုင္းျပည္အတြက္ အလုပ္လုပ္ၾကမဲ့ အဖြဲ႕အစည္းတစ္ခုခုမွာ ကိုထူးအေနနဲ႕ ပါ၀င္ လိုစိတ္ရွိတယ္ဆိုရင္ အေ၀းတစ္ေနရာကေနလဲ အခ်ိန္မေရြးပါ၀င္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ကၽြန္ေတာ္တို႕ဟာ ကန္႕သတ္မႈေတြအမ်ားႀကီး အတြင္းမွာ အလုပ္လုပ္ေနၾကရတဲ့ သူေတြခ်ည္းပဲျဖစ္တာမို႕လို႕ ကိုထူးအေနနဲ႕ ဘယ္ေလာက္ေတာင္ ဘယ္အထိအခ်ိန္ေပးႏိုင္မလဲဆိုတာကိုေတာ့ ႀကိဳတင္စဥ္းစားထားေစခ်င္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံအသီးသီးမွာ သူ႕ေနရာနဲ႕သူ လႈပ္ရွားေနၾကတဲ့ အဖြဲ႕အစည္းေတြ လူပုဂၢိဳလ္ေတြအမ်ားႀကီးရွိပါတယ္ ခင္ဗ်ာ။ ဘယ္လိုပံုစံမ်ိဳးနဲ႕ ပါ၀င္ကူညီႏိုင္မလဲဆိုတာ ကိုေတာ့ ကိုထူးဘာသာ စဥ္းစားရမွာျဖစ္ပါတယ္။

ကၽြန္ေတာ္တို႕အေနနဲ႕ ကၽြန္ေတာ္တို႕နဲ႕ အယူအဆ ၊ ခံယူခ်က္မတူညီသူမ်ားကို ခ်စ္ျခင္း၊ မုန္းျခင္း မရွိပါဘူး။ ကၽြန္ေတာ္ စစ္ဗိုလ္မ်ားနဲ႕ အခုရက္ပိုင္းအတြင္းမွာ ၂ႀကိမ္ေလာက္ စကားေတာ္ေတာ္ၾကာၾကာေျပာျဖစ္ပါတယ္။ သူတို႕ကို ကၽြန္ေတာ္ေျပာခဲ့တဲ့ စကားတစ္ခုရွိပါတယ္။ ဒီအခ်ိန္မွာ မင္းတို႕ငါ့ကို လာသတ္ရင္ေတာင္မွ ဒါဟာ တစ္သီးပုဂၢလခံစားခ်က္ေၾကာင့္ မဟုတ္ပဲ ရွင္သန္ႀကီးထြားလာရတဲ့ အေျခအေနေၾကာင့္ ျဖစ္သြားရတယ္ဆိုတာ ကို ငါ နားလည္တယ္၊ ဒါေပမယ့္ မင္းတို႕ နားမလည္ဘူး လို႕ ေျပာခဲ့တာပါ။ အခုမုန္းတီးမႈ၊ မေက်နပ္မႈ တိုးပြားေနၾကတဲ့ သူေတြအခ်င္းခ်င္းဟာ တစ္ႀကိမ္တစ္ခါမွ ေတြ႕ခဲ့ၾကဘူးမ်ားလဲ မဟုတ္၊ ဘယ္သူကမွ ဘယ္သူ႕ ကို ဘာမွ အက်ိဳးယုတ္ေအာင္ လုပ္ခဲ့ဘူးတာမဟုတ္ပဲနဲ႕ ျဖစ္ေပၚေနရတဲ့ ပတ္၀န္းက်င္ေၾကာင့္ ရန္ေစာင္ ေဒါသ ထြက္ေနၾကရတယ္ဆိုရင္ ကၽြန္ေတာ္ေျပာတာ မွားမယ္မထင္ပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ ဒီအေျခအေနကို ဘယ္သူေတြက ဖန္တီးခဲ့သလဲ။ ဘာ့ေၾကာင့္ဖန္တီးခဲ့ရသလဲ။ ဘယ္လိုျဖစ္လို႕ ဒါမ်ိဳးျဖစ္ေနရတာလဲ ဆိုတာကို မ်ားမ်ားသိဘို႕နဲ႕ မ်ားမ်ားျဖန္႕ေ၀ဘို႕လိုတယ္လို႕ကၽြန္ေတာ္တို႕ထင္ပါတယ္။ ဒါမ်ိဳးအေျခအေနေတြကို ေရွာင္လြဲႏိုင္ဘို႕အတြက္ ကၽြန္ေတာ္တို႕ လိုက္နာသင့္တဲ့ norm ေတြ၊ ဥပေဒသေတြရွိခဲ့ၿပီးသားပါ။ ဒါေပမယ့္ ဘယ္သူက ဒီဥပေဒေတြကို လိုက္နာသလဲ။ ကၽြန္ေတာ္ရဲရဲႀကီးေျပာရဲပါတယ္။ ျမန္မာ ႏိုင္ငံမွာ ျဖစ္ေပၚေနတဲ့ လူေတြရဲ႕ အေျခအေနဟာ ကၽြန္ေတာ္တို႕ ေစာေစာပိုင္းကေရးျပခဲ့သလိုမ်ိဳး Self ေပ်ာက္ဆံုးေနၾကတဲ့ အေျခအေနမ်ိဳးပါ။

ေနာက္တစ္ခုက ကၽြန္ေတာ္တို႕ထင္တာကို ေျပာရရင္ ေလာကႀကီးမွာ လူဆိုး၊ လူေကာင္း၊ လူယုတ္မာ ရွိၾကတာၾကည္႕ပါပဲ။ စစ္တပ္ထဲမွာ လူေကာင္းေတြရွိပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ သူတို႕မေကာင္းတာက သူတို႕ဟာ လူဆိုး၊ လူယုတ္မာေတြရဲ႕ေအာက္မွာ ေရာက္ေနတာကိုပါပဲ။ ကၽြန္ေတာ္တို႕ရဲ႕ အေတြ႕အၾကံဳအရေျပာျပရရင္ ေနရာတိုင္း မွာ အက်င့္မေကာင္းတဲ့ေကာင္၊ ယုတ္မာတဲ့ေကာင္ေတြ အမ်ားႀကီးရွိတယ္ဆိုတာပါပဲ။ စစ္တပ္အတြင္းက မိမိကိုယ္ မိမိ လူေကာင္းလို႕ ခံယူထားတဲ့သူမ်ားဟာ တစ္ေယာက္တည္းေကာင္းေနလို႕မရပဲနဲ႕ မေကာင္းတဲ့ ေကာင္ေတြက လူေတြကို ဒုကၡမေပးႏိုင္ေအာင္ တားဆီးဘို႕လဲလိုအပ္တယ္လို႕ ကၽြန္ေတာ္တို႕ထင္ပါတယ္။ အဲဒါမ်ိဳးလူယုတ္မာေတြကိုေတာ့ ခပ္ၾကမ္းၾကမ္း တြယ္ပစ္တဲ့ နည္းလမ္းကလြဲၿပီးေတာ့ တစ္ျခားနည္းလမ္း သံုးလို႕ မရဘူးလို႕ ကၽြန္ေတာ္တို႕ထင္ပါတယ္။ စစ္တပ္က (လူငယ္မ်ား) လူေတြဟာ ကၽြန္ေတာ္တို႕နဲ႕ အမွန္တစ္ကယ္ ယံုၾကည္မႈ တည္ေဆာက္ခ်င္ပါတယ္ဆိုရင္ အခုအခ်ိန္မွာ ကၽြန္ေတာ္တို႕ အတူတူလက္တြဲၿပီးေတာ့ လုပ္ႏိုင္တဲ့ လူမႈေရးလုပ္ငန္းေတြ အမ်ားႀကီးရွိပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႕ သေဘာတူခ်က္ (စည္းကမ္း)ေတြခ်ၿပီးေတာ့ လုပ္ႏိုင္ ၾကမလား။ လုပ္ရဲၾကမလား။ အဆင္သင့္ျဖစ္ၿပီဆိုရင္ စလိုက္ၾကရေအာင္ပါ။ ဒါေပမယ့္ လူငယ္အခ်င္းခ်င္း စည္းလံုးမွာကို ေသမေလာက္ေၾကာက္တဲ့ သူေတြဟာ အမ်ိဳးမ်ိဳးအဖံုဖံု ဖ်က္ဆီးဘို႕ ၾကံစည္မယ္ဆိုတာကိုေတာ့ ႀကိဳတင္ယံုၾကည္ထားပါ။ ဒါမ်ိဳးလူေတြကို လူယုတ္မာလို႕ ကၽြန္ေတာ္တို႕ သတ္မွတ္ပါတယ္။

ေနာက္တစ္ခုက ႏိုင္ငံေရးပံုစံကို ဖန္တီးတဲ့ေနရာမွာ ကၽြန္ေတာ္တို႕အေနနဲ႕ ႏိုင္ငံျခားတိုင္းျပည္ေတြကိုပါ ထည္႕ၿပီးစဥ္းစားပါတယ္။ စစ္တပ္ အုပ္စိုးထားသူေတြနဲ႕ အတိုက္အခံ ေတြအားလံုးဟာ ႏိုင္ငံျခားတိုင္းျပည္ေတြ ရဲ႕ ပံုစံသြင္းမႈကိုပဲ ခံရတာမ်ား ပါတယ္။ ဒါဟာ မွန္ကန္မႈရွိပါတယ္။ ႏိုင္ငံမ်ားအၾကားမွာတည္ရွိတဲ့ ၿပိဳင္ဆိုင္မႈ ဟာ အရင္ကလဲ ျပင္းျပင္းထန္ထန္ရွိခဲ့ပါတယ္။ အခုလဲရွိတာပါပဲ။ ေနာင္လဲရွိေနဦးမွာပါပဲ။ ဒါဟာ လူသားသဘာ၀ လို႕ ကၽြန္ေတာ္တို႕ဆိုခ်င္ပါတယ္။ မျဖစ္မေနအေျခအေနမ်ိဳးကလြဲရင္ ဘယ္ႏိုင္ငံမွ စစ္တပ္နဲ႕ တက္တိုက္တဲ့ က်ဴးေက်ာ္မႈမ်ိဳးကို မျပဳလုပ္ေတာ့ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ အဘက္ဘက္က က်ဴးေက်ာ္ေစာ္ကားမႈကို ခံေနရပါတယ္ဆိုရင္ ကၽြန္ေတာ္တို႕ ေျပာတာ မလြန္ဘူးလို႕ထင္ပါတယ္။ ေနာက္တစ္ခ်ိန္ေျပာင္းလဲ သြားရင္ေတာင္မွ ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ တစ္ျခားႏိုင္ငံေတြရဲ႕ ပံုစံသြင္းမႈကို အခ်ိန္ေတာ္ေတာ္ၾကာေအာင္ ခံေနရဦးမယ္ ဆိုတာ ေသေသခ်ာခ်ာ ကၽြန္ေတာ္တို႕ေျပာရဲပါတယ္။

ေနာက္ဆံုးေျပာခ်င္တာတစ္ခုကေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တို႕ တစ္ကယ္တာ၀န္ယူခ်င္တယ္ဆိုရင္ ဒီတာ၀န္ဟာ အရမ္း ႀကီးေလးတယ္ဆိုတာကိုေတာ့ သိထားေစခ်င္ပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႕ ကိုယ္တိုင္ တစ္ကယ္တာ၀န္ယူလုပ္ကိုင္ တဲ့အဆင့္မွာ မရွိၾကေသးပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ တတ္ႏိုင္သေလာက္ေတာ့ လုပ္ေနၾကပါတယ္ဆိုတာကို ကိုထူးကို ေျပာထားခ်င္ပါတယ္ခင္ဗ်ား။ ကၽြန္ေတာ္တို႕မွာ စစ္တပ္က ကၽြန္ေတာ္တို႕ ဆီမွာ လာလာေျပာေနၾကသူမ်ားအတြက္ အခ်စ္၊ အမုန္းမရွိဘူးဆိုတာကိုေတာ့ ထပ္ကာ ထပ္ကာ ေျပာခ်င္ပါတယ္ခင္ဗ်ား။ ဒါေပမယ့္ ေခါင္းေဆာင္ပိုင္းနဲ႕ ေအာက္ဆြဲတစ္ခ်ိဳ႕ကိုေတာ့ လူယုတ္မာမ်ား ျဖစ္တယ္လို႕ ကၽြန္ေတာ္တို႕ သတ္မွတ္ထားပါတယ္။ အားလံုး အဆင္ေျပၾကပါေစခင္ဗ်ာ။

The consequence of disaster damage and the damage itself, which is more important?

