Wholly Predatory Economy?

ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ လက္ရွိစီးပြားေရးအေျခအေနကို ၾကည္႕လိုက္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ ေအာက္ပါအတိုင္းေတြ႕ရ ပါတယ္တဲ့။
ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ထိေရာက္တဲ့ ေျမယာပိုင္ဆိုင္မႈ အခြင့္အေရး လံုး၀မရွိပါဘူး။
စာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္ဆိုလုပ္ကိုင္ၾကတဲ့ လုပ္ငန္းေတြဟာ ဥပေဒအတိုင္းလိုက္နာေဆာင္ရြက္မႈ ရွိသလားဆိုေတာ့လဲ လံုး၀မရွိပါ။
Macro Economic နဲ႕ သက္ဆိုင္တဲ့ စီးပြားေရးေပၚလစီေတြကလဲ ၾကံဳရာ က်ပန္း ေပါက္လႊတ္ပဲစား ခ်မွတ္တာပါပဲတဲ့။ ေပါက္လႊတ္ပဲစားခ်မွတ္ထားတဲ့ ေပၚလစီေတြဟာ ေသာက္တစ္လြဲေတြျဖစ္ေနယံုသာမက ျပည္သူလူထုကို အသိေပးတင္ျပမႈဆိုတာကလဲ မရွိသေလာက္ပါပဲ။
လိုအပ္တဲ့ အဆိုးရအသံုးစားရိတ္မွန္သမွ်ကို ေျဖရွင္းေပးတဲ့ စံနစ္က စာရြက္မ်ားကို ပိုက္ဆံ အျဖစ္ ေျပာင္းလဲ ရိုက္ထုတ္ေပးျခင္းနည္းလမ္းနဲ႕ ေျဖရွင္းပါတယ္တဲ့။ အဲဒီ့အတြက္ေၾကာင့္ ေငြေၾကးေဖာင္းပြမႈႏႈန္းေတြ၊ ကုန္ေစ်းႏႈန္းႀကီးျမင့္မႈေတြ ၊ ေငြေၾကးဆိုင္ရာ ကေမာက္ကမျဖစ္မႈေတြ ႏွစ္စဥ္နဲ႕ အမွ် တိုးတက္ျဖစ္ေပၚလာမယ္ဆိုတာဟာလဲ လမ္းေဘးက ေခြးေတာင္သိပါတယ္။
ခ်စားမႈဟာ ကမၻာေပၚမွာ အမွတ္စဥ္ (၁) နဲ႕ (၂) ေနရာကို ႏွစ္စဥ္ႏွစ္တိုင္း ယူေနၾကျဖစ္တဲ့ အျပင္ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ က်န္းမာေရး စားရိတ္သံုးစြဲမႈဟာ အေရွ႕ေတာင္အာရွႏိုင္ငံ ေတြထဲမွာ အနည္းဆံုး ျဖစ္ေနတဲ့အျပင္ ေနာက္ထပ္အဆင္းရဲဆံုးႏိုင္ငံတစ္ခုျဖစ္တဲ့ ကေမၻာဒီးယားႏိုင္ငံရဲ႕ အသံုးစားရိတ္နဲ႕ ယွဥ္လိုက္ရင္ေတာင္ တစ္၀က္ပဲရွိပါတယ္။ ဒီစံနစ္ရဲ႕ အက်ိဳးဆက္ကေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ က်န္းမာေရး၀န္ေဆာင္မႈဟာ တစ္ကမၻာလံုးမွာ ဆီရီယာလီယြန္း ႏိုင္ငံၿပီးရင္ အဆိုး၀ါးဆံုးပါပဲလို႕ UNICEF က တရား၀င္ထုတ္ျပန္ထားပါတယ္။
ပညာေရး မွာေတာ့ေရာ - ေက်းလက္ေနျပည္သူမ်ား စာတတ္ေျမာက္မႈႏႈန္းဟာ ကိုလိုနီေခာတ္ကနဲ႕ ယွဥ္လိုက္ရင္ကို ရာခိုင္ႏႈန္းတစ္၀က္မျပည္႕ေတာ့ပါဘူးတဲ့ခင္ဗ်ား ။
အက်င့္စာရိတၱနဲ႕ ရွက္ေၾကာက္မႈဆိုတာ လံုး၀မရွိတဲ့ အဆိုးရရဲ႕ ေအာက္ဆြဲမ်ားကေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ စီးပြားေရးႏွစ္စဥ္ တိုးတက္မႈမွာ ဂဏန္း၂လံုး ရွိတယ္လို႕ အရွက္မရွိေျပာေနၾကဆဲပါပဲ။ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ လက္ရွိရရွိေနတဲ့ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈေတြဟာ ေရနံနဲ႕ သဘာ၀ဓာတ္ေငြ႕ နယ္ပယ္ေတြထဲကိုပဲ လွိမ့္၀င္ေနတာျဖစ္ၿပီးေတာ့ အဲဒီ့ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈေတြက ရရွိလာတဲ့ အလုပ္အကိုင္သစ္မ်ား ေပၚေပါက္လာမႈ ဟာ အလြန္ပဲ နည္းပါးပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ အလြန္အေရးႀကီးတဲ့ အရာတစ္ခုျဖစ္တဲ့ နည္းပညာနဲ႕ ကၽြမ္းက်င္မႈ Skill မ်ား ျမန္မာျပည္သူမ်ား လက္ထဲကို ေရာက္ရွိလာမႈဆိုတာကလဲ မရွိသေလာက္ပါပဲတဲ့။
ႏိုင္ငံတစ္ခုဟာ အမွန္တစ္ကယ္စီးပြားေရး ေျပာင္းလဲေနတာဟုတ္မဟုတ္ကို ညႊန္ျပတဲ့ ဂ်ီဒီပီတစ္ခုလံုးမွာ ကုန္ထုတ္လုပ္မႈက႑ (Manufacturing and processing sector) ရဲ႕ရာခိုင္ႏႈန္းဟာ ၁၃% မွ်သာရွိပါတယ္။ အိမ္နီးခ်င္း ထိုင္းႏိုင္ငံက ၃၅% ၊ တရုတ္ျပည္က ၄၂% နဲ႕ ေဒသတြင္းမွာ ေနာက္ထပ္အနိမ့္ဆံုးျဖစ္တဲ့ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံရဲ႕ ၁၉% နဲ႕ ႏိႈင္းယွဥ္ၾကည္႕ လိုက္ရင္ ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ ေအာက္ဆြဲမ်ားေျပာေနသလို စီးပြားေရးတိုးတက္ေနတဲ့ ႏိုင္ငံ ဟုတ္မဟုတ္ဆိုတာ ကြင္းကြင္းၾကီးျမင္ႏိုင္ပါတယ္။
ပိုၿပီးဆိုးတဲ့ အရာတစ္ခုကေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ လူ႕ စြမ္းအားအရင္းအျမစ္ေတြကို အိမ္နီးခ်င္းအေရွ႕ေတာင္အာရွႏိုင္ငံမ်ားနဲ႕ တရုတ္ႏိုင္ငံကပါ ေကာင္းေကာင္းႀကီး ေခါင္းပံုျဖတ္ အျမတ္ထုတ္ၾကျခင္းပါပဲ။ သူတို႕ ဘာျဖစ္လို႕ ဒီလိုမ်ိဳး လုပ္ၾကသလဲဆိုေတာ့ အဲဒီ့ႏိုင္ငံေတြကိုယ္တိုင္ကပဲ မိမိအက်ိဳးစီးပြားပဲ ၾကည္႕ၾကတဲ့ အာဏာရွင္ဆန္ဆန္ႏိုင္ငံ ေတြျဖစ္ေနလို႕ပါပဲတဲ့။
စီးပြားေရးပညာရွင္မ်ား ဆိုၾကတာကေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ စီးပြားေရး လုပ္ေနၾကရတာဟာ (wholly predatory economy) လို႕ေခၚတဲ့ လိမ္ညာသတ္ျဖတ္ အႏိုင္က်င့္စားေသာက္ၾကရတဲ့ ကပ္ပါးေကာင္စီးပြားေရးပါတဲ့။ တစ္ျခားအာဏာရွင္ႏိုင္ငံေတြမွာ လဲဒီလိုမ်ိဳးေခါင္းပံုျဖတ္ၾကတာပါပဲ။ ဒါေပမဲ့ တစ္ျခားႏိုင္ငံက အာဏာရွင္ေတြဟာ ေသြးစုတ္တာေတာင္မွ အစုတ္ခံေနရတဲ့ သူ ေသမသြားဘို႕ အေရးႀကီးတယ္ဆိုေလာက္ကိုေတာ့ သေဘာေပါက္ၾကေသးတယ္လို႕ ပညာရွင္ေတြကေထာက္ျပၾကပါတယ္။
စီးပြားေရး ပညာရွင္မ်ားႏိႈင္းယွဥ္ျပခဲ့တာတစ္ခုရွိပါတယ္။ တစ္ျခားႏိုင္ငံက အာဏာရွင္ေတြဟာ တစ္ပါးသူေတြႀကိဳးစားမႈေၾကာင့္ ရရွိလာတဲ့ အက်ိဳးအျမတ္ေပၚမွာ ေခါင္းပံုျဖတ္တဲ့ racketeer ေတြဆိုရင္ ျမန္မာႏိုင္ငံက သူေတာင္းစားမ်ားကေတာ့ သူတို႕ကိုယ္တိုင္လဲ မလုပ္ႏိုင္၊ မလုပ္တဲ့၊ နားမလည္တဲ့ အရာတစ္ခုခုဆိုရင္ ဖ်က္ဆီးပစ္ဘို႕ သာတတ္တဲ့ လုယက္ဖ်က္ဆီးသူ looters မ်ားသာျဖစ္ေၾကာင္း ႏိႈင္းယွဥ္ျပထားတယ္လို႕ ေျပာၾကားရင္း -
ဒီတစ္ပတ္ခဏနားပါဦးမယ္ခင္ဗ်ား

