ေဟာင္ေကာင္၊ စင္ကာပူ နဲ႕ ဖိလစ္ပိုင္ အစရွိတဲ့ လာဘ္စားမႈကို ေအာင္ျမင္စြာထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္ခဲ့ တဲ့ ႏိုင္ငံေတြကို ေလ့လာခဲ့တဲ့ ပညာရွင္ေတြ ေတြ႕ရွိခဲ့တဲ့ အခ်က္ေတြရွိပါတယ္။
ပထမဆံုးအခ်က္က - ပထမဆံုး ႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရက ခ်မွတ္က်င့္သံုးေနတဲ့ ေပၚလစီ လို႕ ေခၚတဲ့ မူ၀ါဒေတြထဲမွာ လာဘ္စားမႈကို တိုက္ဖ်က္ရမယ္ဆိုတဲ့ မူ၀ါဒ ခိုင္ခိုင္မာမာ ပါ၀င္ေနရမယ္။
ဒုတိယအခ်က္က - လာဘ္စားမႈကို တိုက္ဖ်က္တဲ့ Anti Corruption Agency ေတြဟာ မည္သည္႕ အစိုးရအဖြဲ႕အစည္းေအာက္မွာမွ ထားရွိလို႕မရပဲနဲ႕ သီးျခား ရပ္တည္ေနတဲ့ အဖြဲ႕ အစည္းေတြျဖစ္ၿပီးေတာ့ စံနစ္တက် ဖြဲ႕စည္းထားတဲ့ ဌာနခြဲေတြ ပါ၀င္တဲ့ အဖြဲ႕အစည္းျဖစ္ရမယ္။ ဖြဲ႕စည္းထားတဲ့ ဌာနခြဲေတြဟာ တစ္ခုနဲ႕ တစ္ခု အျပန္အလွန္ စံုစမ္းစစ္ေဆးႏိုင္တဲ့ ၊ check and balance ရွိတဲ့ ဌာနပံုစံ အဖြဲ႕အစည္းေတြ ျဖစ္ေနရမယ္။
တတိယအခ်က္က - Information လို႕ေခၚတဲ့ လာဘ္စားမႈနဲ႕ ဆိုင္တဲ့ သတင္းအခ်က္အလက္ ေတြကို စုေဆာင္းျခင္းဟာ အေရးႀကီးတဲ့အပိုင္းမွာ ပါ၀င္ေနတယ္။
ေနာက္ဆံုးတစ္ခုကေတာ့ - ထိေရာက္တဲ့ အျပစ္ေပးမႈနဲ႕ ဆုလဒ္ေပးမႈတို႕ဟာ အေရးႀကီးတဲ့ အခ်က္ထဲမွာ ပါ၀င္ေနၿပီးေတာ့ လူေတြရဲ႕ အက်င့္စာရိတၱနဲ႕ အေတြးအေခၚေတြကို ျပဳျပင္ပစ္မွ သာလွ်င္ လာဘ္စားမႈကို တိုက္ဖ်က္ရာမွ ရရွိလာတဲ့ ေအာင္ျမင္မႈေတြဟာ အရွည္တည္တံ့ႏိုင္မွာ ျဖစ္တယ္ဆိုတဲ့ အခ်က္ေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံရဲ႕ ယဥ္ေက်းမႈနဲ႕ ဓေလ့ထံုးစံေတြဟာ အက်င့္ပ်က္ခ်စားမႈ ျဖစ္လာေအာင္ တြန္းပို႕ေနတတ္သလား၊ ႏိုင္ငံတစ္ခုရဲ႕ လူေနမႈအသိုင္းအ၀န္း သို႕ လူမႈေရး စံနစ္ေတြဟာ ခ်စားမႈကို တိုးပြားေစသလားဆိုတဲ့အခ်က္ေတြကို ေလ့လာတဲ့အခါမွာေတာ့ ေအာက္ပါအခ်က္ ေတြဟာ အက်င့္ပ်က္ လာဘ္စားမႈေတြကို ျဖစ္ေပၚလာေစတယ္၊ တိုးပြားလာေစတယ္လို႕ ႏိုင္ငံေရးသိပၸံပညာရွင္ Samual P. Huntington က ဆိုခဲ့ပါတယ္။
- လူတန္းစား အလႊာေတြ အမ်ားႀကီးရွိတဲ့ ႏိုင္ငံေတြမွာ အက်င့္ပ်က္မႈ နည္းပါးတယ္။ လူတန္းစား အလႊာေတြ အမ်ားႀကီးတည္ရွိျခင္းဟာ အက်င့္ပ်က္ႏိုင္ဘုိ႕အတြက္ အခြင့္အလမ္း ေတြကို ေလ်ာ့နည္းလာေစတယ္။
- ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံရဲ႕ အစိုးရ၀န္ထမ္း နဲ႕ အျပင္မွာ စီးပြားေရး ေရးလုပ္ကိုင္စားေသာက္လို႕ ရတဲ့ အက်ိဳးအျမတ္ ေတြကို အခ်ိဳးခ်ၾကည္႕လိုက္၊ အစိုးရ၀န္ထမ္း လုပ္တာက အျပင္မွာ လုပ္ကိုင္စားေသာက္တာထက္ ပိုမိုလြယ္ကူစြာ အက်ိဳးအျမတ္ ရရွိေနတယ္ ဆိုရင္ အက်င့္ပ်က္မႈ ေတြမ်ားလာႏိုင္တယ္။