လူေတြအမ်ားႀကီး ေသေၾကထိခိုက္ပ်က္စီးကုန္ၿပီဆိုရင္ေတာ့ က်ေရာက္လာတဲ့ သဘာ၀ေဘးအႏၱရာယ္ဟာ ေတာ္ေတာ္ႀကီးဆိုး၀ါးတယ္တို႕သတ္မွတ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ က်ေရာက္လာတဲ့ ေဘးအႏၱရာယ္ ရဲ႕သေဘာသဘာ၀ နဲ႕ လူေတြဘယ္လိုမ်ိဳးေသေၾကပ်က္စီးႏိုင္တယ္ဆိုတာကို သိထားရင္ေတာ့ အထိအခိုက္သက္သာေအာင္ လုပ္ေဆာင္ႏိုင္တာေပါ့။ ကမၻာႀကီးေပၚမွာ ရုတ္တရက္က်ေရာက္လာတတ္တဲ့ သဘာ၀ေဘးအႏၱရာယ္ေတြ အမ်ိဳးအစားအမ်ားႀကီး ရွိတဲ့အနက္က ေရႀကီးျခင္းနဲ႕ ငလ်င္လႈပ္ျခင္းေၾကာင့္ လူအမ်ားဆံုး အသက္ဆံုးရံႈးရကာ မုန္တိုင္းေၾကာင့္ေသတဲ့ လူအေရအတြက္က အမ်ားႀကီးပိုနည္း ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ မုန္တိုင္း ဒဏ္ခံရတဲ့ ေနရာ အက်ယ္အ၀န္းဟာ ေရႀကီးျခင္း ငလ်င္လႈပ္ျခင္း စသည္တို႕ထက္ အမ်ားႀကီး ပိုၿပီးက်ယ္ျပန္႕တယ္ဆိုတာကို သိထားဘို႕လုိပါတယ္။

ငလ်င္လႈပ္တဲ့အခါမွာ ေသေၾကက်တဲ့ လူဦးေရစုစုေပါင္းရဲ႕ ၇၅%ေက်ာ္ဟာ အေဆာက္အဦးမ်ား ၿပိဳက်ျခင္းေၾကာင့္ ပိေသတာ ျဖစ္ၿပီးေတာ့ ေရႀကီးတဲ့အခါမွာ ေသၾကတဲ့သူေတြဟာ ေရနစ္ေသတာ အမ်ားစုျဖစ္ တဲ့အတြက္ ငလ်င္ဒဏ္ကို ကာကြယ္တဲ့ေနရာမွာ အေဆာက္အဦးေတြၿပိဳက်မႈကို ဘယ္လိုကာကြယ္ရမလဲ ဆိုတဲ့ အခ်က္ေတြအေပၚမွာ အေလးထားဘို႕လိုအပ္ၿပီးေတာ့ ေရေဘးဒဏ္ကို ကာကြယ္ လိုတယ္ဆိုရင္ကေတာ့ ေရႀကီးတတ္တဲ့ ေနရာေဒသမ်ိဳးေတြမွာ လူေတြအေျခခ်ေျပာင္းေရႊ႕ျခင္းေတြကို ဘယ္လိုနည္းလမ္းေတြနဲ႕ ကာကြယ္မလဲဆိုတဲ့အခ်က္ေတြကို ဦးစားေပးစဥ္းစားရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

သဘာ၀ေဘးအႏၱရာယ္ေၾကာင့္ အမွန္တစ္ကယ္ ပ်က္ဆီး၊ ေသဆံုး၊ ဆံုးရႈံး သြားရတာေတြထက္ အဲဒီလိုမ်ိဳး ပ်က္ဆီးသြားတဲ့ အတြက္ ေနာက္ျဖစ္လာတဲ့ အက်ိဳးဆက္ေတြဟာ ပိုမို ဆိုးရြားပါတယ္။ ဥပမာအားျဖင့္ ေျပာရရင္ သဘာ၀ေဘးအႏၱရာယ္ေၾကာင့္ ပ်က္ဆီးသြားတဲ့ စက္ရံုတစ္ခုဟာ ကုန္ပစၥည္းမထုတ္လုပ္ႏိုင္ေတာ့ပါဘူး။ အဲဒီ့စက္ရံုဆံုးရံႈးမႈေၾကာင့္ အလုပ္လက္မဲ့ျဖစ္သြားရတဲ့ လုပ္သားေတြမွာ သူတို႕ရဲ႕ ပတ္၀န္းက်င္မွာ လည္ပတ္ ေနတဲ့ စီးပြားေရးအေဆာက္အအံုအတြင္းမွာ သံုးစြဲစရာ ေငြေၾကးမရွိေတာ့တဲ့အတြက္ သူတို႕ရဲ႕ ပတ္၀န္းက်င္ က လူေတြလဲ ထိခိုက္ကုန္ပါတယ္။ အဲဒီ့ကေန ဆင့္ကဲဆင့္ကဲ ျဖစ္လာတဲ့ အက်ိဳးဆက္ေတြဆိုတာ ေရးျပရင္ေတာင္ ကုန္ႏိုင္ဖြယ္မရွိမွန္း လူတိုင္း သိၾကမွာပါ။

ေနာက္တစ္ခုက စိုက္ပ်ိဳးေရးကို အေျခခံထားတဲ့ စီးပြားေရးစံနစ္တစ္ခုဟာ မိုးေခါင္ျခင္း၊ ေရႀကီးျခင္းနဲ႕၊ ေလမုန္ တိုင္းတိုက္မႈေတြ ျဖစ္ေပၚလာတဲ့အခါမွာ၊ ကူးစက္ေရာဂါမ်ားျဖစ္ပြားျခင္းနဲ႕ ပတ္၀န္းက်င္ညစ္ညမ္းမႈ မ်ား ျဖစ္ေပၚလာတဲ့အခါမွာ အထိအနာဆံုး ျဖစ္ပါတယ္။(ျမန္မာႏိုင္ငံ အထိနာမလား မနာဘူးလားဆိုတာ စဥ္းစားသာၾကည္႕ၾကပါေတာ့ဗ်ာ) ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ၿပီးသားႏိုင္ငံမ်ားအေနနဲ႕ ဒါမ်ိဳး ေဘးအႏၱရာယ္ရဲ႕ အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈဟာ နဲနဲေလးပဲရွိတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ၿပီးသားႏိုင္ငံေတြ အေလးထားတဲ့အရာေတြက ကုန္ၾကမ္းပစၥည္းျပတ္လပ္မႈေတြ၊ လုပ္သားအင္အားရွားပါးမႈ လွ်ပ္စစ္နဲ႕ ဆက္သြယ္ ေရးစံနစ္ေတြကို ထိခိုက္မွာကိုပဲ စိုးရိမ္ရၿပီးေတာ့ ဒါမ်ိဳးေတြျဖစ္ပ်က္လာရင္ Technology Disaster ျဖစ္တယ္လို႕ တင္စားၾကပါတယ္။တရုတ္ႏိုင္ငံလို ဖြံ႔ျဖိဳးဆဲႏိုင္ငံမ်ားအတြက္ကေတာ့ ငလ်င္လႈပ္တယ္ဆိုတာဟာ အထိအခိုက္အမ်ားဆံုးဆိုတဲ့ ေဘးက်ေရာက္သြားတာပဲျဖစ္ပါတယ္။ ငလ်င္ဟာ ဖြံ႕ျဖိဳးဆဲႏိုင္ငံေတြကို ဒုကၡအမ်ားဆံုး ေပးႏိုင္တာမို႕လို႕ပါ။ ျမန္မာျပည္မွာ ငလ်င္လႈပ္ၿပီးေတာ့ တရုတ္မွာ ေရႀကီးမုန္တိုင္းတိုက္ရင္ လူအေသအေပ်ာက္ အဆံုးအရံႈး ဒီ့ထက္အမ်ားႀကီး ပိုၿပီးေတာ့ ေလ်ာ့နည္းမွာပါ။ ဘာျဖစ္လို႕လဲဆိုေတာ့ သက္ကယ္၊ ၀ါးအစရွိတာေတြနဲ႕ ေဆာက္ထားတဲ့အိမ္ေတြဟာ ေလျပင္းဒဏ္ေၾကာင့္ပိုပ်က္စီးႏိုင္ၿပီးေတာ့၊ အုတ္နဲ႕ ေဆာက္ထားတဲ့အိမ္ေတြဟာ ေလျပင္းဒဏ္ကိုု ခံႏိုင္ေပမဲ့ ေျမငလ်င္လႈပ္ၿပီဆိုရင္ေတာ့ ၿပိဳက်ေတာ့တာ မို႕လို႕ပါပဲ။ ႏိုင္ငံတကာမွာ ရွိတဲ့ သဘာ၀ေဘးအႏၱရာယ္ကာကြယ္ေရးလုပ္ငန္းေတြမွာ ကၽြမ္းက်င္တဲ့သူေတြ ကေတာ့သဘာ၀ေဘးအႏၱရာယ္ေတြဟာ ဘယ္လိုမ်ိဳးဖ်က္ဆီးတတ္တယ္၊ အပ်က္အစီးေတြကို ဘယ္လို တိုင္းတာမယ္၊ ဘယ္လိုမ်ိဳး အေျခအေနေတြေၾကာင့္ ေဘးအႏၱရာယ္က်ေရာက္ႏိုင္သလဲ၊ အစရွိတဲ့အခ်က္ေတြကို ေသေသခ်ာခ်ာ ေလ့လာၿပီးေတာ့ ျပင္ဆင္ထားေလ့ရွိၾကပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႕ နဲနဲေလ့လာၾကည္႕ၾကရေအာင္ ခင္ဗ်ာ။

ေရႀကီးျခင္းႏွင့္ ေရႏွင့္ဆက္စပ္ေနသည္႕ သဘာ၀ေဘးအႏၱရာယ္မ်ား

ဘယ္လို ဖ်က္ဆီးသလဲ

အဆက္မျပတ္စီးဆင္း လ်ံတက္လာေသာ ေရစီးသည္ အရာ၀တၱဳမ်ားႏွင့္ လူမ်ားအား ဖိအား ဆက္တိုက္ဆက္တိုက္ ေပးျခင္းအားျဖင့္ ေသေၾက ပ်က္စီးေစသည္။ ေရြ႕လ်ားေနေသာ ေရစီးသည္ လူမ်ားႏွင့္ တိရစာၦန္မ်ားအား အလြန္တိမ္သည္႕ေနရာတြင္ပင္ လဲက်ကာ ေရနစ္ (မြန္း)ေသေစႏိုင္ပါတယ္။ ေရစီးနဲ႕ အတူ ေမ်ာပါလာတဲ့ အပ်က္အစီးအပိုင္းအစမ်ားဟာ လဲ ထိခိုက္ဒဏ္ရာရမႈမ်ားကို ျဖစ္ေပၚေစႏိုင္ပါတယ္။ အေဆာက္အအံုမ်ားကိုေတာ့ ေအာက္ေျခပိုင္းကို တိုက္စားပစ္ျခင္းျဖင့္ ဖ်က္ဆီးပစ္ႏိုင္ကာ ေရစီးကသယ္ေဆာင္လာတဲ့ ရြံ႕ႏြံ ၊ အညစ္အေၾကးေတြ ဟာ စိုက္ခင္းေတြကို ဖ်က္ဆီးႏိုင္ပါသည္။ ေရသန္႕ နဲ႕ မိလႅာစံနစ္ေတြဟာ ေရႀကီးတဲ့အခါမွာ လံုး၀ပ်က္စီးသြားကာ ေရာဂါပိုးမ်ားကို အလွ်င္အျမန္ ကူးစက္ဘို႕ရာ လြယ္ကူသြားေစ ပါတယ္။ ေျမသားေျပာ့သြားတဲ့အတြက္ေၾကာင့္လဲ ေျမၿပိဳက်ျခင္းမ်ား၊ ေျမဆီလႊာပ်က္စီးျခင္းမ်ား ျဖစ္လာပါေတာ့မယ္။

ပ်က္စီးမႈအားတိုင္းတာျခင္း

ေရေဘးက်ေရာက္တဲ့ အက်ယ္အ၀န္း (square km or miles) ၊ လိႈင္းလံုး အျမင့္နဲ႕ ေရအနက္၊ ေရစီးတဲ့ အရွိန္၊ တင္က်န္ရစ္ခဲ့တဲ့ ရြ႕ံ (သို႕) ႏံုးပမာဏ ၊ ဘယ္ေလာက္ၾကာၾကာေရတင္က်န္ေနသလဲ စတဲ့အခ်က္ေတြနဲ႕ တိုင္းတာၾကပါတယ္။ ဆူနာမီလို ေရႀကီးမႈေတြကိုေတာ့ လိႈင္းအျမင့္ဟာ ဘယ္ႏွစ္မီတာ ရွိသလဲဆိုတဲ့ အျမင့္နဲ႕ တိုင္းတာပါတယ္။

သံုးသပ္သည္႕ နည္းလမ္းမ်ား

စံနစ္တက်ျပဳစုခဲ့တဲ့ မွတ္တမ္းမွတ္ရာေတြရွိခဲ့မယ္ဆိုရင္ ေရႀကီးတတ္တဲ့ အခ်ိန္ေတြနဲ႕ ဘယ္ေလာက္ႀကီးမလဲ ဆိုတာကို အၾကမ္းမ်ဥ္းခန္႕မွန္းလို႕ရပါတယ္။ ျမစ္ေခ်ာင္းမ်ားအနီး၀န္းက်င္ေတြမွာ တည္ေဆာက္ထားတဲ့ ျမိဳ႕ ၊ ခရိုင္တစ္ခုရဲ႕ အေသးစိတ္ ေျမပံုေတြကို ကြန္တိုမ်ဥ္းမ်ားနဲ႕ ျပဳစုထားရွိျခင္း၊ ေျမမ်က္ႏွာျပင္ကို လိုက္ၿပီးေတာ့ ေျပာင္းလဲတတ္တဲ့ ေရစီးေၾကာင္းေတြအားေလ့လာသံုးသပ္ထားရွိမႈေတြ၊ (estimates of capacity of hydrology systems) ၊ ေရစု၀င္ေနတတ္တဲ့ ေနရာမ်ိဳးေတြကို သိရွိထားမႈေတြ၊ ျမစ္ေၾကာင္းတစ္ေလ်ာက္အတြက္ ဆိုရင္ ဆီးႏွင္းမ်ား ေပ်ာ္တဲ့ ပမာဏေတြကို ေစာင့္ၾကည္႕ေလ့လာတာမ်ိဳးေတြ ဟာ ေရေဘးက်ေရာက္ႏိုင္မႈရွိမရွိသံုးသပ္ႏိုင္တဲ့ နည္းလမ္းေတြျဖစ္ပါတယ္။ ပင္လယ္ကမ္းေျခလို ေနရာမ်ိဳးေတြ ဆိုရင္ေတာ့ ဒီေရအတက္အက် ကို ျပဳစုထားတဲ့မွတ္တမ္းေတြ၊ မုန္တိုင္းတိုက္ခတ္မႈ အၾကိမ္ႏႈန္းနဲ႕ ျပင္းအား၊ ကမ္းေျခအမ်ိဳးအစား အေနအထားနဲ႕ တက္လာတဲ့ ေရစီးကို ေခ်ဖ်က္ ခြဲျခားပစ္ႏိုင္တဲ့ အတားအဆီးေတြ ဘာေတြရွိသလဲ ဆိုတာကို မူတည္ၿပီးေတာ့ ခန္႕မွန္းႏိုင္ၾကပါတယ္။

ေရႀကီးမႈေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚေသာ ပ်က္ဆီးဆံုးရႈံးမႈမ်ားေလ်ာ့ပါးေအာင္ ဘာေတြလုပ္ႏိုင္သလဲ

ျမစ္ကမ္းေဘးနဲ႕ ပင္လယ္ကမ္းေျခေတြမွာ တာတမံမ်ားတည္ေဆာက္ျခင္းျဖင့္ ေရႀကီးျခင္းအား ကာကြယ္ႏိုင္ပါတယ္။ အင္းအိုင္မ်ား တည္ေဆာက္ျခင္း ၊ ေရစီးႏႈန္းကို ေလ်ာ့က်ေစႏိုင္ဘို႕ ဒီေရေတာနဲ႕ ေဗဒါေတာ၊ ဒိုက္ေတာမ်ား ျပဳစုပ်ိဳးေထာင္ျခင္း၊ (ကၽြန္ေတာ္တို႕ ေျပာင္းျပန္မ်ား လုပ္ေနၾကသလားမသိဘူးေနာ္)ေရတံခါးမ်ားတည္ေဆာက္ျခင္း အစရွိတဲ့အခ်က္ေတြနဲ႕ ေရစီးႏႈန္း ကိုထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္ပါတယ္။ ျမိဳ႕ျပေတြထဲမွာ ေကာင္းမြန္တဲ့ ေရႏုတ္ေျမာင္းစံနစ္ေတြဟာ မုန္တိုင္းေၾကာင့္ ပါလာတဲ့ မိုးေရေတြ တင္က်န္မေနေစရေအာင္ စြမ္းေဆာင္ေပးႏိုင္ပါတယ္။ ျပဳလုပ္ဖန္တီးထားတဲ့ ပင္လယ္ကမ္းေျခေတြ၊ ေရတားစံနစ္ေတြဟာ လဲ ပင္လယ္ လိႈင္းေရႀကီးျခင္းကို အကာအကြယ္ေပးႏိုင္ပါတယ္။