What we are needed for reviving Our Mother Land's economy?

ပိုင္ဆိုင္မႈ အခြင့္အေရးေတြကို အသိအမွတ္ျပဳတာေတြ၊ ဥပေဒအရ အုပ္ခ်ဳပ္မႈ ျပဳလုပ္တာေတြ နဲ႕ အျပိဳင္လိုအပ္ေနတဲ့ အရာေတြကေတာ့ ႏိုင္ငံသူႏိုင္ငံသားမ်ားရဲ႕ ေျပာေရးဆိုခြင့္ "Peoples Voice" နဲ႕ ႏိုင္ငံေရးနယ္ပယ္မွာ ပူးေပါင္းပါ၀င္ခြင့္ေပးအပ္မႈပဲျဖစ္ပါတယ္။ ဘယ္လိုအရာမ်ိဳးေတြ ပါ၀င္ရမလဲဆိုေတာ့ အေျခခံ အက်ဆံုး လူ႕အခြင့္အေရးမ်ားရရွိမႈ (basic civil liberties) လြပ္လပ္စြာ ပံုႏွိပ္ထုတ္ေ၀ခြင့္ (Freedom of Press) အသင္းအဖြဲ႕မ်ား လြတ္လပ္စြာတည္ေထာင္ႏိုင္ခြင့္ အစရွိတာေတြပဲျဖစ္ပါတယ္။ Basic civil liberty ရဲ႕ အဓိကအက်ဆံုး အဓိပၸာယ္ဖြင့္ဆိုမႈကေတာ့ ျပည္သူမ်ားအား အစိုးရတစ္ရပ္၏ မတရားျပဳက်င့္မႈခံရျခင္းမွ အကာအကြယ္ေပးျခင္း လို႕ ေကာက္ဆိုလို႕ရပါတယ္။ ည (၁၀)နာရီ ေရာက္ရင္ ဆိုင္ေတြအားလံုးပိတ္ရမယ္ဆိုတဲ့ ႏိုင္ငံလိုမ်ိဳးမွာ အေျခခံ လြတ္လပ္ခြင့္ ရွိ၊ မရွိ ဆိုတာ ေတြးၾကည္႕စရာေတာင္ မလိုပဲနဲ႕ သိႏိုင္ၾကမယ္လို႕ထင္ပါတယ္။ လြပ္လပ္ခြင့္ နဲ႕ စီးပြားေရး ဘာဆိုင္လို႕လဲ ေမးစရာရွိပါလိမ့္မယ္။ ည ၁၀နာရီဆိုင္ပိတ္တဲ့အတြက္ ေစ်းမေရာင္းရ၊ ေစ်းမေရာင္းရတဲ့အတြက္ ၀င္ေငြမရွိ၊ ၀င္ေငြမရွိေတာ့ စီးပြားေရးက်တယ္လို႕ ညည္းေနၾကတဲ့ လမ္းေဘးဆိုင္ပိုင္ရွင္မ်ားေတာင္ ဒီဆက္စပ္မႈကို သေဘာေပါက္ႏိုင္ၾကပါတယ္။
အဲဒီလို အေျခခံ လြတ္လြပ္ခြင့္ေတြ၊ လြပ္လပ္စြာပံုႏွိပ္ထုတ္ေ၀ခြင့္မ်ားေပးျခင္းရဲ႕ အက်ိဳးေက်းဇူးကေတာ့ တည္ျငိမ္မႈရွိတဲ့ ေပၚလစီမ်ားေပၚေပါက္လာေစဘို႕အတြက္ တြန္းအားေပးတယ္၊ စိတ္ဓာတ္ခ်စား လာဘ္စားမႈမ်ားကို ေလ်ာ့ပါးႏိုင္ေစတယ္၊ ယံုၾကည္စိတ္ခ် ႏိုင္တဲ့ လူ႕အသိုင္းအ၀န္းတစ္ခုကို ေပၚေပါက္လာေစတယ္။ ထင္ရာစိုင္းၿပီးေတာ့ ေျမယာ သိမ္းယူမႈေတြ ၊ အေဆာက္အဦး သိမ္းယူမႈအစရွိတာေတြကို ႏိုင္ငံသားတစ္ဦးခ်င္းစီအေပၚမွာ အကာအကြယ္ေပးႏိုင္တယ္ - အစရွိတဲ့ အက်ိဳးေက်းဇူးေတြရရွိလာပါလိမ့္မယ္။
ေတြ႕သမွ်ေျမကြက္ကို လက္ညိဳးထိုး ခြဲေ၀ယူေနၾကတဲ့ လက္ရွိအဆိုးရအဖြဲ႕ ၀င္ေတြရဲ႕ ပံုႏွိပ္ထုတ္ေ၀မႈအေပၚမွာ အျပင္းအထန္ကန္႕သတ္မႈ ျပဳလုပ္ျခင္းဟာ အဆိုးရအရွက္မရွိ ပါးစပ္ကတစ္ေၾကာ္ေၾကာ္ေအာ္ေနတဲ့ အတိုင္း ႏိုင္ငံသားခ်င္းတစ္ဦးစီကို ကာကြယ္မႈေပးေနတယ္ဆိုတာ ဟုတ္သလား၊ ေပးမေနဘူးလားဆိုတဲ့ အေျဖကို ရွင္းရွင္းႀကီးျပသလို႕ ေနၿပီးျဖစ္ ပါတယ္။