- တစ္ျခားႏိုင္ငံရဲ႕ စီးပြားေရး စံနစ္၊ ဒါမွမဟုတ္ လုပ္ငန္းေတြ၊ စီးပြားေရး ေတြဟာ မိမိႏိုင္ငံအတြင္းမွာ လႊမ္းမိုးႀကီးစိုးေနမယ္။ တစ္နည္းအားျဖင့္ မိမိႏိုင္ငံရဲ႕ စီးပြားေရးနဲ႕ ထုတ္ကုန္သြင္းကုန္ အစရွိတာေတြဟာ တစ္ျခားႏိုင္ငံေတြအေပၚမွာ မွီခိုေနရမယ္ဆိုရင္ အက်င့္ပ်က္မႈေတြ ပိုမ်ားတယ္။
- ႏိုင္ငံေရးပါတီေတြ မဖြံ႕ျဖိဳးေလေလ၊ အက်င့္ပ်က္မႈက မ်ားေလေလပဲ ဆိုတာပါပဲ။
ကၽြန္ေတာ္တို႕ခင္ဗ်ာ ေရးသားေရး ၊ ေျပာသာေျပာေနရတာပါ။ အရင္းစစ္ေတာ့ အျမစ္ေျမက ဆိုတာ၊ ျပသနာေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားရဲ႕ အရင္းအျမစ္ဟာ စစ္ေခြးမုဒိန္းဂိုဏ္း ဆိုတာ လူတိုင္းသိၾကတာခ်ည္းပါပဲ။ ဒါေပမဲ့ ေနာင္တစ္ခ်ိန္ဆိုတဲ့ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္အတြက္နဲ႕ ကၽြန္ေတာ္တို႕တစ္ေတြ အားမေလ်ာ့ပဲ ဆက္ႀကိဳးစားၾကမယ္၊ လုိအပ္တဲ့ အသိဥာဏ္ပညာ၊ စိတ္ဓာတ္၊ ေငြေၾကး နဲ႕ လူအင္အား ေတြကို ႀကိဳတင္ စုေဆာင္းထားၾကမယ္ဆိုရင္ ကၽြန္ေတာ္တို႕ ခ်စ္တဲ့ အမိျမန္မာျပည္ႀကီး တစ္ဖန္ျပန္လည္ ျဖဴစင္ရမယ္ဆိုတာ ေျမႀကီးလက္ခတ္မလြဲ မဟုတ္ဘူးလားခင္ဗ်ာ - - - - - -
ပထမဆံုးအခ်က္က - ပထမဆံုး ႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရက ခ်မွတ္က်င့္သံုးေနတဲ့ ေပၚလစီ လို႕ ေခၚတဲ့ မူ၀ါဒေတြထဲမွာ လာဘ္စားမႈကို တိုက္ဖ်က္ရမယ္ဆိုတဲ့ မူ၀ါဒ ခိုင္ခိုင္မာမာ ပါ၀င္ေနရမယ္။
ဒုတိယအခ်က္က - လာဘ္စားမႈကို တိုက္ဖ်က္တဲ့ Anti Corruption Agency ေတြဟာ မည္သည္႕ အစိုးရအဖြဲ႕အစည္းေအာက္မွာမွ ထားရွိလို႕မရပဲနဲ႕ သီးျခား ရပ္တည္ေနတဲ့ အဖြဲ႕ အစည္းေတြျဖစ္ၿပီးေတာ့ စံနစ္တက် ဖြဲ႕စည္းထားတဲ့ ဌာနခြဲေတြ ပါ၀င္တဲ့ အဖြဲ႕အစည္းျဖစ္ရမယ္။ ဖြဲ႕စည္းထားတဲ့ ဌာနခြဲေတြဟာ တစ္ခုနဲ႕ တစ္ခု အျပန္အလွန္ စံုစမ္းစစ္ေဆးႏိုင္တဲ့ ၊ check and balance ရွိတဲ့ ဌာနပံုစံ အဖြဲ႕အစည္းေတြ ျဖစ္ေနရမယ္။
တတိယအခ်က္က - Information လို႕ေခၚတဲ့ လာဘ္စားမႈနဲ႕ ဆိုင္တဲ့ သတင္းအခ်က္အလက္ ေတြကို စုေဆာင္းျခင္းဟာ အေရးႀကီးတဲ့အပိုင္းမွာ ပါ၀င္ေနတယ္။