ေရႀကီးမႈ ပံုစံႏွင့္ ႀကိဳတင္အသိေပးစံနစ္မ်ား

ေရႀကီးမႈဆိုတာမ်ိဳးဟာ အသက္အႏၱရာယ္ေပးႏိုင္တဲ့ ေရအျမင့္ကို နာရီေပါင္းမ်ားစြာၾကာေတာ့မွ တစ္ျဖည္းျဖည္းျမင့္တက္လာတတ္တဲ့ အမ်ိဳးနဲ႕ (ျမန္မာႏိုင္ငံ မွာ ဒါမ်ိဳးျဖစ္သြားတာပါ။ စံနစ္ေကာင္းရင္ လူေပါင္းမ်ားစြာ အသက္ခ်မ္းသာရာရၾကမွာပါ) ေရကာတာက်ိဳးေပါက္တဲ့အခါမ်ိဳးဆိုရင္ေတာ့ ရုတ္တရက္ကို ေရတက္လာတဲ့ပံုစံမ်ိဳးေတြျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ သတိေပးခန္႕မွန္းမႈအေနနဲ႕ ပင္လယ္ကမ္းေျခေဒသမ်ိဳးေတြမွာဆိုရင္ ေလျပင္းျပင္းထန္ထန္ တိုက္ေနၿပီ၊ လႈိင္းေတြဟာ ျပင္းထန္ေနၿပီဆိုရင္ ေရႀကီးလာႏိုင္တယ္ဆိုတာကို နာရီေပါင္းမ်ားစြာ ႀကိဳတင္ခန္႕မွန္း ႏိုင္ ၾကပါတယ္။ သင့္ေလ်ာ္တဲ့ တိုင္းတာမႈစံနစ္ေတြနဲ႕ သတိေပးခ်က္ျပဳလုပ္ႏိုင္တဲ့ စံနစ္ေတြရွိခဲ့ရင္ လူမ်ားကို ႀကိဳ တင္ေနရာေရႊ႕ေျပာင္းထားဘို႕ကို လံုး၀လုပ္ေဆာင္ႏိုင္ ပါတယ္။ ဆူနာမီလိုလႈိင္းမ်ိဳးေတြကေတာ့ ေျမငလ်င္လႈပ္ၿပီး နာရီပိုင္း၊ သို႕ မိနစ္ပိုင္းအတြင္းေရာက္ရွိလာႏိုင္ပါတယ္။

ေရႀကီးမႈေၾကာင့္ အပ်က္စီးႏိုင္ဆံုး အရာမ်ား

ေရလႊမ္းမိုးမႈခံရသည္႕ လြင္ျပင္တစ္ေလ်ာက္တြင္ ရွိသမွ် လူ၊ အရာ၀တၱဳမွန္သမွ် ေရႀကီးျခင္းေၾကာင့္ ပ်က္စီးႏိုင္ပါသည္။ အုတ္ျမစ္မခိုင္ေသာ သို႕ အုတ္ျမစ္ခပ္တိမ္တိမ္သာ ေဆာက္လုပ္ထားေသာ အေဆာက္အအံု မ်ား၊ ေျမေအာက္ခန္းမ်ားႏွင့္ ေျမေအာက္တြင္ ေဆာက္လုပ္ထားေသာ အေဆာက္အဦးမ်ား၊ ေရဆိုးထုတ္သည္႕ စံနစ္၊ လွ်ပ္စစ္ႏွင့္ ေရသန္႕ေပးေ၀သည္႕ စံနစ္မ်ား၊ အီလက္ထေရာနစ္ႏွင့္ စက္ကိရိယာမ်ား၊ ဆက္သြယ္ေရး စံနစ္မ်ား၊ သိုေလွာင္ထားရွိသည္႕ အစားအစာမ်ား၊ ေရွးေဟာင္းယဥ္ေက်းမႈ အေမြအႏွစ္မ်ား၊ မ်ိဳးသိုေလွာင္ထား သည္႕ သီးႏွံမ်ားႏွင့္ စိုက္ခင္းမ်ား ငါးဖမ္းေလွမ်ားႏွင့္ ေရလုပ္ငန္း မ်ား အားလံုးပ်က္စီးႏိုင္ပါသည္။

ေဘးအႏၱရာယ္ခံရျခင္းမွ ကာကြယ္ရန္ အဓိကအက်ဆံုးနည္းလမ္းမ်ား

ေျမယာအသံုးျပဳမႈအား ထိန္းခ်ဳပ္ျခင္းႏွင့္ ေရႀကီးႏိုင္သည္႕ ေနရာမ်ားတြင္ ေရႀကီးမႈေၾကာင့္ ပ်က္စီးဆံုးရႈံးမႈ ျဖစ္ႏိုင္သည္ကို အစိုးရိမ္ရဆံုး လူ ႏွင့္ အရာ၀တၱဳမ်ား အေျခခ်ျခင္းမွကာကြယ္ ျခင္း၊ ေရႀကီးသည္႕ လမ္းေၾကာင္း မ်ားတြင္ ေရစီးအား အားခုခံႏိုင္သည္႕ အရာမ်ားတည္ေဆာက္ျခင္း၊ ေျခတံရွည္အိမ္မ်ားေဆာက္လုပ္ျခင္းႏွင့္ ေရစိမ့္ထြက္မႈမွ ကာကြယ္ႏိုင္သည္႕ အရံအတားမ်ား ဖန္တီးတည္ေဆာက္ျခင္း (စံနစ္တစ္ခုတည္ေထာင္ျခင္းပါ ပါ၀င္ပါသည္)။

ျပည္သူလူထုအေနႏွင့္ ပူးေပါင္းပါ၀င္လုပ္ေဆာင္ႏိုင္သည္႕ အခ်က္မ်ားမွာ

ေရႀကီးၿပီးတင္က်န္ေနသည္႕ အမႈိက္သရိုက္၊ အနယ္အႏွစ္မ်ားအား ရွင္းလင္းျခင္း၊ ေရတား၊ တာတမံမ်ားတည္ေဆာက္ျခင္း၊ ေရႀကီးမႈဒဏ္ခံရႏိုင္သည္႕ ေနရာမ်ားအား သိရွိနားလည္ျခင္း၊ စိုက္ခင္းမ်ားအား ေရႀကီးမႈမွ ခံႏိုင္သည္႕ ပံုစံယူတည္ေဆာက္ျခင္း၊ ေတာျပဳန္းတီးမႈအား ကာကြယ္ျခင္း ႏွင့္ သတင္းေပးျခင္း ။ ေန႕တဓူ၀လုပ္ငန္းေဆာင္တာမ်ားတြင္ ေရႀကီးမႈအား သတိရွိရွိႏွင့္ ကာကြယ္ထားသည္႕ အခ်က္မ်ားအား လုိက္နာက်င့္ၾကံျခင္း၊ ဥပမာ ေျမျပင္မွ အျမင့္ေနရာတြင္ ညအိပ္ျခင္း၊ အစားအေသာက္မ်ားအား အျမင့္တြင္ ထားရွိျခင္း၊ ေလွစသည္႕ ကယ္ဆယ္ေရးပစၥည္းမ်ားအား ႀကိဳတင္အသင့္ျပင္ထားျခင္း အစရွိသည္။

Russia's Sura, America's HAARP, Myanmar's Nargis & China's Earth Quake

ကၽြန္ေတာ္တို႕ အေနနဲ႕ ျမန္မာျပည္မွာ မုန္တိုင္းစတိုက္တယ္လို႕ သတင္းၾကားၿပီဆိုကတည္းက ကိုဆူနာမီ ေဇာ္မ်ိဳးကို အေမရိကန္ရဲ႕ HAARP နည္းပညာအေၾကာင္းကို ေရးေပးဘို႕ အၾကိမ္ၾကိမ္တိုက္တြန္းခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အခုအခ်ိန္အထိ ဘာမွထြက္မလာတဲ့အတြက္ ကၽြန္ေတာ္တို႕ တတ္သေရြ႕မွတ္သေရြ႕ေလးရွာေဖြ တင္ျပ လိုက္ပါတယ္ခင္ဗ်ာ။ ဒါေပမဲ့ ေအာက္ကေရးျပထားတာေတြကို ယံုၾကည္ၾကဘို႕မလိုေၾကာင္း ႀကိဳတင္ေျပာၾကားထားပါရေစလား ခင္ဗ်ာ။

၁၈၆၄ ခုႏွစ္မွာ ဂ်ိမ္း(စ္) ကလာ့ခ္ မာ့(စ္)၀ဲလ္ (James Clerk Maxwell) လို႕ေခၚတဲ့ စေကာ့လူမ်ိဳး သခ်ၤာပညာ ရွင္တစ္ဦးဟာ မွတ္သားေလာက္စရာ အေၾကာင္းအရာတစ္ခုကို စာတမ္းေရးသားခဲ့ပါတယ္။ သူမွတ္တမ္းတင္ ခဲ့တဲ့ အေၾကာင္းအရာကေတာ့ လွ်ပ္စစ္နဲ႕ သံလိုက္စြမ္းအင္ေတြ ပါ၀င္တဲ့ လႈိင္းေတြ (Electric and magnetic fields) ဟာ ေနရာတစ္ခုကေန အျခားေနရာတစ္ခုကို ခရီးသြားလာႏိုင္တယ္ဆိုတဲ့ အခ်က္ပါပဲ။ လွ်ပ္စစ္သံလိုက္ လိႈင္းမ်ား ေရြ႕လ်ား ျဒပ္မႈန္မ်ားနဲ႕ စြမ္းအင္ကို ထုတ္လႊတ္ႏိုင္စြမ္းရွိတယ္ဆိုတဲ့ Maxwell ရဲ႕ သီအိုရီ (Electronic magnetic radiation theory) ကို မွန္ကန္ေၾကာင္းျပခဲ့သူကေတာ့ ဂ်ာမန္လူမ်ိဳး ရူပေဗဒပညာရွင္ ဟိန္းနရစ္ ဟာ့ဇ္ (Heinrich Hertz) ပဲျဖစ္ကာ ၁၈၈၀ ျပည္႕လြန္ႏွစ္မ်ားမွာ အေသးစိတ္ ဓာတ္ခြဲခန္း စမ္းသပ္မႈ မ်ားျပဳလုပ္ ကာ ျပသခဲ့ျပန္ပါတယ္။

ဒါေပမဲ့ ၁၉ရာစုေႏွာင္းပိုင္းအထိတိုင္ေအာင္အဲဒီ့ ဓာတ္ခြဲခန္းမ်ားအတြင္းမွာပဲ ေလ့လာမႈျပဳလုပ္ခဲ့ၾကတဲ့ လွ်ပ္စစ္သံလုိက္လႈိင္းမ်ားရဲ႕ ခရီးသြားလာ ႏိုင္စြမ္းကို လူအမ်ားလက္ေတြ႕အသံုးျပဳႏိုင္မယ့္ ၀ါယာလက္ႀကိဳးမဲ့ ေၾကးနန္း နည္းပညာတစ္ခု အျဖစ္ ေျပာင္းလဲခဲ့သူကေတာ့ အီတလီလူမ်ိဳး သိပၸံပညာရွင္ျဖစ္သူ ဂယ္ဂလီရယ္မို မာကိုနီ ပဲျဖစ္ကာ အဲဒီ့အတြက္ ေၾကာင့္ပဲ ၿဗိတိန္ႏိုင္ငံေပးအပ္တဲ့ မူပိုင္ခြင့္ကို ရရွိခဲ့ျပန္ပါတယ္။ ၁၈၉၉ခုႏွစ္ဟာ အဂၤလိပ္ေရလက္ၾကားကို ျဖတ္ကာ ၾကိဳးမဲ့ အသံလႊင့္ျပမႈကို မာကိုနီလုပ္ျပခဲ့တဲ့ ခုႏွစ္ပါ။

ကမၻာ့သမိုင္းတြင္သြားေစမဲ့ အျဖစ္အပ်က္တစ္ခုျဖစ္တဲ့ ကမၻာ့တိုက္ႀကီးမ်ားအတြင္း ႀကိဳးမဲ့အသံလႊင့္ျခင္းကိုေတာ့ ဒီဇင္ဘာလ ၁၂ရက္ ၁၉၀၁ ခုႏွစ္မွာ အဂၤလန္ႏိုင္ငံ Cornwell ေဒသက လႊင့္ထုတ္လိုက္တဲ့ လွ်ပ္စစ္သံလိုက္ လိႈင္းေတြကို ဂရင္းေဖာင္လန္ ကၽြန္းမွာရွိတဲ့ စိန္႕ဂၽြန္းျမိဳ႕ကေန ဖမ္းယူျပခဲ့ျခင္းကို ႀကိဳ႕မဲ့ေၾကးနန္းစံနစ္မ်ားရဲ႕ ဖခင္ႀကီး မာကိုနီဟာ ေအာင္ျမင္စြာ လုပ္ေဆာင္ႏိုင္ခဲ့ျပန္ပါတယ္။ လွ်ပ္စစ္သံလိုက္လိႈင္းမ်ား ထုတ္လႊင့္ျခင္း ကို ဦးေဆာင္လမ္းျပ ခဲ့တဲ့ မာကိုနီဟာ ၁၉၀၉ခုႏွစ္မွာ ရူပေဗဒပညာရပ္ဆိုင္ရာ ႏိုဘယ္ဆုကို ဆြတ္ခူးရရွိခဲ့ပါတယ္ ခင္ဗ်ာ။
ေက်ာ္ၾကားလွတဲ့ မာကိုနီရဲ႕ စမ္းသပ္ခ်က္ေတြဟာ ကမၻာေျမျပင္ႀကီးရဲ႕ ဆက္သြယ္ေရးစံနစ္ေတြကို လမ္းဖြင့္ ေပးခဲ့ျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ မာကိုနီရဲ႕စမ္းသပ္မႈဟာ သိပၸံပညာရပ္အတြက္ ေနာက္ထပ္ေျဖရွင္းစရာ ပုစၦာမ်ားကို ခ်န္ထားရစ္ခဲ့ပါေတာ့တယ္။ အဲဒီ့အခ်ိန္တုန္းက အထိ လွ်ပ္စစ္သံလိုက္လိႈင္းမ်ား (Electro Magnetic Radiations) သြားတဲ့လမ္းေၾကာင္းဟာ အလင္းရဲ႕ လမ္းေၾကာင္းနဲ႕ ပံုစံတူ အေျဖာင့္အတိုင္းပဲ သြားတယ္လို႕ သိပၸံပညာရွင္မ်ားလက္ခံထားၾကပါတယ္။ အဲဒီ့အတိုင္းသာမွန္ခဲ့လို႕ရင္ အဲဒီ့လွ်ပ္စစ္သံလိုက္လႈိင္းေတြ ကမၻာေျမ ျပင္ေပၚမွာ တစ္ေနရာကေနတစ္ေနရာကို ေပးပို႕လက္ခံႏိုင္တဲ့ ခရီးအကြာအေ၀းဟာ အကန္႕အသတ္ ရွိေနျပန္ပါတယ္။ ပံုကိုၾကည္႕ရင္ ရွင္းရွင္းလင္းလင္းျမင္ႏိုင္ပါတယ္။