Economic Growth Vs Economic Development

စီးပြားေရးဖြံ႕ ျဖိဳးတိုးတက္မႈ (Economic Development) ဆိုတဲ့ စကားလံုးကို စီးပြားေရး အေဆာက္အအံုေတြထဲမွာ ရွိေနတဲ့
- ကုန္ထုတ္လုပ္မႈပံုစံေတြရဲ႕ အေျခခံဖြဲ႕ စည္းတည္ေဆာက္ပံု ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈ
- ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး ဆိုင္ရာ အသင္းအဖြဲ႕ ေတြတိုးတက္လာမႈ ေတြေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာတဲ့
အခ်ိဳးညီညီတိုးတက္လာတဲ့ လူေနထိုင္မႈ အဆင့္အတန္း၊ က်ယ္က်ယ္ျပန္႕ ျပန္႕ တည္ရွိေနၿပီးေတာ့ လူအမ်ားစုက ခြဲေ၀ခံစားႏိုင္မႈရွိတဲ့ ေရရွည္တည္တံ့မႈ ရွိႏိုင္တဲ့ စီးပြားေရး ႀကီးထြားမႈႏႈန္း (Sustainable Economic Growth) ရွိမွသာ ဒီ Economic Development ဆိုတဲ့ စကားလံုးကို အသံုးျပဳဘို႕ ကန္႕ သတ္ခ်က္ ထားရမယ္။

ဒီအဓိပၸာယ္ဖြင့္ဆိုခ်က္ဟာ ဆင္းရဲသားေတြရဲ႕ လူေနမႈအဆင့္အတန္းအစရွိတာေတြ၊ ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရးနဲ႕ လူမႈေရးအေဆာက္အအံုေတြ ရွင္သန္လည္ပတ္ေနတဲ့ ပံုစံဟာ စံနစ္က်မႈရွိမရွိ၊ ဖြံ႕ ျဖိဳးတိုးတက္မႈရွိ မရွိဆိုတာကို ထည္႕ သြင္းမစဥ္းစားပဲနဲ႕ သဘာ၀အရင္းအျမစ္မ်ား ထုတ္ယူအသံုးျပဳျခင္း၊ အဓိပၸာယ္ႏွစ္မ်ိဳး ေကာက္ႏိုင္တဲ့ ကုန္ထုတ္လုပ္မႈနဲ႕ ျဖန္႕ ျဖဴးမႈ၊ စတဲ့ က်ဥ္းေျမာင္းတဲ့ အခ်က္မ်ားေပၚမွာသာ အေျခခံထားတဲ့ Economic Growth ဆိုတဲ့ စကားလံုးရဲ႕ အဓိပၸာယ္နဲ႕ က်ယ္ျပန္႕ မႈရွိတဲ့ Economic Development ဆိုတဲ့ စကားလံုး ၂ခုရဲ႕ ကြာျခားခ်က္ ႀကီးမားမႈကို ကြဲကြဲျပားျပား သိလာႏိုင္ပါလိမ့္မယ္။
(Adelman and Morris 1997)
Economic Development ဆိုတဲ့စကားလံုးရဲ႕ အဓိပၸာယ္ဖြင့္ဆိုခ်က္နဲ႕ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ လက္ရွိစီးပြားေရး အေျခအေနကို ခ်ိန္ထိုးၾကည္႕လိုက္မယ္ဆိုရင္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ စီးပြားေရး ဖြံ႕ ျဖိဳး တိုးတက္မႈဆိုတာ လံုး၀မရွိပါဘူး။ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ လက္ရွိအေျခအေနဟာ စီးပြားေရး ဆုတ္ယုတ္ ေနတဲ့ ႏိုင္ငံ တစ္ခုအျဖစ္ေဖာ္ျပမယ္ဆိုရင္သာ အသင့္ေလ်ာ္ဆံုး ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ သဘာ၀ဓာတ္ေငြ႕ ေရာင္းခ်ရာက ရရွိလာတဲ့ ေငြေတြေၾကာင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ စီးပြားေရး ႀကီးထြား မႈ (Economic Growth) ေနာင္ႏွစ္အနည္းငယ္ၾကာသည္႕ တိုင္ေအာင္ ဆက္လက္တည္ရွိေနဦး မွာပါ။
ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ စီးပြားေရး ေရရွည္ ဖြံ႕ ျဖိဳးတိုးတက္လာဘို႕ဆိုတာကို ထားလိုက္ပါဦး။ ေရတိုစီးပြားေရး ဖြံ႕ ျဖိဳးတိုးတက္မႈ ရဘို႕ တင္ကို ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြ အမ်ားႀကီးလုပ္ရပါလိမ့္ ဦးမယ္။ ဒါေပမဲ့ အဲဒီ့ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြကပဲ လက္ရွိလိုအပ္ေနတဲ့ တိုင္းျပည္ရဲ႕ ၀င္ေငြ၊ ထုတ္ကုန္၊ အလုပ္လက္မဲ့ ႏႈန္း၊ ေငြေၾကးေဖာင္းပြမႈ၊ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈ၊ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ကုန္သြယ္မႈ နဲ႕ ေငြေၾကးစီးဆင္းမႈ၊ စုေဆာင္းႏိုင္မႈ အစရွိတာေတြနဲ႕ ဆက္စပ္ေနတဲ့ Macro Economic ဆိုင္ရာ စီးပြားေရးက႑ေတြရဲ႕ တည္ျငိမ္မႈကို တည္ေဆာက္ေပးႏိုင္မွာျဖစ္ၿပီးေတာ့ ေနာင္အနာဂတ္ကာလမွာ စီးပြားေရး ဖြံ႕ ျဖိဳးတိုးတက္မႈ ႀကီးႀကီးမားမား ျဖစ္ေပၚလာေစဘို႕ အတြက္ အေျခခံ အုတ္ျမစ္အျဖစ္ တည္ေဆာက္ေပးသြားပါလိမ့္မယ္။
ဒါေပမဲ့ ဒီလိုမ်ိဳး ေရတိုစီးပြားေရး ဖြံ႕ ျဖိဳးတိုးတက္မႈကေလးကို ရရွိဘုိ႕ရာအတြက္ကို ျပဳျပင္ေျပာင္း လဲေရးလုပ္ဘို႕ဆိုတာက ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ သိပ္ၿပီးေတာ ့လြယ္လွတဲ့ ကိစၥမဟုတ္ပါဘူး။ ျမန္မာ ျပည္သူေတြအမွန္တစ္ကယ္ဖြံ႕ ျဖိဳးတိုးတက္လာတာကို ျမင္ခ်င္တယ္ဆိုရင္ Political Economy လုိ႕ ေခၚတဲ့ ႏိုင္ငံေရးကို အသံုးခ်ၿပီးေတာ့ စီးပြားေရးကို လုပ္ကိုင္ေနတဲ့ အပိုင္းေတြမွာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြ အမ်ားႀကီးလုပ္ရမွာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္။
ေနာက္ထပ္ေသခ်ာတဲ့ အခ်က္တစ္ခုကေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ စီးပြားေရး အမွန္တစ္ကယ္ ဖြံ႕ ျဖိဳး တိုးတက္ေစခ်င္တယ္ဆိုရင္ ခိုင္မာစိတ္ခ်ရတဲ့ အခြန္ေကာက္ယူမႈဆိုင္ရာ ေပၚလစီေတြ၊ ေငြလဲလွယ္ႏႈန္းထားကို တစ္ခုထဲသာျဖစ္ေနေအာင္ သတ္မွတ္မႈေတြ၊ အတိုးႏႈန္းလြတ္လပ္စြာ သတ္မွတ္ခြင့္ေတြသာ မကပဲနဲ႕ Institutional Reform လို႕ ေခၚတဲ့ အဖြဲ႕ အစည္းေတြ လည္ပတ္ ေနမႈပံုစံေတြကိုပါ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲ ပစ္ရမယ္ဆိုတဲ့ အခ်က္ပဲျဖစ္ပါတယ္။
ေျပာင္းလဲပစ္ဘို႕ လိုအပ္ေနတဲ့ ေနရာေတြကေတာ့