ေနာက္ဆံုးတစ္ခုကေတာ့ - ထိေရာက္တဲ့ အျပစ္ေပးမႈနဲ႕ ဆုလဒ္ေပးမႈတို႕ဟာ အေရးႀကီးတဲ့ အခ်က္ထဲမွာ ပါ၀င္ေနၿပီးေတာ့ လူေတြရဲ႕ အက်င့္စာရိတၱနဲ႕ အေတြးအေခၚေတြကို ျပဳျပင္ပစ္မွ သာလွ်င္ လာဘ္စားမႈကို တိုက္ဖ်က္ရာမွ ရရွိလာတဲ့ ေအာင္ျမင္မႈေတြဟာ အရွည္တည္တံ့ႏိုင္မွာ ျဖစ္တယ္ဆိုတဲ့ အခ်က္ေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံရဲ႕ ယဥ္ေက်းမႈနဲ႕ ဓေလ့ထံုးစံေတြဟာ အက်င့္ပ်က္ခ်စားမႈ ျဖစ္လာေအာင္ တြန္းပို႕ေနတတ္သလား၊ ႏိုင္ငံတစ္ခုရဲ႕ လူေနမႈအသိုင္းအ၀န္း သို႕ လူမႈေရး စံနစ္ေတြဟာ ခ်စားမႈကို တိုးပြားေစသလားဆိုတဲ့အခ်က္ေတြကို ေလ့လာတဲ့အခါမွာေတာ့ ေအာက္ပါအခ်က္ ေတြဟာ အက်င့္ပ်က္ လာဘ္စားမႈေတြကို ျဖစ္ေပၚလာေစတယ္၊ တိုးပြားလာေစတယ္လို႕ ႏိုင္ငံေရးသိပၸံပညာရွင္ Samual P. Huntington က ဆိုခဲ့ပါတယ္။
- လူတန္းစား အလႊာေတြ အမ်ားႀကီးရွိတဲ့ ႏိုင္ငံေတြမွာ အက်င့္ပ်က္မႈ နည္းပါးတယ္။ လူတန္းစား အလႊာေတြ အမ်ားႀကီးတည္ရွိျခင္းဟာ အက်င့္ပ်က္ႏိုင္ဘုိ႕အတြက္ အခြင့္အလမ္း ေတြကို ေလ်ာ့နည္းလာေစတယ္။
- ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံရဲ႕ အစိုးရ၀န္ထမ္း နဲ႕ အျပင္မွာ စီးပြားေရး ေရးလုပ္ကိုင္စားေသာက္လို႕ ရတဲ့ အက်ိဳးအျမတ္ ေတြကို အခ်ိဳးခ်ၾကည္႕လိုက္၊ အစိုးရ၀န္ထမ္း လုပ္တာက အျပင္မွာ လုပ္ကိုင္စားေသာက္တာထက္ ပိုမိုလြယ္ကူစြာ အက်ိဳးအျမတ္ ရရွိေနတယ္ ဆိုရင္ အက်င့္ပ်က္မႈ ေတြမ်ားလာႏိုင္တယ္။
- တစ္ျခားႏိုင္ငံရဲ႕ စီးပြားေရး စံနစ္၊ ဒါမွမဟုတ္ လုပ္ငန္းေတြ၊ စီးပြားေရး ေတြဟာ မိမိႏိုင္ငံအတြင္းမွာ လႊမ္းမိုးႀကီးစိုးေနမယ္။ တစ္နည္းအားျဖင့္ မိမိႏိုင္ငံရဲ႕ စီးပြားေရးနဲ႕ ထုတ္ကုန္သြင္းကုန္ အစရွိတာေတြဟာ တစ္ျခားႏိုင္ငံေတြအေပၚမွာ မွီခိုေနရမယ္ဆိုရင္ အက်င့္ပ်က္မႈေတြ ပိုမ်ားတယ္။
- ႏိုင္ငံေရးပါတီေတြ မဖြံ႕ျဖိဳးေလေလ၊ အက်င့္ပ်က္မႈက မ်ားေလေလပဲ ဆိုတာပါပဲ။
ကၽြန္ေတာ္တို႕ခင္ဗ်ာ ေရးသားေရး ၊ ေျပာသာေျပာေနရတာပါ။ အရင္းစစ္ေတာ့ အျမစ္ေျမက ဆိုတာ၊ ျပသနာေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားရဲ႕ အရင္းအျမစ္ဟာ စစ္ေခြးမုဒိန္းဂိုဏ္း ဆိုတာ လူတိုင္းသိၾကတာခ်ည္းပါပဲ။ ဒါေပမဲ့ ေနာင္တစ္ခ်ိန္ဆိုတဲ့ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္အတြက္နဲ႕ ကၽြန္ေတာ္တို႕တစ္ေတြ အားမေလ်ာ့ပဲ ဆက္ႀကိဳးစားၾကမယ္၊ လုိအပ္တဲ့ အသိဥာဏ္ပညာ၊ စိတ္ဓာတ္၊ ေငြေၾကး နဲ႕ လူအင္အား ေတြကို ႀကိဳတင္ စုေဆာင္းထားၾကမယ္ဆိုရင္ ကၽြန္ေတာ္တို႕ ခ်စ္တဲ့ အမိျမန္မာျပည္ႀကီး တစ္ဖန္ျပန္လည္ ျဖဴစင္ရမယ္ဆိုတာ ေျမႀကီးလက္ခတ္မလြဲ မဟုတ္ဘူးလားခင္ဗ်ာ - - - - - -
No comments:
Post a Comment