လွ်ပ္စစ္သံလိုက္လႈိင္းေတြဟာ အေျဖာင့္အတိုင္းပဲသြားတယ္ဆိုရင္ ေပးပို႕တဲ့ ေနရာနဲ႕ လက္ခံတဲ့ေနရာ ၾကားထဲမွာ အတားအဆီးေတြရွိေနခဲ့ရင္ အဲဒီ့ လႈိင္းေတြ ေပ်ာက္သြားႏိုင္ပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ ေပးပို႕ႏိုင္တဲ့ အကြာအေ၀းဟာ လဲ လႊင့္ထုတ္တဲ့ တာ၀ါတိုင္ေတြရဲ႕ အျမင့္အေပၚမွာပဲ မူတည္ေနပါလိမ့္မယ္။ မာကိုနီလုပ္ခဲ့တဲ့ စမ္းသပ္မႈေတြထဲမွာေတာ့ ကမၻာႀကီးရဲ႕ စက္၀ိုင္းပံုမ်က္ႏွာျပင္ အေကြးႀကီးေပၚမွာ ဆိုရင္ အဲဒီ့သံလိုက္လိႈင္း ေတြကို တစ္စံုတစ္ခုက ေကြးပစ္လိုက္မွသာလွ်င္ ကမၻာ့တိုက္ႀကီးေတြ တစ္ခုနဲ႕ တစ္ခု ဆက္သြယ္မႈ လုပ္လို႕ ရႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။
၁၉၀၂ခုႏွစ္မွာေတာ့ အိုလီဗာ ဟယ္ဗီဆိုက္ဒ္ (Oliver Heaviside) နဲ႕ အာသာကန္နယ္လီ (Arthur Kennelly) တို႕ႏွစ္ဦးဟာ ကမၻာေလထုရဲ႕ အေပၚဘက္မွာ ကမၻာေျမျပင္ေပၚကေနလႊင့္ထုတ္လိုက္တဲ့ လွ်ပ္စစ္သံလိုက္လိႈင္း ေတြကို ျပန္ကန္လာေစတဲ့ လွ်ပ္ကူးႏိုင္တဲ့ အလႊာတစ္ခုရွိႏိုင္တယ္ဆိုတဲ့ အဆိုကို သီးျခားစီ တင္ျပခဲ့ၾကပါတယ္။ အဲဒီ့အခ်ိန္တုန္းကေတာ့ ကမၻာေလထုအလႊာႀကီးရဲ႕အေပၚမွာ လွ်ပ္ကူးႏိုင္တဲ့အလႊာတစ္ခုရွိတယ္ဆိုခ်က္ ကို လက္ေတြ႕သက္ေသမျပႏိုင္ခဲ့ၾကပါဘူး။ တစ္ကယ္လို႕ အဲဒီ့အလႊာရွိရိုးမွန္ရင္ ေရဒီယိုလႈိင္းအစရွိတဲ့ သံလိုက္လႈိင္းေတြရဲ႕ ျဖတ္သန္းသြားလာႏိုင္မႈကို တစ္ကမၻာလံုးကို ေရာက္ရွိႏိုင္ၿပီျဖစ္ပါတယ္။ ေအာက္ပါပံုအတိုင္း ေပါ့။



၁၉၂၀ျပည္႕ႏွစ္ေက်ာ္ပိုင္း အခ်ိန္ေတြက်ေတာ့မွာ ionosonde လို႕ေခၚတဲ့ ေရဒါေတြေပၚေပါက္လာခဲ့ၿပီးေတာ့ ကမၻာေလထုရဲ႕အထက္မွာရွိတဲ့ အလႊာေတြအေၾကာင္းကို သိပၸံပညာရွင္မ်ား ပိုမိုသိရွိလာၾကပါေတာ့တယ္။
ေတြ႕ရွိလာခဲ့ရတဲ့ ကမၻာ့ေလထုအလႊာေတြကေတာ့ ေျမမ်က္ႏွာျပင္ေနအျမင့္ ၁၀ကီလိုမီတာ ေလာက္အထိရွိတဲ့ ထရိုပိုစဖီးယား (Troposphere) လို႕ေခၚတဲ့ ေလထုအလႊာရယ္၊ အဲဒီ့အလႊာရဲ႕အထက္မွာရွိတဲ့ စထရာတို စဖီးယား (Stratosphere) လို႕ေခၚတဲ့အလႊာရယ္၊ ကမၻာ့ေျမမ်က္ႏွာျပင္ရဲ႕အေပၚ ကီလိုမီတာ ၈၀ေလာက္ကေန ၿပီးေတာ့ စၿပီးတည္ရွိတဲ့ (Ionosphere) အစရွိတဲ့ အလႊာမ်ား ပါ၀င္လာပါတယ္။
ကမၻာေျမႀကီးကို လႊမ္းျခံဳထားတဲ့ ေလထုအလႊာေတြထဲမွာ မည္သည္႕ျဒပ္၀တၱဳေတြပါ၀င္သလဲလို႕ သိပၸံပညာရွင္ မ်ား ေလ့လာၾကတဲ့အခါမွာ ေျမျပင္နဲ႕ အနီးကပ္ဆံုးတည္ရွိတဲ့ ထရိုပိုစဖီးယား အလႊာထဲမွာ ေအာက္ဆီဂ်င္နဲ႕ ႏိုက္ထရိုဂ်င္ေမာ္လီက်ဴးမ်ားက အမ်ားစုေနရာယူထားၿပီးေတာ့ ကမၻာ့ေရခိုးေရေငြ႕အားလံုးရဲ႕ ၉၉ရာခိုင္ႏႈန္းဟာ လဲ ဒီအလႊာအတြင္းမွာပဲ တည္ရွိကာ ေနစဥ္႕ျဖစ္ပ်က္ေနတဲ့ ရာသီဥတု၊ သဘာ၀အေျခအေန အားလံုးဟာ ဒီထရိုပို စဖီးယားအလႊာအတြင္းမွာပဲ ျဖစ္ပ်က္ေနတယ္ဆိုတဲ့အေၾကာင္းကို သိပၸံပညာရွင္မ်ား ရွာေဖြေတြ႕ရွိ လာခဲ့ပါတယ္။ ကမၻာေပၚမွာ အျမင့္ဆံုးဆိုတဲ့ ေတာင္ထိပ္ဟာ ဒီထရိုပိုစဖီးယားအလႊာအတြင္းမွာပဲ တည္ရွိေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။ စထရာတို စဖီးယားအလႊာအတြင္းမွာေတာ့ အိုဇုန္းလႊာ တည္ရွိကာ Ionosphere အလႊာတြင္းမွာ ေတာ့ အီလက္ထရြန္ေတြ အမ်ားႀကီးပါ၀င္တဲ့ စြမ္းအားျမင့္ အင္နာဂ်ီ ရင္းျမစ္ေတြျဖစ္တဲ့ Plasma ေတြျဖစ္ေပၚ တည္ရွိေနၾကပါတယ္။ လွ်ပ္စီးလက္ျခင္းဟာ ကမၻာ့ေလထုထဲမွာ တည္ရွိေနတဲ့ Plasma ကို ျပသႏိုင္တဲ့ ဥပမာတစ္ခုျဖစ္ၿပီးေတာ့ ပံုမွန္လွ်ပ္စီးလက္ျခင္း တစ္ခုဟာ Ampere ေပါင္း၃၀၀၀၀ရွိတဲ့ ဗို႕အား သန္းေပါင္း ၁၀၀နဲ႕ ေက်ာ္ကို ထုတ္လႊတ္ႏိုင္ကာ အဲဒီ့လွ်ပ္စီးအတြင္းမွာေရာက္ရွိႏိုင္တဲ့ အပူခ်ိန္ကေတာ့ ၂၇၇၀၀ ဒီဂရီ စင္တီဂရိတ္အထိေရာက္ရွိႏိုင္တယ္လို႕ သိပၸံပညာရွင္မ်ားကို ဆိုထားပါတယ္။
ဒီအင္နာဂ်ီေတြဘယ္လိုျဖစ္ေပၚလာရသလဲဆိုတာကို အၾကမ္းမ်ဥ္းေျပာျပရရင္ ကမၻာ့ရဲ႕ အေပၚပိုင္းကို ေရာက္ရွိေလေလ တည္ရွိတဲ့ေလထုဟာ ပါးလာေလေလျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေနေရာင္ျခည္ရဲ႕ စြမ္းအင္ဟာ အဲဒီ့ေနရာမွာ ကမၻာေျမျပင္ေပၚက အေျခအေနထက္ အမ်ားႀကီးပိုျပင္းပါတယ္။ ကမၻာ့ေျမျပင္အနားမွာ တည္ရွိေနတဲ့ ေအာက္ဆီဂ်င္အက္တမ္ေတြဟာ အဲဒီ့ ျပင္းထန္တဲ့ေနေရာင္ျခည္ရဲ႕ စြမ္းအင္ေၾကာင့္ ေအာက္ဆီဂ်င္အိုင္းယြန္းနဲ႕ အီလက္ထရြန္မ်ားအျဖစ္ကူးေျပာင္းသြားရာက အစျပဳၿပီးေတာ့ အိုင္ယြန္ႏိုစဖီးယား အလႊာ ျဖစ္တည္လာတာျဖစ္ပါတယ္။ HAARP ရဲ႕ Official Website ျဖစ္တဲ့ http://www.haarp.alaska.edu/ မွာ ကၽြန္ေတာ္တို႕ေရးထားတာထက္ အမ်ားႀကီး ျပည္႕ျပည္႕စံုစံု ဖတ္ရႈႏိုင္ၾကပါတယ္ခင္ဗ်ာ။
အေမရိကန္ႏိုင္ငံဟာ ဒီအိုင္ယြန္ႏိုစဖီးယားအလႊာကို ဘယ္လိုအသံုးခ်ႏိုင္တယ္ဆိုတာကို ေလ့လာဘို႕အတြက္ အလက္စကာျပည္နယ္ ဂါကိုနာေဒသရဲ႕ ေျမာက္ပိုင္းမွာ ဒီ HAARP စင္တာကို ၁၉၉၃ ခုႏွစ္မွာ စတင္တည္ ေထာင္ခဲ့ျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ ဒီစခန္းကေနၿပီးေတာ့ အိုင္ယြန္ႏိုစဖီးယားအလႊာအတြင္းကို မီဂါဟက္ ၂.၈ ကေန ၁၀ ေလာက္အထိရွိတဲ့ ေရဒီယို လွ်ပ္စစ္သံလိုက္လိႈင္းမ်ားကို ထုတ္လႊတ္ကာ အခ်င္း၀က္မိုင္ ၃၀ေလာက္ အထိရွိ ၿပီးေတာ့ အျမင့္မိုင္ေပါင္း ၃၀၀ေလာက္မွာ စြမ္းအင္ယူနစ္ေပါင္း ၃.၃ မီဂါ၀ပ္ ေလာက္ရွိတဲ့ ေရဒီယုိလိႈင္းေတြကို လႊင့္ထုတ္ႏိုင္တယ္လို႕ အဲဒီ့စင္တာက အသိေပးထားပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ အဲဒီ့ဓာတ္ခြဲခန္း တည္ေဆာက္ရျခင္းရဲ႕ အဓိကရည္ရြယ္ခ်က္က ဘာလဲဆိုတာကို ၁၉၉၀ ျပည္႕ႏွစ္ လည္ပိုင္းေတြမွာ သိပၸံပညာရွင္ ေတြဟာ က်ယ္က်ယ္ေလာင္ေလာင္ ေမးခြန္းထုတ္လာခဲ့ၾကပါတယ္။ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုက သိပၸံပညာရွင္တစ္ခ်ိဳ႕ဟာ သိပၸံပညာရပ္ဆိုင္ရာ ဂ်ာနယ္ေတြျဖစ္တဲ့ Physics & Society အစရွိတဲ့ ဂ်ာနယ္ေတြထဲမွာ ဒီ HAARP ဓာတ္ခြဲခန္းဟာ အာကာသအတြင္းမွာ ရွိေနတဲ့ ၿဂိဳဟ္တုေတြ ၊ ဒံုးပ်ံေတြ ကို ဖ်က္ဆီးပစ္ႏိုင္မဲ့ နည္းပညာေတြကို စမ္းသပ္ေနတယ္။ ကမၻာေပၚမွာအသံုးျပဳေနတဲ့ ဆက္သြယ္ေရးစံနစ္ေတြ ကို ဖ်က္ဆီးပစ္ႏိုင္မဲ့ နည္းပညာေတြကို ဒီဓာတ္ခြဲခန္းမွာ ေဖာ္ထုတ္ႏိုင္တယ္၊ ဒီေရဒီယိုလႈိင္းေတြဟာ အိုင္ယြန္ႏို စဖီးယားအလႊာထဲကို စြမ္းအားျမင့္အင္နာဂ်ီေတြ လႊတ္တင္ထည္႕လိုက္ၿပီးေတာ့ တစ္ျခားႏိုင္ငံက လႊတ္တင္လိုက္ တဲ့ ဒံုးပ်ံအစရွိတဲ့ လက္နက္ေတြကို ဖ်က္ဆီးပစ္ႏိုင္တဲ့ စံနစ္ေတြကို တည္ေဆာက္ႏိုင္တယ္အစရွိသည္ျဖင့္ က်ယ္က်ယ္ေလာင္ေလာင္ေျပာလာၾကပါတယ္။ ဒီရူပေဗဒ ပညာရွင္ေတြရဲ႕ စိုးရိမ္မႈေတြကို မီးေလာင္ရာေလပင့္ ေစလိုက္တဲ့ စာအုပ္ကေတာ့ ၁၉၉၅ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာလအတြင္းက အေမရိကန္ ကြန္ဂရက္လႊတ္ေတာ္အမတ္ Nick Begich ရဲ႕ သားျဖစ္တဲ့ Nick Begich Jr ေရးသားထုတ္ေ၀ခဲ့တဲ့ Angels Don't Play This HAARP: Advances in Tesla Technology စာအုပ္ပဲျဖစ္ကာ ဒီစာအုပ္ထဲမွာ ေရးသားထားတဲ့ အခ်က္ ေတြထဲကတစ္ခ်ိဳ႕ကို ေဖာ္ျပရရင္ေတာ့ ဒီစင္တာကေနတစ္ဆင့္ ႏူကလီးယား ဗံုးေတြခြဲလိုက္တာနဲ႕ ညီမွ်တဲ့ စြမ္းအင္ေတြကို ထုတ္လႊင့္ႏိုင္ၿပီးကာ ကမၻာတစ္၀ွမ္းလံုးမွာရွိတဲ့ ရာသီဥတုအေျခအေနမ်ားကို ဆိုးဆိုးရြား ရြားေျပာင္းလဲ ပစ္ႏိုင္တယ္။ တစ္ကမၻာလံုးရဲ႕ ဆက္သြယ္ေရးစံနစ္ေတြအားလံုးကို ျဖတ္ေတာက္ပစ္ႏိုင္တယ္ ။ ေျမငလ်င္ႀကီးေတြကို ဖန္တီးပစ္ႏိုင္တယ္။ ကမၻာ့ေျမေအာက္ထဲကို X-Ray နဲ႕ ဓာတ္မွန္ရိုက္သလိုမ်ိဳး ၾကည္႕ပစ္ လိုက္ႏိုင္တယ္လို႕ ေရးသားထားခဲ့ေၾကာင္းပါ။ (အေမရိကန္ေတြလိမ္ေနျခင္းျဖစ္ပါသည္၊ လံုး၀ယံုၾကည္ရန္ မလိုပါခင္ဗ်ား) ဒါေပမဲ့ ဒီHAARP ပေရာဂ်က္အတြင္းမွာ ကိုယ္တိုင္ ပါ၀င္ေနၾကတဲ့ သိပၸံပညာရွင္မ်ားကေတာ့ ဒီစြပ္စြဲခ်က္ေတြဟာ လံုး၀ကို အေျခအျမစ္မရွိေသာ စြပ္စြဲခ်က္မ်ားသာျဖစ္ေၾကာင္း သူတို႕ဒါမ်ိဳးေတြ မလုပ္ႏိုင္ေၾကာင္းသာ ျငင္းဆန္ထားၾကေၾကာင္း ပါခင္ဗ်ား။