- ထိေရာက္တဲ့ ေျမယာ နဲ႕ Property ပိုင္ဆိုင္မႈ ဥပေဒေတြ
- အေျခခံ အက်ဆံုး လူသားတစ္ေယာက္ရရွိသင့္တဲ့ လူ႕ အခြင့္အေရး ပိုင္ဆိုင္မႈေတြ
- အမွန္တစ္ကယ္ လည္ပတ္စီးဆင္းႏိုင္တဲ့ အေျခခံ အက်ဆံုး အဖြဲ႕ အစည္းမ်ား
- ယထာဘူတက်က် Consistant ျဖစ္တဲ့ အစိုးရရဲ႕ ေပၚလစီခ်မွတ္မႈေတြနဲ႕ ရိုးသားမႈရွိၿပီး ေတာ့ စြမ္းေဆာင္ႏိုင္မႈရွိတဲ့ အစိုးရ၀န္ထမ္းမ်ားရဲ႕ အဲဒီ့ေပၚလစီေတြကို ေ၀မွ်ေပးႏိုင္မႈ
- ယခုလက္ရွိတည္ရွိေနဆဲျဖစ္တဲ့ ပုဂၢလိပိုင္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းေတြေပၚမွာ ခ်ဳပ္ခ်ယ္ထားတဲ့ အပိုင္းေတြ
- ႏိုင္ငံတကာကုန္သြယ္မႈနဲ႕ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈေတြ ကို တံခါးဖြင့္ေပးမႈ ေတြအစရွိတဲ့ အခ်က္ေတြ အခ်က္ေတြ အမ်ားၾကီး ေျပာင္းလဲျပစ္ရဦးမွာျဖစ္ပါတယ္။

ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ လက္ရွိ အဆိုးရဟာ အထက္ပါေပၚလစီေတြကို ခ်မွတ္က်င့္သံုးမယ္လို႕ ေမွ်ာ္လင့္ရင္ေတာ့ လေပၚက ဆန္ဖြတ္တဲ့ အဖိုးအိုဆီကေန ထမင္းဆီဆမ္းကို ေရႊလင္ပန္း နဲ႕ လာေပးမွာကို ေစာင့္ေနတာနဲ႕ တူေနပါလိမ့္မယ္။
ပိုင္ဆိုင္မႈ (Property) အခြင့္အေရးေတြကို အသိအမွတ္ျပဳျခင္းနဲ႕ အဲဒီ့ကေနတစ္ဆင့္တက္ၿပီး ေတာ့ ဥပေဒနဲ႕ အုပ္ခ်ဳပ္ျခင္း (Rule Of Law) စတဲ့ အခ်က္ႏွစ္ခုဟာ ေရရွည္စီးပြားေရး ဖြံ႕ ျဖိဳးတိုးတက္ဘို႕ရာအတြက္ အေျခခံအက်ဆံုး အခ်က္၂ခုျဖစ္တယ္လို႕ စီးပြားေရး ပညာရွင္ေတြ ကသတ္မွတ္ထားၾကပါတယ္။ Right of Property ကို ေလးစားျခင္းဟာ မိမိရဲ႕ ႀကိဳးစားေဆာင္ရြက္မႈေၾကာင့္ရရွိလာတဲ့ အသီးအပြင့္ေတြကို ကိုယ္တိုင္ကိုယ္က် ခံစားႏိုင္ တဲ့ အခြင့္အလမ္းေတြကို ေပးတာျဖစ္တဲ့အတြက္ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈေတြတိုးပြားလာေစတယ္လို႕ စီးပြားေရးပညာရွင္ေတြကဆိုပါတယ္။ အဲဒီ့ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈေတြဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံလို စီးပြားေရးအရ နိမ့္က်ေနတဲ့ (ေျပာသာေျပာရတာ စီးပြားေရးအရသာနိမ့္က်တာ မဟုတ္ပါဘူုးခင္ဗ်ာ၊ လူေတြေတာင္မွ ျမန္မာႏိုင္ငံသားဆိုရင္ သူေတာင္းစားလိုလို သူခိုးလိုလို မ်က္လံုးနဲ႕ အၾကည္႕ခံရေတာ့တာပါပဲ) ႏိုင္ငံေတြ အတြက္ အသက္တမွ်အေရးႀကီးတဲ့ အရာေတြပါပဲ။

ေနာက္တစ္ပတ္မွ ဆက္ပါေတာ့မယ္ခင္ဗ်ား

The War that Our Rapist Army Can't Fight

စစ္ပြဲေတြဆိုတာ လူတစ္ေယာက္နဲ႕ တစ္ေယာက္ မတူညီတဲ့ ၀ိေရာဓိ အျမင္ေတြရွိလာတဲ့ အခ်ိန္ကစၿပီးေတာ့ ျဖစ္ပြားလာခဲ့တဲ့ အရာေတြျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီ့၀ိေရာဓိေတြဟာ ယေန႕ ယခုအခ်ိန္အထိတိုင္ေအာင္ ကမၻာႀကီးရဲ႕ ေနရာ အရပ္ရပ္မွာေနထိုင္ေနၾကတဲ့ လူေတြအၾကား မွာ တည္ရွိေနဆဲပါ။ ၿပီးဆံုးႏိုင္မဲ့ လမ္းစကိုလဲ ျမင္ႏိုင္စြမ္းမရွိေလာက္ေအာင္ကိုပါပဲ။
စစ္ပြဲ ဆိုတဲ့ စကားလံုးကို ဆက္လက္ၿပီးေတာ့ အဓိပၸာယ္ ျပည္႕ျပည္႕စံုစံု ခြဲျခမ္း စိတ္ျဖာၾကည္႕ လိုက္ရင္
အုပ္စုအဖြဲ႕ေတြအခ်င္းခ်င္း ၾကားမွာ လက္နက္ကိုင္တိုက္ခိုက္မႈ - သတ္ျဖတ္ဖ်က္ဆီး ျခင္းမ်ားပါ၀င္သည္႕ တစ္ႏိုင္ငံႏွင့္ တစ္ႏိုင္ငံ (သို႕) အုပ္စုတစ္ခုႏွင့္ တစ္ခု အၾကား ကြဲျပားသည္႕ ၀ိေရာဓိ
စစ္ပြဲကာလ - တစ္ဖြဲ႕ ႏွင့္ တစ္ဖြဲ႕ လက္နက္စြဲကိုင္ တိုက္ခိုက္ေနသည္႕ အခ်ိန္ကာလ
စစ္ဆင္ေရးနည္းလမ္းမ်ား - လက္နက္ကိုင္တုိက္ခိုက္ေနသည္႕ အခ်ိန္ကာလအတြင္း အသံုးျပဳၾကသည္႕ နည္းလမ္းမ်ားႏွင့္ ထိုနည္းလမ္းမ်ားအား ေလ့လာမႈ
၀ိေရာဓိ - ခ်ဳပ္ေႏွာင္ျခင္းမွာ ကင္းလြတ္ခြင့္ရရန္ အျပင္းအထန္က်ိဳးစားမႈမ်ား ၊ လူပုဂၢိဳလ္ အခ်င္းခ်င္း သေဘာထား ကြဲလြဲမႈမ်ား
တစ္စံုတစ္ခုအား အဆံုးသတ္ေစရန္ ျပင္းျပင္းထန္ထန္ၾကိဳးစားမႈ - အႏၱရာယ္ျဖစ္ေစႏိုင္သည္႕ အရာတစ္ခုခုအား အျမစ္ျဖတ္ပစ္ရန္က်ိဳးပန္းျခင္း - ဥပမာ - မူးယစ္ေဆး၀ါးႏွိမ္နင္းေရး စီမံခ်က္ အစရွိသည္ - အစရွိတဲ့ အဓိပၸာယ္ဖြင့္ဆိုခ်က္မ်ိဳးေတြ ထြက္လာႏိုင္ပါတယ္။