ကၽြန္ေတာ္တုိ႕ ကို ယခုျဖစ္ပ်က္ခဲ့တဲ့ ျမန္မာျပည္က နာဂစ္၊ တရုတ္ျပည္ကေျမငလ်င္ ၊ ငလ်င္မတိုင္ခင္ အေမရိ ကန္မွာ က်ေရာက္ခဲ့တဲ့ ေတာ္ေနဒိုး မုန္တိုင္းေတြ အေမရိကန္မွာ ဒီနည္းပညာတစ္ကယ္ရွိမရွိ၊ ရုရွားမွာ ၁၉၆၀ ျပည္႕ႏွစ္ကတည္းက ရွိခဲ့တဲ့ Sura လို႕ေခၚတဲ့ ေရဒီယိုလႈိင္းေတြနဲ႕ အပူေပးတဲ့စံနစ္ေတြ ဟာ ျဖစ္ႏိုင္သလား ၊ ယံုသလားလို႕ေမးရင္ မယံုပါဘူးလို႕ ဆိုခ်င္ပါတယ္။ ဘာျဖစ္လို႕ မယံုသလဲလို႕ေမးရင္ေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တို႕ဟာ ငတံုးေတြမဟုတ္ပါဘူးခင္ဗ်ာ။ ေပ်ာ့ေပ်ာ့နဲ႕ နံတတ္တဲ့ ဆူနာမီေၾကာင္ေခ်း ေျပာတတ္တဲ့ စကားအရဆိုရရင္ ဒီမိုငတံုးေတြဟာ အေနာက္ႏိုင္ငံက မီဒီယာေတြေျပာသမွ်ယံုတတ္ၾကလို႕ ငတံုးေတြပါတဲ့။ နာမည္ႀကီးေတြျဖစ္တဲ့ မင္းခ်ီးတို႕ အကိုႀကီး စိုးမိုးထြန္းတို႕ကလဲ ဗုဒၶရဲ႕ကာေလနတို႕ အစျပဳတဲ့ တရားေတာ္ကို ထပ္တလဲလဲ သင္ျပထားၾက လို႕ ကၽြန္ေတာ္တို႕ ဥာဏ္ရည္အေတာ္ျမင့္ေနၾကပါၿပီ။ ၿပီးေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တို႕ဟာ ဒီမိုသမား လံုး၀ မဟုတ္ဘူးဆိုတာ ထပ္ကာ ထပ္ကာ ေျပာၾကားလိုပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႕ရဲ႕ ၀က္ဘ္ထဲမွာ ဒီမိုဆိုတဲ့ စကားလံုး အခုအႀကိမ္နဲ႕အပါအ၀င္မွ ၃ တိတိပဲ အသံုးျပဳရေသးေၾကာင္းပါ။
ဒါေပမယ့္ ၁၉၉၇ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လ ၃ရက္ေန႕မွာ ျဖစ္သြားခဲ့တဲ့ ဆက္သြယ္ေရးစံနစ္မ်ား ရုတ္တရက္ ျပတ္ေတာက္သြားျခင္းကိုHAARP က ဥပမာ ေပးထားခဲ့တဲ့ ၀က္ဘ္ဆိုက္ကေလးတစ္ခုရယ္၊ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုက Missile Shield ေဆာက္ဘို႕ကို တစ္ေျပာတည္းေျပာေနတာရယ္ ၊ လြန္ခဲ့တဲ့ လအနည္းငယ္အတြင္းက ဆက္သြယ္ေရးၿဂိဳဟ္တုတစ္လံုးကို တရုတ္ကပစ္ခ်ခဲ့ၿပီး သိပ္မၾကာခင္မွာ အေမရိကန္က ပစ္ခ်ခဲ့တဲ့ (လူေတြကို အႏၱရာယ္ျပဳမွာစိုးလို႕ပါလို႕ အေၾကာင္းျပပါတယ္) အဆိပ္အေတာက္ ပစၥည္းေတြပါတယ္ဆိုတယ့္ ၿဂိဳဟ္တုတစ္လံုးရယ္၊ ျမန္မာျပည္ တနသၤာရီတိုင္းေျမေအာက္မွာရွိတဲ့ ေၾကးနီေၾကာေတြကို ထိုင္းႏိုင္ငံကရိုက္ယူခဲ့တဲ့ ဓာတ္ပံုေတြရယ္၊ ကၽြန္ေတာ္တို႕ ေတြ႕ခဲ့ဘူးတဲ့ အာကာသထဲက ေလထုအေျခအေနအတိုင္း ဖန္တီးကာ အက္တမ္မ်ားကို ျဖိဳခြဲၿပီးေတာ့ ပလပ္စမာ ထုတ္ကာ အက္တမ္ကေလးေတြကို တန္းစီတဲ့ ေအာက္က ဓာတ္ပံုေတြထဲက စက္ကေလးေတြရယ္အေၾကာင္းကိုေတာ့ ကိုဆူနာမီတို႕၊ ၀ါးရင္းတုတ္ႀကီး ကိုင္ထားတဲ့ ၀ါးလံုးေခါင္း ထဲကေသြးေသာက္ႀကီးမင္းခ်င္းတို႕ ကိုအဘိဓမၼာ စိုးမိုးထြန္းတို႕ ကို ေျဖရွင္းခ်က္ထုတ္ခိုင္းတာသာ အေကာင္းဆံုးပါပဲလို႕ ေျပာၾကားရင္း နာဂစ္နဲ႕ တရုတ္ငလ်င္ကို ေရႊဘလုပ္တာ လို႕ စြပ္စြပ္စြဲစြဲေျပာၾကားရင္းနဲ႕ နိဂံုးခ်ဳပ္ပါတယ္ခင္ဗ်ား။

Zombies Doing Stupid Jobs

ဦးေႏွာက္သင္းကြပ္ခံထားရသည္႕ ငတံုး Zombie ၊ မ်ိဳးမခ်စ္၊ မ်ိဳးမစစ္ တစ္သက္လံုးဘ၀ပ်က္ရေတာ့မည္႕ အေမရိကန္မ်ား အက္တမ္မ်ားကို ခြဲထုတ္ႏိုင္သည္႕ စက္အား ပင္ပန္းတႀကီးတပ္ဆင္ေနပံု

So Called Atom Breakers

အေမရိကန္ေျပာသမွ်ယံုကာ ငတံုးမ်ား ပင္ပင္ပန္းပန္း တပ္ဆင္သြားသည္႕ နည္းပညာအသစ္အား စမ္းသပ္မည္ ဆိုသည္႕ အက္တမ္ခြဲစက္ႀကီး

Why the outside helps still don't come inside Myanmar

ရႈပ္ေထြးလွတဲ့ အေရးေပၚလိုအပ္မႈ အေျခအေနေတြဆိုတာ ႏိုင္ငံတစ္ခုရဲ႕ ျပည္သူလူထုအေပၚမွာ သတိတရား ႀကီးစြာနဲ႕ ဆင္ျခင္သံုးသပ္ၿပီးမွ ရုပ္လံုးေဖာ္ယူရတာျဖစ္ပါတယ္။ ျပည္သူလူထုကို သံုးသပ္တယ္ဆိုရာမွာ သူတို႕ရဲ႕ လိုအပ္ခ်က္ကို သံုးသပ္ျခင္းမဟုတ္ပဲနဲ႕ သူတို႕ရွင္သန္ရပ္တည္ေနခဲ့ၾကတဲ့ စံနစ္တစ္ခုလံုးကိုပါ ျခံဳငံုသံုးသပ္မႈ ျပဳပါတယ္။ အေရးေပၚလိုအပ္မႈ အေျခအေနတစ္ခု ေပၚေပါက္လာၿပီဆိုရင္ေတာ့ မိမိရဲ႕ လိုအပ္ခ်က္ကို မိမိကိုယ္တိုင္ျဖည္႕စြမ္းႏိုင္ျခင္းနဲ႕ လူတစ္ဦးတစ္ေယာက္ရဲ႕ ထုတ္လုပ္မႈ အင္အား အစရွိတဲ့အခ်က္ေတြဟာ အမ်ားႀကီးက်ဆင္းသြားၾကပါၿပီ။ အေရးေပၚအေျခအေနမွာ စီးဆင္းလည္ပတ္ေနတဲ့ လူေနမႈ စံနစ္ေတြ၊ ကုန္ထုတ္လုပ္မႈ စံနစ္ေတြဟာ လံုျခံဳမႈ၊ အစိုးရမႈ လံုး၀မရွိႏိုင္ေတာ့ တဲ့အတြက္ လက္ရွိၾကံဳေတြ႕ေနရတဲ့ ဒုကၡေတြ ကို အကူအညီေပးဘို႕ရယ္၊ ေနာက္တစ္ခ်ိန္မွာ ျပန္လည္တည္ေထာင္ေရး လုပ္ဘို႕ရာမွာ လိုအပ္တဲ့ အကူအညီေတြကို ေပးအပ္ ဘို႕ရာအတြက္ ဆန္းသစ္တဲ့ နည္းလမ္း အေတြးအေခၚမ်ားနဲ႕ ေပးအပ္ဘို႕လို လာပါတယ္။ အရမ္းကို လိုအပ္တဲ့ အခ်က္တစ္ခုကေတာ့ ေနာင္ကာလၾကာရွည္စြာ ရပ္တည္ႏိုင္ဘုိ႕အတြက္ မိမိရဲ႕ လိုအပ္ခ်က္ကို မိမိကိုယ္တိုင္ျဖည္႕ဆည္းႏိုင္စြမ္းရည္ကို ျပဳစုပ်ိဳးေထာင္ေပးႏိုင္ေအာင္ အခုခ်က္ျခင္း လက္ငင္းအခ်ိန္မွာ ၀င္ေရာက္ စြက္ဖက္မႈကို မည္ကဲ့သုိ႕ ျပဳလုပ္မလဲဆိုတဲ့အခ်က္ကို ခ်ိန္ဆျခင္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
အေရးေပၚအေျခအေန (complex emergencies) ေတြတိုင္းမွာ ေရြးခ်ယ္ျပဳလုပ္ႏိုင္တဲ့ အခ်က္ အနည္းဆံုး (၃) ခုရွိပါတယ္။
ပထမဆံုးအခ်က္က ဘာမွမလုပ္ပဲ ေနျခင္းပါ - ဘာျဖစ္လို႕ ဘာမွမလုပ္ပဲေနရသလဲဆိုတဲ့ အေၾကာင္းရင္းကေတာ့ လုပ္ကိုင္ေဆာင္ရြက္အကူအညီေပးရမဲ့ နည္းလမ္းမက် ၊ အကူအညီ ေပးအပ္မဲ့ အစီအစဥ္ေတြ စံနစ္မက်ျခင္းမ်ား၊ အကူအညီေပးလိုက္မယ္ဆိုရင္ ေကာင္းတာကနဲနဲ ဆိုးတာက မ်ားမ်ား ျဖစ္သြားႏိုင္တဲ့ အေျခအေနမ်ိဳးေတြ ျဖစ္ေနတာမ်ိဳးမ်ား၊ ေပးအပ္လိုက္တဲ့ ေငြေၾကး၊ အကူအညီ အစရွိတာေတြဟာ အမွန္တစ္ကယ္ လိုအပ္တဲ့သူေတြဆီကို မေရာက္ႏိုင္ျခင္း အစရွိတဲ့ အေျခအေနမ်ိဳးေတြမွာ ဒီ ဘာအကူအညီမွ မေပးတဲ့ ေရြးခ်ယ္မႈကို ေရြးခ်ယ္ပါတယ္။
ဒုတိယအခ်က္က ေပးအပ္တဲ့ အကူအညီေတြကို အလ်င္အျမန္ျဖန္႕ေ၀ေပးလိုက္ျခင္းပါ။
ေနာက္ဆံုးျဖစ္ႏိုင္တဲ့ အခ်က္ကေတာ့ အကူအညီလုိအပ္ေနတဲ့ ျပည္သူေတြရဲ႕ ဘ၀ေတြကို ကယ္တင္ေျပာင္းလဲ ပစ္ဘို႕အတြက္ မဟာဗ်ဴဟာ က်က် ၀င္ေရာက္စြက္ဖက္ျခင္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
အေရးေပၚအေျခအေနေတြကို အကူအညီေပးတဲ့အခါမွာ အထက္ပါ အေျခခံ (၃)ရပ္စလံုးကို ေပါင္းစပ္စဥ္းစား ၿပီးေတာ့မွ ျပဳလုပ္ၾကတာျဖစ္ပါတယ္။ အေရးအေပၚအကူအညီေပးျခင္းအား လုပ္ေဆာင္ေနစဥ္ကာလအတြင္း မွာလဲ အထက္ပါအေျခခံအခ်က္မ်ားကို အျပန္ျပန္အလွန္လွန္ သံုးသပ္ၿပီးေတာ့ ေျပာင္းလဲလာတဲ့ အေျခအေန ေတြနဲ႕ အညီေတြနဲ႕ ကိုက္ညီတဲ့ လုပ္ငန္းအစီအစဥ္ေတြကို ခ်မွတ္ ေဆာင္ရြက္ၾကပါတယ္။ အဓိကရည္ရြယ္ခ်က္ ကေတာ့ အကန္႕အသတ္နဲ႕ ရရွိတဲ့ အကူအညီအရင္းအျမစ္ေတြရဲ႕ ထိေရာက္မႈကို အျမင့္ဆံုးလုပ္ႏိုင္ေအာင္နဲ႕ ေဘးဒဏ္ခံရတဲ့ ျပည္သူ အေရအတြက္နဲ႕ ဒုကၡေတြကို နည္းႏိုင္သမွ်နည္းေအာင္စြမ္းေဆာင္ျခင္းသာျဖစ္ပါတယ္။
အေရးေပၚလိုအပ္တဲ့ အေျခအေနမ်ိဳးေတြကို အကူအညီေပးဘို႕ ခ်ဥ္းကပ္မႈျပဳလုပ္တဲ့ နည္းလမ္းေတြဟာ မိမိတာ၀န္ မိမိယူႏိုင္မႈနဲ႕ လူတစ္ဦးတစ္ေယာက္ရဲ႕ ကုန္ထုတ္စြမ္းရည္ကို ျမွင့္တင္ရာမွာ အသံုးျပဳတဲ့ သီအုိရီေတြ အေပၚမွာ အေျခခံထားပါတယ္။ အကူအညီေပးဘို႕ အေျခခံထားတဲ့ မူ၀ါဒေတြ အေလးေပးထားတဲ့ အခ်က္ေတြ ကေတာ့

• ခိုင္မာတဲ့ ေလ့လာသံုးသပ္ထားရွိမႈမ်ား
• အမ်ားကလက္ခံႏိုင္မႈကို တည္ေဆာက္ရရွိႏိုင္ရန္ ေသခ်ာျခင္း
• သက္ဆိုင္ေလ်ာက္ပတ္တဲ့ ေထာက္ခံမႈမ်ား
• အေရးပါတဲ့ အရင္းအျမစ္မ်ားကို ထိန္းသိမ္းျခင္း
• ေဘးရန္ နဲ႕ၾကံဳေတြ႕ေနရတဲ့သူေတြရဲ႕ ၀န္ထုပ္၀န္ပိုးေတြကို ေျဖေလ်ာ့ေပးျခင္း
• ၀င္ေရာက္စြက္ဖက္မႈဟာ အခ်ိန္ကိုက္ရွိျခင္း
• အႏၱရာယ္ျဖစ္ႏိုင္ေလာက္စရာ လူေတြေရႊ႕ေျပာင္းမႈ ျပဳလုပ္ျခင္းအား ကန္႕သတ္ျခင္းနဲ႕
• ၾကာရွည္တည္တံ့ ခိုင္ၿမဲႏိုင္မဲ့ စံနစ္မ်ား တည္ေထာင္ေပးသြားျခင္းေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္

အေရးေပၚအေျခအေန (Complex Emergencies) ေတြဟာ မဟာဗ်ဴဟာက်က် သံုးသပ္ေလ့လာျခင္း၊ ဆံုးျဖတ္ျခင္းနဲ႕ ၀င္ေရာက္စြက္ဖက္ျခင္းေတြ ျပဳလုပ္ဘို႕ရာ လိုအပ္ပါတယ္။ အထက္ပါ အေျခခံအခ်က္ရွစ္ရပ္ အေပၚမွာ မူတည္ၿပီးေတာ့ အေရးေပၚအေျခအေနေတြကို ပညာသားပါပါ ၀င္ေရာက္စြက္ဖက္ႏိုင္ဘို႕အတြက္ လုပ္ငန္းလုပ္စဥ္ေတြကို ေအာက္ပါအတိုင္း ခ်မွတ္ထားပါတယ္။ သူခိုးကို ဓားရိုးကမ္းသလိုမ်ိဳး ျဖစ္ေနမွာ စိုးတဲ့အတြက္ ျဖစ္လာႏိုင္တဲ့ အေျခအေနေတြကို ကၽြန္ေတာ္တို႕ ဆက္လက္ၿပီးေတာ့ မေဖာ္ျပလိုေတာ့ပါဘူး။

ကၽြန္ေတာ္တို႕နိဂံုးခ်ဳပ္အေနနဲ႕ ေျပာၾကားလိုတာကေတာ့ ျမန္မာျပည္သူလူထုရဲ႕ ရွင္သန္ရပ္တည္ေနတဲ့ စံနစ္၊ အေျခအေနေတြ ၊ ခံယူမႈေတြဟာ မဟာဗ်ဴဟာ သံုးသပ္မႈတစ္ခုရဲ႕ေအာက္ကို ေရာက္ရွိလာၿပီဆိုရင္ေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံေျပာင္းလဲဘို႕ဟာ သိပ္မၾကာေတာ့ဘူးလို႕ ဆိုခ်င္ပါတယ္။ ကယ္ဆယ္ေရးလုပ္သားေတြ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္းကို လ်င္လ်င္ျမန္ျမန္ျခင္း ေရာက္ရွိမလာေသးတာ၊ အေမရိကန္အစရွိတဲ့ႏိုင္ငံမ်ားက ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္းကို ၀င္ေရာက္စြက္ဖက္မႈ မျပဳလုပ္ေသးတာ စတဲ့အခ်က္မ်ားဟာ အေရးေပၚအေျခအေန တစ္ခုခုကို ကိုင္တြယ္ေတာ့မယ္ဆိုရင္ အရမ္းကို အေရးႀကီးတဲ့အခ်က္ျဖစ္တဲ့ မဟာဗ်ဴဟာ သံုးသပ္မႈကို ျပဳလုပ္ေနျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္းကို ႏိုင္ငံတကာ ကယ္ဆယ္ေရးလုပ္သားေတြ ၀င္ခြင့္ရလိုက္ၿပီဆိုရင္ေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ မေျပာင္းလဲလို႕ကို မရေတာ့ဘူး ဆိုတာ ရဲရဲႀကီးေျပာၾကားရင္း ၊ မိမိယူရမဲ့တာ၀န္မ်ားအတြက္ ႏိုးၾကားစြာနဲ႕ အဆင္သင့္ရွိေနၾကဘို႕ ပန္ၾကားရင္းနဲ႕ အဆံုးသတ္ လိုက္ပါတယ္ခင္ဗ်ား

Why Myanmar Peoples encounter disasters

ခုခံႏိုင္စြမ္း အကာအကြယ္မရွိပဲ ဒုကၡေရာက္ေနတဲ့ လူေတြ(Vulnerable persons) အတြက္ အႏၱရာယ္ တစ္စံုတစ္ရာ (Hazard) ကို ရင္ဆိုင္လိုက္ရတဲ့အခ်ိန္မွာ ကပ္ဆိုး (Disaster) က်ေရာက္ေတာ့တာပါပဲ။ လူေတြဘာေၾကာင့္ Vulnerable ျဖစ္ရသလဲဆိုတဲ့ အေၾကာင္းေတြကို အရင္းစစ္ၾကည္႕လိုက္လို႕ရတယ္။ အဖြဲ႕အစည္းေတြ၊ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးစံနစ္ေတြ၊ စီးပြားေရး အေဆာက္အအံုတည္ေဆာက္ထားပံုေတြ၊ ဆင္းရဲခ်မ္းသာ ကြာဟမႈေတြ၊ ပညာသင္ယူခြင့္ရရွိႏိုင္မႈ အေျခအေန အစရွိတာေတြအားလံုးဟာ ကပ္ေဘးဒုကၡက်ေရာက္ရျခင္းရဲ႕ အေၾကာင္းရင္းေတြပဲ။ ကပ္ဆိုးက်ေရာက္ဘို႕ျဖစ္ႏိုင္ေခ်ကိုတြက္ခ်င္ရင္လြယ္လြယ္ေလးပဲ။ အႏၱရာယ္နဲ႕ ခုခံႏိုင္စြမ္းကို ေျမွာက္ ၿပီးေတာ့ စြမ္းေဆာင္ႏိုင္အား (Capacity) နဲ႕စား အဲဒါဆိုရင္ ေဘးဒုကၡေရာက္ဘို႕ ရာခိုင္ ႏႈန္းဘယ္ေလာက္ရွိသလဲဆိုတာကို သိရမယ္။ Disaster Risk = (Vulnerability X Disaster)/Capacity

Disaster Risk ဆိုတာဘာလဲ - စံနစ္တစ္ခုရဲ႕ လက္ခံႏိုင္စြမ္းထက္ပိုႀကီးတဲ့ အျဖစ္အပ်က္တစ္ခု ျဖစ္ပ်က္သြားတာကိုေခၚပါတယ္။ ကပ္ဆိုက္တာ (Disaster) ဟာ ဘာကိုျပသလဲဆိုရင္ အဲဒီ့ေနရာေတြမွာ အရင္ကတည္းက အႏၱရာယ္က်ေရာက္မႈ (Hazards) ေတြ ရွိေနခဲ့ၿပီးသား ဆိုတာကိုျပတယ္။ (ျပည္သူေတြ ေန႕စဥ္ႀကံဳေတြ႕ေနရတဲ့ အႏၱရာယ္ဟာ ဘာလဲဆိုတာ ဦးေႏွာက္ရွိသူတိုင္းသိပါတယ္ေနာ္)

အႏၱရာယ္ (Hazard)ဆိုတာကေတာ့ - လူေတြကိုဆိုးက်ိဳးေပးေနတဲ့ အင္အားစုတစ္ခု သို႕ စြမ္းအင္တစ္ခု ပါပဲ။

Vulnerability ဆိုတာကေတာ့ - ျဖစ္ပ်က္ထိခိုက္လြယ္မႈမ်ား (Susceptibility) နဲ႕ အကာအကြယ္မဲ့မႈ (Exposure) တို႕ပါပဲ။ ကပ္ဆိုက္မႈေတြကို အကာအကြယ္ေပးတဲ့ လူေတြနဲ႕ လူမႈေရးလုပ္ငန္းကိုလုပ္ေဆာင္တဲ့ သူေတြရဲ႕ အသြင္အျပင္ဟာ အၾကမ္းမ်ဥ္းအားျဖင့္ ကြဲျပားတယ္။ ကပ္ဆိုးေတြက်ေရာက္လာတဲ့အခါမွာ စီမံကြပ္ကဲ တဲ့ အုပ္ခ်ဳပ္မႈပံုစံ၊ အုပ္ခ်ဳပ္တဲ့သူေတြနဲ႕ တိုင္းျပည္တိုးတက္ေရးတည္ေဆာက္ေရး လုပ္ငန္းကို လုပ္ေနတဲ့ သူေတြ အုပ္ခ်ဳပ္မႈပံုစံေတြဟာလဲ ကြဲျပားတာပဲ။ (ႏိုင္ငံေတာ္ႀကီးကို တိုးတက္ေအာင္လုပ္ေနပါတယ္လို႕အျမဲတမ္း ေအာ္ေအာ္ေနတဲ့သူေတြ အခုေဘးထြက္ထိုင္ေနၾကဘို႕ အခ်ိန္သင့္ၿပီဗ်ာ)။

ကပ္ဆိုက္တဲ့အခါမွာ ျဖစ္လာႏိုင္တဲ့ အက်ိဳးဆက္ေတြက

• ပထမဆံုးျဖစ္လာမွာ ခ်က္ခ်င္းလက္ငင္းတိုင္းတာလို႕ရတဲ့ အက်ိဳးဆက္ေတြ (အိမ္ယာေျမ၊ စိုက္ခင္းအစရွိတာေတြပ်က္စီးသြားတာ)
• ဒုတိယတစ္ဆင့္အေနနဲ႕ တိုက္ရုိက္မဟုတ္ပဲ ဆက္စပ္ေနတဲ့သူေတြ ေတြ႕ႀကံဳရမဲ့ ထိခိုက္မႈေတြ (လက္ေတြ႕ႀကံဳေတြ႕ ေနရသူေတြနဲ႕ စီးပြားေရး လူမႈေရးအဆက္အသြယ္ရွိတဲ့သူေတြ လုပ္ငန္းေတြ ရပ္သြားႏိုင္တယ္။)
• တတိယအဆင့္အေနနဲ႕ အဲဒီ့ကပ္ေဘးကို ေျဖရွင္းဘို႕ႀကိဳးစားရတဲ့အတြက္ ရႈပ္ေထြးတဲ့ စီးပြားေရး ေရႊ႕ေျပာင္းမႈေတြ (Shift in Macro Economy) ျဖစ္ေပၚလာတဲ့အတြက္ အႏုတ္လကၡဏာနဲ႕ ဆံုးရံႈးမႈေတြ ဟာ တစ္ျခားေနရာေတြကိုပါ စီးဆင္းသြားႏိုင္တယ္။

ေနာက္ထပ္ျဖစ္လာႏိုင္တဲ့ ဆိုးက်ိဳးတစ္ခုကေတာ့ အက်င့္စာရိတၱေတြကိုပါ ေျပာင္းလဲသြားေစႏိုင္တာပဲ။ ကပ္ေဘးဆိုက္လို႕ အလွဴေငြေတြ ရလာတဲ့အခါမွာ ေနာက္ထပ္ကပ္ဆိုက္ပါေစ လို႕ဆုေတာင္းေနတဲ့သူေတြ ေတာင္ရွိတယ္။ အစိုးရေတြကလဲ အဲဒီ့ကပ္ေဘးအႏၱရာယ္ေတြကို အကာအကြယ္လုပ္မဲ့အစား အဲဒီလို႕ ကပ္ဆိုက္ေအာင္ ကို လုပ္လာၾကတာ ေတြရွိတယ္။ (ဒက္ထိကိုမွန္လိုက္ေလဗ်ာ) By Mark A. Pelling, King's College)