အခုအခ်ိန္မွာဆိုရင္ ကၽြန္ေတာ္တို႕ရဲ႕ တပ္-မေတာ္ အဆိုးရႀကီးဟာ စစ္ပြဲေပါင္းမ်ားစြာကို ေအာင္ပြဲခံခဲ့တဲ့ အဆိုးရႀကီး ျဖစ္ေနတာဟာ ကမၻာကသိၾကၿပီးျဖစ္လို႕လာပါၿပီ။ နယ္ေျမေအးခ်မ္းတည္ျငိမ္ေရးနဲ႕ ျပည္သူလူထု ေတာင္းစားေရးအတြက္ တိုက္ခဲ့ရတဲ့ စစ္ပြဲေတြ ၾကိဳးပမ္းခဲ့တဲ့ စြမ္းေဆာင္မႈေတြဟာ အန္ထြက္ေလာက္ေအာင္ကို အံ့မခန္းရွိလွပါေတာ့တယ္။ ဒီၾကားထဲမွာ သာသနာေတာ္ႀကီး သန္႕ရွင္းျဖဴစင္ဘို႕အတြက္ သံဃာအတုအေယာင္ေတြကို လဲ ရွင္းလင္းေပးခဲ့တဲ့ ငရဲလားမဲ့ တာ၀န္ႀကီးကိုလဲ ရဲရဲ၀ံ့၀ံ့ႀကီး ထမ္းေဆာင္ေပးခဲ့ၿပီးျဖစ္လို႕ေနပါ တယ္။ မီဒီယာကို မီဒီယာနဲ႕ တိုက္ ရမယ္ဆိုတဲ့ မီဒီယာစစ္ပြဲႀကီးကိုလဲ ေသာက္သံုးမက် ျပည္သူ႕ ပိုက္ဆံ ထိုင္စားေနတဲ့ ငေတာင္းစား ငစႏူ တစ္သိုက္နဲ႕ ဆင္ႏြဲလို႕ ေနခဲ့ၿပီး ျဖစ္ပါတယ္ခင္ဗ်ား။

ဒါေပမဲ့ ဒီလိုမ်ိဳးစစ္ပြဲေတြဆိုတာ ကမၻာႀကီးရဲ႕ အရပ္ရပ္မွာျဖစ္ပ်က္ေနတာ ၊ ႏိုင္ငံတြင္းမွာသာ မက ႏိုင္ငံအခ်င္းခ်င္းမွာပါ ျဖစ္ပ်က္ႏိုင္တာျဖစ္တဲ့အတြက္ ကၽြန္ေတာ္တို႕ ျမန္မာျပည္သားေတြ စိတ္ေျဖၾကပါလို႕ ပန္ၾကားလိုပါတယ္။ တစ္ျခားႏိုင္ငံတစ္ခုက စစ္ပြဲတစ္ခုကို ေလ့လာၾကည္႕ ၾကရေအာင္လားခင္ဗ်ာ။

ေကြကာအုပ္ ထုပ္လုပ္တဲ့ အုပ္စုႀကီးႏွစ္ခုရဲ႕ ေရွ႕တန္းစစ္မ်က္ႏွာတစ္ခုမွာ ျဖစ္သြားခဲ့တဲ့ တိုက္ပြဲတစ္ခုပါ။
အသာစီးရသြားတဲ့ ေကြကာအုပ္ကုမၸဏီအသံုးျပဳသြားတဲ့လက္နက္က ထုပ္ပိုးတဲ့ ဘူးကို အလ်ားလိုက္ေထာင္ထားတဲ့ ဘူးကေန ေဒါင္လိုက္ ဘူးအျဖစ္ေျပာင္းလိုက္တယ္။ ဘူးပံုစံ ကိုေျပာင္းလိုက္ၿပီးေတာ့ ဘူးေပၚမွာ အသစ္ဆိုတဲ့ တံဆိပ္တစ္ခုကို ထပ္ကပ္လိုက္တယ္။ ဒါပါပဲ။
ဘယ္ကေနဘယ္လိုစစ္မ်က္ႏွာျဖစ္သြားရတာလဲ။
ေကြကာအုပ္ ကုမၸဏီသိမ္းပိုက္လုိက္တဲ့ နယ္ေျမကေတာ့ စတိုးဆိုင္ေတြထဲက ပစၥည္းတင္တဲ့ စင္ေတြပါပဲ။ ဒီစင္ေတြရဲ႕ ေနရာကို သိမ္းပိုက္လိုက္တာဟာ စစ္ပြဲႀကီးတစ္ခုမွာ ေရဒါစခန္း တစ္ခုကို သိမ္းပိုက္လိုက္တာ၊ ဆိပ္ကမ္းႀကီးတစ္ခုကိုသိမ္းပိုက္လိုက္တာနဲ႕ ညီမွ်တယ္။ ဘူးက ေဒါင္လိုက္ျဖစ္သြားတဲ့အတြက္ ၿပိဳင္ဘက္ကုမၸဏီေတြရဲ႕ ပစၥည္းေတြအမ်ားႀကီးတင္လို႕မရ ေတာ့ဘူး။ ၿပီးေတာ့ ဘူးတံဆိပ္ကလဲ လူေတြရဲ႕ မ်က္စိနဲ႕ တည္႕တည္႕က်သြားတယ္။ ကုမၸဏီမွာ Bargaining Power လို႕ေခၚတဲ့ ေလွ်ာ့ေစ်းနဲ႕ ေပးႏိုင္တဲ့ ပါ၀ါရွိရင္ အဲဒီ့ ေနရာကို တစ္ျခားျပိဳင္ဘက္ကုမၸဏီေတြက ျပန္လည္တိုက္ယူဘို႕ဆိုတာ အလြန္ခက္ခဲတဲ့ အရာျဖစ္သြားၿပီ။ ေရဒီယုိေတြ၊ တီဗီေတြထဲမွာလဲ အသစ္ထုတ္လုပ္လိုက္ေသာ ဆိုတဲ့ စကားလံုးက စားသံုးသူေတြကိုစြဲေဆာင္ေနၿပီ။ ဒီတစ္ပြဲမွာ ေကြကာအုပ္ကုမၸဏီ အႏိုင္ရလိုက္ ျပန္ၿပီေပါ့။ ဒါေပမဲ့ ေနာက္တစ္ပြဲအတြက္ လက္နက္ေတြ၊ နည္းလမ္းေတြက အဆင္သင့္။ ေနာင္ဆက္လာမဲ့ စစ္ပြဲေတြအတြက္ အဆင္သင့္။