ကၽြန္ေတာ္တုိ႕ ဘယ္သူ႕ေၾကာင့္ ဘယ္၀ါ့ေၾကာင့္လို႕ မေျပာေတာ့ပါဘူး။ ေခြးျပန္ေဟာင္လို႕ ေဒါသထြက္ရင္ ကိုယ္ပဲ ဒုကၡေရာက္မို႕လို႕ပါ။ လူေတြကို ဒုကၡေပးေနၾကလူေတြအတြက္ကေတာ့ ဒါေတြဟာ ထမင္းစား ေရေသာက္ပါပဲ။ တစ္ခုပဲမွတ္ထားၾကပါ ကပ္ဆိုက္တဲ့ သူေတြဆိုတာ နဂိုကတည္းက သူတို႕ဘ၀ဟာ အႏၱရာယ္ၾကားမွာ ရွင္သန္ေနရတဲ့ သူေတြမို႕လို႕ ကပ္ဆိုက္ရတာပါ။ အဲဒီ့အႏၱရာယ္မရွိရင္ သူတို႕ ကပ္ဆိုက္စရာ အေၾကာင္းမရွိပါဘူး။ နဲနဲဆက္လုိက္ၾကရေအာင္ဗ်ာ။ ကၽြန္ေတာ္တို႕ ငယ္ငယ္ကတည္းကသင္ခဲ့ရတဲ့ ပံုေသနည္းတစ္ခုပါ။

(P1V1/T1) = (P2V2/T2) Pressure ဖိအားနဲ႕ Volume ထုထည္၊ Temperature အပူခ်ိန္ေတြဟာ အခ်ိဳးက်ဆက္စပ္ပါတယ္။ ဆက္စပ္ေနတဲ့ ေနရာေဒသႏွစ္ခုရဲ႕ အပူခ်ိန္၊ ေလဖိအားနဲ႕ ေလထုသိပ္သည္းဆ ေတြဟာ အခ်ိဳးညီညီရွိေနရတာပါ။ အခ်ိဳးမက်ေတာ့ဘူးဆိုရင္ကေတာ့ အခ်ိဳးက်ေအာင္ သဘာ၀ျပဳျပင္ေပးေတာ့ တာပါပဲ။ ေနရာေဒသတစ္ခုရဲ႕ အပူခ်ိန္ကိုအဓိကထိန္းေပးေနတာကေတာ့ သစ္ပင္ေတြပဲဆိုတာ ေခြးကအစသိ ပါတယ္။ ေခြးေတာင္မွ သစ္ပင္ရိပ္ကေလးဆို ေတာ္ေတာ္သေဘာက်သဗ်။ ေခြးေလာက္မွဦးေႏွာက္မရွိတဲ့ သူေတြကေတာ့ သိခ်င္မွသိမွာေပါ့ခင္ဗ်ာ။ သစ္ပင္ေတြကို သဘာ၀ အဲယားကြန္းႀကီးေတြ လို႕ေတာင္မွ တင္စားေခၚေ၀ၚၾကပါတယ္တယ္ဗ်ာ။ အလယ္အလတ္ သစ္ပင္တစ္ပင္ဟာ တစ္ေန႕ကို ေရဂါလန္ ၁၀၀ေက်ာ္အထိ ေျမႀကီးထဲက စုပ္ယူၿပီးေတာ့ ပတ္၀န္းက်င္ေလထုထဲကို ပက္ျဖန္းေပးပါတယ္။ ဒီပမာဏကို အင္နာဂ်ီယူနစ္တစ္ခုအျဖစ္ေျပာင္းလိုက္ရင္ ကီလိုကယ္လိုရီေပါင္း ၂၃၀၀၀၀ (ႏွစ္သိန္းသံုးေသာင္းေက်ာ္)ရွိေၾကာင္းပါ။ အဲဒီ့လိုထုတ္ေပးျခင္းအားျဖင့္ ပတ္၀န္းက်င္ေလထုမွာရွိေနတဲ့ ေရခိုးေရေငြ႕ေတြရဲ႕ ဖိအားနဲ႕ ထုထည္ကို လဲ ထိန္းခ်ဳပ္ေပးေၾကာင္းပါ။ ေဘးမွာ လင့္ခ္ေပးထားတဲ့ Tree on Volume of Air Thesis ကို ဖတ္ၾကည္႕ၾကပါခင္ဗ်ာ။ အဲဒီ့လို ထုတ္လႊတ္ေပးတဲ့ အပူခ်ိန္နဲ႕ ဖိအားထိန္းခ်ဳပ္မႈကို တိတိက်က်တြက္ခ်က္ႏိုင္ ပါတယ္။ အပင္မရွိရင္ အပူခ်ိန္တက္တယ္၊ ေလထုထည္က်တယ္။ တစ္ေနရာရာမွာ အေၾကာင္းတစ္ခုခုေၾကာင့္ ေလထုထည္မ်ားလာရင္ နည္းလာတဲ့ ဘက္ကုိေရြ႕ရမွာပဲ။ ေရြ႕ရင္ဘာျဖစ္မလဲ။ မုန္တိုင္းျဖစ္ၿပီေပါ့။ ေခြး က တစ္၀ုတ္၀ုတ္နဲ႕ ကၽြန္ေတာ့္ကို ေထာက္ခံေၾကာင္း တင္ျပပါတယ္။ ေခြးသိပါတယ္ခင္ဗ်ာ။ ေခြးထက္မိုက္တဲ့လူေတြမသိပါ။

မဇၥ်ိမက ကၽြန္ေတာ္တို႕ရယူထားတဲ့ မုန္တိုင္းဒဏ္ခံေဒသေတြကိုၾကည္႔ပါ။ အနီေရာင္စက္၀ုိင္းအႀကီးႀကီးနဲ႕ေနရာ ဟာ ပဲခူးရိုးမႀကီးျဖစ္ပါတယ္။ ပဲခူးရိုးမဘယ္ေနရာမွာ ရွိသလဲဆိုတာကို ကၽြန္ေတာ္တုိ႕အရင္ကမသိရိုးအမွန္ပါ။ ဒါေပမယ့္ ဒါမ်ိဳးမုန္တိုင္းႀကီးေတြျဖစ္ေပၚလာႏိုင္တယ္ဆိုတာကေတာ့ ယခင္ႏွစ္ေလာက္ကတည္းက ခန္႕မွန္းမိပါတယ္။ ဒီေလာက္ျပင္းထန္မယ္လို႕ေတာ့ မထင္ဘူးေပါ့။ ဘာေၾကာင့္ဒီလုိထင္ရသလဲ။ ေအာက္ပါပံုေတြကို ဆက္ၾကည္႕ၾကည္႔ပါခင္ဗ်ာ။

ဒီပံုေတြထဲမွာပါတဲ့ သစ္လံုးတစ္လံုးရဲ႕ လံုးပတ္ဟာ ေျခာက္ေပေအာက္ထစ္ရွိပါတယ္။ ေနာက္ဆံုးပံုမွာ တစ္စြန္းတစ္စျမင္ရတဲ့ သစ္ကြင္းရဲ႕အက်ယ္ကိုေတြ႕ႏိုင္ပါတယ္။ သစ္တန္တြက္ျခင္းဟာ မက္ထရစ္တန္ တြက္ျခင္းနဲ႕မတူပါဘူး။ အဲဒီ့သစ္ေတြဟာ ပဲခူးရိုးမကထုတ္ထားတာပါ။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ သစ္ေရာင္းလို႕တစ္ႏွစ္ကို ေဒၚလာ သန္း ၂၀၀ ကေန ၄၀၀ ၊ ၅၀၀ ေက်ာ္ အထိရပါတယ္။ အဲဒီ့အထဲက ေငြတစ္ခ်ိဳ႕ကို ျခံေစာင့္ဘို႕ ေခြးအမ်ား ေကၽြးေမြးေလ့က်င့္ျခင္းအတြက္ အသံုးျပဳပါတယ္။ ေခြးအေတြကို သင္တန္းေပးပို႕တဲ့ ေနရာကေတာ့ ရုစကီး ေကာင္တီလို႕ေခၚပါတယ္။ လူလိုေတြးႏိုင္တဲ့ သူမ်ားပါေနတယ္ ဆိုရင္ေတာ့ သူတို႕ကို ကၽြန္ေတာ္တို႕ မရည္ရြယ္ပါဘူး။ ျပည္တြင္းျဖစ္ Dog's Servant Acadamy (DSA) နဲ႕ Dog's Servant Institute (DSIT) ေတြမွာလဲ ေခြးအမ်ားထိန္းေက်ာင္း ပံုသြင္းျခင္းကို ျပဳလုပ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ရာခိုင္ႏႈန္းအမ်ားစုကေတာ့ ႏိုင္ငံျခားကဘဏ္ေတြထဲမွာ အဘမ်ား မိသားစုဆယ္သက္စားမကုန္ေအာင္ စုေဆာင္းထားရွိၾကပါတယ္။ ကိုင္တဲ့ ပိုက္ဆံအိတ္ဟာ ေဒၚလာ၃၀၀၀ေက်ာ္တန္တဲ့ ၀ံႀကီးသားမ်ားအေၾကာင္းကို ေခြးအမ်ား သြားရည္က်ေအာင္ ျပခ်င္လွပါတယ္။ ေခြးအအလုပ္ကေတာ့ အဘကိုထိရင္အူၿပီး၀ိုင္းခဲေပးဘို႕ပါပဲ။ ရရွိတဲ့ ဆုလဒ္ကေတာ့အရိုးအရင္းပါ။ အခုနအဲဒီလိုအလုပ္မ်ိဳးေတြလုပ္ႏိုင္ဘို႕ ေငြေၾကးပမာဏ ရရွိဘို႕အတြက္ကေတာ့ အထက္မွာေတြ႕ခဲ့သလို လံုးပတ္ ၈ ေပ သစ္ပင္ႀကီးေတြ တစ္ႏွစ္ကို အပင္ ၃သိန္းေလာက္ခုတ္ပစ္ရေၾကာင္းပါ။ အခုေတာ့ ကုန္သေလာက္ ရွိသြားပါၿပီ။
ကၽြန္ေတာ္ဆက္ေရးျပစရာမလိုေတာ့ဘူးလို႕ထင္ပါတယ္။ ျမန္မာျပည္မွာ ရွိေနၿပီးသား လူယုတ္မာ အသိုင္းအ၀ိုင္း (အႏၱရာယ္ Hazards ေတြရယ္) ေဘးအႏၱရာယ္ကို အၿမဲတမ္းႀကံဳေတြ႕ေနရတဲ့ လံုျခံဳမႈမရွိတဲ့ ျပည္သူေတြ (Vulnerable Persons) ေတြရွိေနေသးသေရြ႕ ကပ္ေဘး (Disasters) ေတြဟာ စဥ္ဆက္မျပတ္ က်ေရာက္ေနၾကဦးမွာပါပဲ ခင္ဗ်ာ။ သစ္ပင္တစ္ပင္က ေလထုနဲ႕ ပတ္၀န္းက်င္အေပၚမွာ ဘယ္လိုသက္ေရာက္တယ္ဆိုတာသိခ်င္ရင္ေတာ့ ေဘးကလင့္ခ္မွာ ရယူလိုက္ပါ။ ေခြးထက္မိုက္တဲ့ သူမ်ား ကို ဗဟုသုတမွ်ေပးၾကပါခင္ဗ်ား။

The Disaster!!!!!!!!!!!!!!!

ယခင္ကတည္းက ေဘးသင့္ေနၾကတဲ့ ျမန္မာျပည္သူမ်ား အတိဒုကၡေရာက္ၾကရပါၿပီခင္ဗ်ာ။ ကၽြန္ေတာ္တို႕ရင္ထဲ မွာ မခ်ိေအာင္နာေပမယ့္ ပ်က္ဆီးဆံုးရံႈးမႈက အရမ္းကိုမ်ားလြန္းေနေတာ့ အကူအညီေပးရတာ အားမရႏိုင္ျဖစ္ၾက ရပါတယ္။ သဘာ၀ေဘးအႏၱရာယ္ က်ေရာက္ၿပီးတဲ့ အခါမွာ သိသင့္တယ္လို႕ထင္တဲ့အခ်က္ကေလးမ်ားကို ေလ့လာတင္ျပေပးလိုက္ပါတယ္ခင္ဗ်ာ။ တတ္အားသေရြ႕ ျဖန္႕ေ၀ေပးၾကပါခင္ဗ်ား။ ေနာက္တစ္ခုပန္ၾကားလိုတာ ကေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တုိ႕ သဘာ၀ေဘးအႏၱရာယ္က်ေရာက္ တဲ့အခါမွာ လုိက္နာေဆာင္ရြက္ရမဲ့ လက္စြဲစာအုပ္ ငယ္ကို ရွာေဖြၿပီးေတာ့ ေဘးက Pane မွာ Link လုပ္ေပးထားပါတယ္။ တတ္ႏိုင္ရင္ Chapter တစ္ခုစီေလာက္ ျမန္မာလိုျပန္ၿပီး ကၽြန္ေတာ္တို႕ဆီကို ပို႕ေပးၾကပါလို႕ ေမတၱာရပ္ခံအပ္ပါတယ္ခင္ဗ်ာ။ အက်ဥ္းခ်ဳပ္ကို Print ထုတ္ၿပီး အုပ္ေရ ၁၀၀၀၀၊ ၂၀၀၀၀ ေလာက္ေ၀ႏိုင္ရင္လဲ အက်ိဳးရွိႏိုင္မယ္ယူဆလို႕ပါခင္ဗ်ာ။

သဘာ၀ေဘးအႏၱရာယ္ က်ေရာက္ၿပီးၿပီးခ်င္းမွာ အေရးအႀကီးဆံုးလိုအပ္တဲ့အခ်က္ေတြကေတာ့ ေသာက္ေရသန္႕၊ ရိကၡာေထာက္ပံ့မႈ၊ ဓာတ္အားျပတ္ေတာက္ျခင္းနဲ႕ က်န္းမာေရး ၀န္ေဆာင္မႈ လုပ္ငန္းေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ကယ္ဆယ္မႈလုပ္ငန္းေတြကို ဘယ္လိုေဆာင္ရြက္ရမယ္၊ အစားအေသာက္ေတြကို ဘယ္လိုျပင္ဆင္ မႈျပဳရမယ္၊ ေရတြင္းေရကန္ေတြကို ဘယ္လိုပိုးသတ္ရမလဲဆိုတာေတြ၊ တစ္သက္လံုးအမာရြတ္ထင္သြား ေစႏိုင္တဲ့ ကပ္ေဘးဒဏ္ခံ ျပည္သူေတြခံစားလိုက္ရတဲ့ စိတ္ဒဏ္ရာေတြကို ဘယ္လိုကုစားေပးႏိုင္မလဲ ဆိုတာေတြကို ေလ့လာ အသံုးခ်ႏိုင္ၾကပါတယ္ခင္ဗ်ာ။

ကယ္ဆယ္ေရးလုပ္ငန္းလုပ္ေဆာင္ရာတြင္ သတိျပဳသင့္သည္႕အခ်က္မ်ား (မွတ္ခ်က္။ ကူးယူေဖာ္ျပျခင္းသာျဖစ္ပါသည္။ လိုအပ္သည္ထက္ပိုၿပီး ဂရုစိုက္လြန္းသည္ထင္ပါက ပယ္ႏိုင္ပါသည္)

• အမွန္တစ္ကယ္အကူအညီေပးႏိုင္သည္႕ အေၾကာင္းရင္းမရွိပဲႏွင့္ သဘာ၀ေဘးအႏၱရာယ္က်ေရာက္သည္႕ ေနရာအား မသြားပါႏွင့္


• အျမဲတမ္းသတိရွိပါ။ ေလွစီးလ်င္ မီးႀကိဳးမ်ားေရထဲထိေနျခင္းရွိမရွိစသည္။


• ေရႀကီးေနသည္႕ အေဆာက္အဦးမ်ားအတြင္းသို႕ အႏၱရာယ္ရွိသည္ဟုထင္လ်င္ လံုး၀မ၀င္ပါႏွင့္။


• ေရႀကီးရာမွ ျဖစ္ေပၚလာေသာ ေရစီးေၾကာင္းမ်ားအတြင္း ကယ္ဆယ္ရန္မလိုအပ္ပဲႏွင့္ လံုး၀ မသြားပါႏွင့္။ ထုိေရမ်ားအတြင္းတြင္ ဘက္တီးရီးယားပိုးမႊား ေျမာက္ျမားစြာပါ၀င္ၿပီး ထိခိုက္ရာမွ ရရွိေသာ အပြန္းအပဲ့ ကေလးမ်ားအတြင္းသို႕ပင္ ေရာဂါပိုး၀င္ေရာက္ႏိုင္ပါသည္။


• ေရစီးေၾကာင္းမ်ား၏ အနက္ႏွင့္ ေရစီး အရွိန္သည္ ထင္ရသည္ထက္ မ်ားစြာပိုပါသည္။ ထိုေရစီးေၾကာင္းမ်ားအတြင္းကူးခတ္ရန္ လံုး၀မႀကိဳးစားပါႏွင့္။


• တိရိစ ၦာန္မ်ားအား ကယ္တင္လိုပါက ေလွငယ္ကေလးမ်ားအား လံုး၀အသံုးမျပဳပါႏွင့္။ ျခံစည္းရိုးအစရွိသည္ေနာက္တြင္ ပိတ္မိေနပါက ပိတ္ေနသည္႕ အတားအဆီးမ်ားကိုသာ ဖယ္ရွားပါ။

အစားအေသာက္ေပးလွဴလိုသည္ဆိုလ်င္ေအာက္ပါအခ်က္မ်ားအား စဥ္းစားပါ

• ခ်က္ျပဳတ္စရာႏွင့္ ေရခဲေသတၱာတြင္း ထည္႕သြင္းသိမ္းဆည္းရန္မလိုေသာ အစားအေသာက္မ်ား


• လြယ္လင့္တကူ ျပင္ဆင္ႏိုင္ေသာ အစားအစာမ်ား


• ကယ္လိုရီႏွင့္ ပရိုတိန္း မ်ားမ်ားပါေသာအစားအစာမ်ား


• ကေလးမ်ားႏွင့္ သက္ႀကီးရြယ္အိုမ်ားအတြက္ လိုအပ္ေသာအစားအစာမ်ား

ဥပမာေပးထားသည္႕ အစားအစာမ်ားမွာ - စည္သြပ္ဘူးမ်ား ၊ အသား၊ ငါး၊ အသီးအရြက္ႏွင့္ ေဖ်ာ္ရည္ ႏို႕အစရွိသည္။ ကယ္လိုရီႏွင့္ စြမ္းအင္ မ်ားစြာပါေသာအစားအစာမ်ားမွာ Peanut Butter, ဂ်ယ္လီ၊ မုန္႕ၾကြတ္ ႏွင့္ ေတာင္တက္သမားမ်ား အသံုးျပဳၾကေသာ မုန္႕ေျခာက္မ်ား၊ လက္ဖက္ရည္၊ ရယ္ဒီမိတ္ေကာ္ဖီ၊ ခ်ိဳခ်ဥ္၊ ဘီစကြတ္စေသာ မုန္႕မ်ားကို စိတ္ဖိစီးမႈေလ်ာ့က်ေစရန္အတြက္ စားသံုးႏိုင္ပါသည္။ ဗီတာမင္ေဆးျပားမ်ားႏွင့္ ပရိုတိန္းအစားထိုးေဆးျပားမ်ားကိုလည္းေပးပို႕ႏိုင္ပါသည္။ ဒါမ်ိဳးအစားအစာေတြ ကိုေရွာင္ပါ။

• စီးပြားျဖစ္ထုတ္လုပ္ထားသည္႕ ေရဓာတ္ဖယ္ထားေသာ အစားအစာမ်ား။ (အစာေျခာက္မ်ား) ထိုကဲ့သို႕ေသာ အစားအစာမ်ား အားေခ်ဖ်က္ရန္ေရဓာတ္မ်ားစြာလုိအပ္ပါသည္။


• ပုလင္းသြတ္ထားသည္႕ အစားအစာမ်ား။ (ေလးလံသည္၊ ၀န္က်ယ္သည္၊ အလြယ္တကူ ကြဲႏိုင္သည္)


• အေစ့မွရသည္႕ အစားအစာမ်ား၊ (ဆန္ႏွင့္ပဲအစရွိသည္)။ သဘာ၀ေဘးအႏၱရာယ္ႀကံဳေတြ႕ေနသူမ်ား အေနႏွင့္ ထိုကဲ့သို႕ေသာ အစားအစာမ်ိဳးကို ျပင္ဆင္မႈျပဳရန္မွာ ခက္ခဲလွပါသည္။ မွတ္ခ်က္။ ဥာဏ္ႀကီးရွင္မ်ားကေတာ့ ျပည္ပအကူအညီမယူပဲ ေခါက္ဆြဲေျခာက္ ဆန္အိတ္ေတြ တစ္ျပျပလုပ္ေနပါသည္။ မည္သည္႕ေရႏွင့္ မည္သို႕ခ်က္ၾကမည္ကို ကၽြန္ေတာ္မသိပါ။

အစားအေသာက္မ်ားအား မည္ကဲ့သို႕ သိုေလွာင္ထားရမည္နည္း။

• ေနအိမ္အတြင္းရွိ အေျခာက္ေသြ႕ဆံုးႏွင့္ အေအးဆံုးေနရာမ်ားတြင္ အစားအစာမ်ားထားပါ။ အလင္းေရာင္မရွိသည္႕ေနရာတြင္ ျဖစ္ႏိုင္ပါက ထားပါ။


• အစားအစာမ်ားအား လံုျခံဳစြာ ဖံုးအုပ္ထားပါ။


• ကြတ္ကီးႏွင့္ ဘီစကစ္အစရွိသည္႕မုန္႕မ်ားကို ပလတ္စတစ္အိပ္မ်ားအတြင္း ေလလံုေအာင္ထုတ္ၿပီး ေနာက္တစ္ထပ္ ဘူးတစ္ခုခုအတြင္း ထည္႕သြင္းသိမ္းဆည္းပါ။


• ပုရြက္ဆိတ္အစရွိသည္႕ အင္းဆက္မ်ား လာေရာက္စားသံုးႏိုင္သည္႕ အစားအစာမ်ားအား ေလလံုဘူးအတြင္းသို႕ ေသခ်ာစြာပိတ္သြင္းသိမ္းဆည္းပါ။

လူတစ္ဦး ေသာက္သံုးရန္ႏွင့္ အစားအစာအတြက္ ျပင္ဆင္ရန္ တစ္ေန႕လ်င္ အနည္းဆံုးေရ (၁) ဂါလန္လိုအပ္ပါသည္။ ကိုယ္၀န္သယ္မ်ား၊ ကေလးငယ္မ်ား၊ အသက္အရြယ္ႀကီးသူမ်ားႏွင့္ လူမမာမ်ား အတြက္ လိုအပ္ခ်က္မွာ ထို႕ထက္ပိုပါသည္။ ပလပ္စတစ္ပုလင္းမ်ားႏွင့္ ပံုးမ်ားအတြင္းတြင္ ေရကိုသိုေလွာင္ထားပါ။ သဘာ၀ေဘးဒဏ္ခံေနရသည္႕ ကာလတစ္ေလ်ာက္လံုး အတြက္ အနည္းဆံုး (၃)ရက္စာ ေရရွိေနရန္လိုအပ္ပါသည္။ ေရသန္႕စင္ရန္အတြက္ ေရသန္႕ေဆးျပားမ်ားႏွင့္ Chlorine bleach အား အနံ႕ထည္႕မထားပါက အသံုးျပဳႏိုင္ပါသည္။ ေရာစပ္ရမည္႕ အခ်ိဳးအစားမွာ တစ္ဂါလန္လ်င္ ၁၆စက္ ၊ သို႕မဟုတ္ ေရ ၅ ဂါလန္အား Bleach လက္ဖက္ရည္ဇြန္းတစ္ဇြန္း ေရာစပ္ၿပီး သမစြာေမႊလ်င္ ထိုေရအားေသာက္သံုးႏိုင္ ပါသည္။ ႏိုင္ငံရပ္ျခားတိုင္းျပည္မ်ားရွိ ကုန္စံုဆိုင္မ်ားတြင္ လြယ္ကူစြာ၀ယ္ယူရရွိႏိုင္ပါသည္။ ေရကူးကန္မ်ားတြင္ အသံုးျပဳသည္႕ ဟုိက္ပိုကလိုရိုက္ႏွင့္ ကလိုရီနိတ္တက္ လိုင္းမ္ အစရွိသည္ တို႕ကိုလည္း ေရသန္႕စင္ရန္အသံုးျပဳႏိုင္ပါသည္။

က်န္းမာေရးႏွင့္ ကိုယ္လက္သန္႕စင္ေရးဆိုင္ရာ သိေကာင္းစရာမ်ား

ကိုယ္လက္သန္႕စင္ရန္အတြက္ အနည္းဆံုးေအာက္ပါပစၥည္းမ်ားလိုအပ္ပါသည္။

• အဖံုးက်ပ္က်ပ္ ပါသည္႕ အရြယ္အလတ္စား ပလတ္စတစ္ပံုး
• ပလစ္စတစ္အမိႈက္အိတ္မ်ားႏွင့္ ခ်ည္ေႏွာင္စရာႀကိဳး (Cable Ties) မွာ (၀န္ခံအားေကာင္းရမည္)
• ကလိုရင္း ေဆးရည္
• ဆပ္ျပာ ဆပ္ျပာရည္ ႏွင့္ ဆပ္ျပာမႈန္႕
• အိမ္သာသံုးစကၠဴ

အိမ္သာဘယ္လိုေဆာက္မလဲ - ေရဆိုးလိုင္းမ်ား ေပါက္ကြဲ ပ်က္ဆီးကုန္လ်င္ အိမ္သာအတြင္းသို႕ ပလတ္စတစ္ အိတ္ ခံကာ အခင္းသြားပါ။ အိမ္သာအိုးလဲ သံုးမရေအာင္ျဖစ္ေနပါက အဖံုးပါသည္႕ ပလတ္စတစ္ပံုးအတြင္းသို႕ ပလပ္စတစ္အိတ္ခင္းကာ အခင္းသြားႏိုင္ပါသည္။ ထိုင္စရာအတြက္ ထိုပလတ္စတစ္ပံုးအေပၚတြင္ ပ်ဥ္ျပားႏွစ္ခ်ပ္ ကန္႕လန္႕တင္ကာ ျပဳလုပ္ယူႏိုင္ပါသည္။ အခင္းသြားၿပီးလ်င္ ဆပ္ျပာမႈန္႕ခတ္ၿပီး အဖံုးကို လံုေအာင္ ပိတ္ထားပါ။ စြန္႕ပစ္လိုပါက ၾကြက္၊ အစရွိသည္တို႕ တူးေဖာ္ျခင္း မျပဳႏိုင္ရန္ ေျမျမဳပ္ပစ္ရပါမည္။ ေရတြင္းေရကန္အစရွိသည္တို႕ႏွင့္ ေ၀းရာတြင္စြန္႕ပစ္ရန္သတိျပဳပါ။

ကိုယ္လက္သန္႕စင္ျခင္းသည္ က်န္းမာေရးအတြက္ အလြန္အေရးႀကီးသည္႕အရာျဖစ္ပါသည္။ သဘာ၀ေဘးအႏၱရာယ္ႀကံဳေတြ႕ေနရသူမ်ားအတြက္ ေရခ်ိဳးရန္မွာ မျဖစ္ႏိုင္သည္႕အတြက္ ကိုယ္လက္သန္႕စင္ရန္အတြက္ နည္းလမ္းမ်ားရွာေဖြရန္လိုအပ္ပါသည္။ ကိုယ္လက္သန္႕စင္ရန္ ျပဳလုပ္ႏိုင္သည္ မ်ားမွာ

• အရက္ပ်ံႏွင့္ ပြတ္သတ္ သန္႕စင္ျခင္း
• အရက္ပ်ံပါသည္႕ လိမ္းေဆး (Lotions) မ်ားႏွင့္ သန္႕စင္ျခင္း
• ေရပတ္တိုက္ျခင္း
• Towlettes မ်ားအသံုးျပဳသန္႕စင္ျခင္း
• မ်က္ႏွာလိမ္းသည္႕ ကရင္မ်ား မုတ္ဆိတ္ေမႊးရိတ္သည္႕ Lotions မ်ားႏွင့္ သန္႕စင္ျခင္း
• စပေရးဘူးမ်ားအတြင္းသို႕ ေရထည္႕ ကာ ပက္ျဖန္းေရခ်ိဳးျခင္းတို႕ျဖစ္သည္။

အေရးႀကီးတဲ့ မွတ္သားစရာအခ်က္ေတြကေတာ့ အထက္ပါအတိုင္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ေဘးက လင့္ခ္လုပ္ထားတဲ့ စာအုပ္ထဲမွာ အမ်ားႀကီးျပည္႕ျပည္႕စံုစံု ေရးထားပါတယ္။ ျဖစ္ႏိုင္ရင္ အတတ္ႏိုင္ဆံုးျဖန္႕ေ၀ေပးၾကပါခင္ဗ်ာ။