သူတို႕ စစ္ပြဲေတြက ၀ါးရင္းတုတ္မသံုးပါလား။ လူမသတ္ပါ့လား။ ဒါေပမဲ့ တစ္ျခားႏိုင္ငံက လူတိုင္းလူတိုင္းဟာ စစ္ပြဲႀကီးေတြကို ေန႕စဥ္မျပတ္ဆင္ႏႊဲေနၾကတယ္ဆိုတာကေတာ့ အေသအခ်ာ။ ငါတို႕ႏိုင္ငံမွာေကာ။

ေက်ာက္ရူးႀကီးရဲ႕ ဇာတိ ေက်ာက္ဆည္ တစ္၀ိုက္မွာ ကားႀကီးကားငယ္အသြယ္သြယ္နဲ႕ တိုင္းတစ္ပါးသားေတြ စစ္ပြဲႀကီးေတြကိုဆင္ႏႊဲေနၾကတယ္။ ဟိုးေအာက္ျပည္ေမာ္လျမိဳင္မွာထိ တိုင္းတစ္ပါးသားေတြေျခဆန္႕ေနၾကတယ္။ ျမန္မာျပည္ရဲ႕ အေပၚပိုင္းတစ္ခုလံုးနီးနီး တရုတ္ေတြက လယ္ေျမေတြကို ေငြေပး၊ သူတို႕ဘာသာစိုက္၊ သူတို႕ဘာသာ ရိတ္၊ ထြက္သမွ် တရုတ္ျပည္ကို ျပန္သယ္လုပ္ေနတာ ႏွစ္ေတြအေတာ္ၾကာလာၿပီ။ ဒါေတြဟာ ကုန္ေစ်းႏႈန္း တက္ရျခင္းရဲ႕ အေၾကာင္းရင္းေတြထဲက တစ္ခုဆိုတာ ေလးတန္းဦးေႏွာက္ရွိရင္ စဥ္းစားတတ္တယ္။
၀ါးရင္းတုတ္တစ္ျပင္ျပင္၊ ေသနတ္တစ္ျပျပနဲ႕ ေကာင္ေတြ ဘုန္းႀကီးသတ္မဲ့ အစား၊ မီဒီယာစစ္ပြဲတိုက္မဲ့အစား အဲဒီ့စစ္ပြဲကို ႏိုင္ေအာင္တိုက္ၾကပါ့လားကြ။
မင္းတို႕ ဘယ္ေလာက္ပဲ ဘုန္းႀကီးသတ္လို႕ႏိုင္ႏိုင္၊ တုိင္းတစ္ပါးသားေတြနဲ႕ တိုက္ေနတဲ့ စီးပြားေရး စစ္ပြဲမွာ မရႈမလွရႈံးေနတဲ့ အျဖစ္ကိုေတာ့ ဘြင္းဘြင္းႀကီး ငါတို႕ ျမင္ေနရတယ္ေဟ့
စီးပြားေရးဆိုတာ စစ္ပြဲတစ္ခုဆိုတာကိုလဲ သတိရၾကဦးေနာ္ - - - မင္းတို႕ကို မင္းတို႕ ေယာက်ၤား အစစ္လို႕ထင္ရင္ေတာ့ မင္းတို႕ ပတ္၀န္းက်င္မွာျဖစ္ပ်က္ေနတဲ့ ျမန္မာအမ်ိဳးသားေတြ အရႈံးႀကီးရံႈးေနတဲ့ ျပည္တြင္းကစစ္ပြဲကို ၀င္ႏႊဲ လုိက္ၾကပါဦးကြယ္ - ေအာက္ဆြဲ အေပါင္းတို႕ရယ္ - -